Issn 2181-2292 "солиқ ва ҳаёт" электрон илмий-оммабоп журнали

Key words: tax obligations, taxes, levies, tax evasion, taxation. 
1. Кириш. 
Солиқлар 
ҳар 
бир 
давлатчиликнинг 
ажралмас 
пойдевори 
бўлиб, 
ҳукуматларнинг давлат хизматлари, инфратузилма ва ижтимоий фаровонлик 
дастурларини қуриш ва қўллаб-қувватлашда молиявий асос бўлиб хизмат қилади. 
Солиқлар моҳиятига кура фуқаролар умумий фаровонликни таъминлаш учун 
тўлайдиган тўловлардир. Фискал сиёсат соҳасида солиққа тортиш тушунчаси 
янгиликдан йироқ бўлиб, у коммунал эҳтиёжларни молиялаштириш учун турли 
шаклларда бадаллар киритилган қадимги цивилизацияларга бориб тақалади. 
III СОН. 2023 
СОЛИҚ ВА ҲАЁТ 
ЭЛЕКТРОН ИЛМИЙ ОММАБОП ЖУРНАЛ 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
178 
Асосий концепция сақланиб қолсада, замонавий солиққа тортиш тизимларининг 
мураккабликлари замонавий иқтисодиётлар ва бошқарув тузилмаларининг кўп 
қиррали хусусиятини акс эттирувчи экспонент равишда ривожланди. 
Ушбу мураккаб солиқ тизимида солиқ маъмуриятчилигининг роли нафақат 
давлат даромадларини йиғиш, балки жисмоний ва юридик шахсларнинг солиқ 
мажбуриятларини адолатли ва самарали бажарилишини таъминлаш учун муҳим 
аҳамиятга эга. Солиқ органларига солиқ тўловчиларни ўз мажбуриятлари тўғрисида 
ўргатишдан тортиб, солиқ қонунчилигининг бажарилишини таъминлаш ва 
ундириш жараёнини бошқаришгача бўлган бир қатор вазифалар юкланган. Бироқ 
солиқ мажбуриятларини бажариш жараёни мураккаб бўлиши мумкин ва уларнинг 
бажарилишини таъминлаш учун жавобгарлик солиқ маъмуриятчилиги зиммасига 
тушади. Ушбу маъмуриятчиликнинг самарадорлиги мамлакатнинг молиявий 
ҳолати, иқтисодий барқарорлиги ва ижтимоий фаровонлигига чуқур таъсир қилади. 
Бу эса солиқ маъмуриятчилигини такомиллаштириб боришни заруратга 
айлантиради. Бу заруратга эхтиёж барча мамлакатлар каби Ўзбекистон учун ҳам 
муҳим ҳисобланади. 
Ўзбекистонда солиқ сиёсатининг ҳар томонлама такомиллаштирилиши бизнес 
учун янада қулай муҳит яратиш, иқтисодий ўсишни рағбатлантириш ва солиқ 
тизимини соддалаштириш нуқтаи назаридан ҳам аҳамиятлидир. Бугунги кунда 
нафақат тадбиркорлик субъектлари, балки мамлакат фуқароларининг умумий 
фаровонлиги учун ҳам кенг қамровли чора-тадбирлар ишлаб чиқилмоқда. Хусусан, 
солиқ юкини камайтириш ва солиқ тизимини оптималлаштириш орқали Ўзбекистон 
иқтисодий ва ривожланиш мақсадларига эришиш йўлида муҳим қадамларни 
қўймоқда. Бу борадаги саъй-ҳаракатларни самарали амалга ошириш ва ижросини 
таъминлаш билан бирга, келгусида ижобий натижаларга эришиш мақсад қилинган. 
Бу эса иқтисодий ўсишни рағбатлантириш, инвестицияларни рағбатлантириш, 
солиқ тизимининг адолатли ва самарали бўлишини таъминлашда аҳамиятлидир.