Иқтисодиёт ва таълим / 2020 №3

ИННОВАЦИ
Я ВА ИНВЕСТИЦИЯ

---

Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 3 
81 
дудда ижтимоий турмуш шароитларини ях-
шилаш, ҳудудий ривожланишда номутано-
сибликни камайтириш учун мавжуд захира-
ларни имкон қадар самарали воситалар орқа-
ли қайта тақсимлаш имконини яратади. 
Инвестиция жараёнини ўзига хос хусу-
сиятларини ҳисобга олган ҳолда уларни бош-
қариш, зарур ва бошқа тадбирларни асослов-
чи иқтисодий моделларга таяниб, маъмурий-
бошқарув асосига қурилиши лозим. 
Инвестиция жараёнида иштирок этувчи 
категорияларнинг ўзаро алоқаси 2-расмда 
келтирилган.
2-расм. Инвестиция жараёнини ташкил этувчи омиллар ўртасидаги боғлиқлик [6] 
 
Ушбу алоқадорлик, аввало, ҳудудга сар-
моя киритаётган инвесторнинг ҳудуд сало-
ҳиятини ўрганишида муҳим аҳамиятга эга. 
Бунда ушбу ҳудуднинг аввалги, ҳозирги ва 
келгусидаги инвестицияли фаоллигини таҳ-
лил қилинади. Шунингдек, инвестиция жа-
раёнига таъсир этувчи инвесторларнинг 
ижтимоий-сиёсий ва экологик хавфсизлиги 
ҳамда ҳудуднинг инвестиция салоҳияти ўр-
ганилади. Бундан ташқари юзага келиши 
мумкин бўлган риск ҳолатлари баҳоланади.
Ҳудудларнинг инвестицияли жозиба-
дорлиги, аввало, оқилона олиб борилган 
инвестиция сиёсатига боғлиқ. Инвестиция 
муҳитини яхшилаш учун қуйидаги чора-тад-
бирлардан инвестиция сиёсатининг асосий 
бандлари сифатида фойдаланиш мақсадга 
мувофиқ. Инвестиция сиёсати учта босқич-
дан иборат бўлиши лозим: 
- 
иқтисодий тизимнинг инвестицияли 
жозибадорлик ҳолатини таҳлил қилиш асо-
сида инвестиция жараёнларини ривожланти-
ришнинг илмий асосланган концепциялари-
ни ишлаб чиқиш; 
- 
давлат томонидан инвестицияларни 
қўллаб-қувватлашнинг асосий йўналишлари-
ни аниқлаб олиш; 
- 
қўйилган мақсадларни амалга оши-
риш бўйича амалий ҳаракатларни рўёбга 
чиқариш (таклиф этилган модель асосида ре-
жалаштирилган чора-тадбирларни бевосита 
амалга ошириш); 
Инвестиция сиёсати турли шакл, усул 
ва таъсир этиш чора-тадбирлари орқали 
амалга оширилувчи инвестиция стратегияси 
ва йўналишига ажратилади. Уларни танлаш 
етарлича мураккаб бўлиб, улар илмий асос-
ланган ёндашув, иқтисодий тизимнинг ўзига 
ҳослиги, жамият ишлаб чиқариш характери 
ва инвестицияли жозибадорлик даражаси-
нинг ўзига хослигини ҳисобга олишни талаб 
этади. 
Ҳозирги даврда халқ хўжалиги, хусусан, 
инвестиция жараёни самарадорлигига инвес-
тиция жараёнини бошқаришнинг усул ва 
принципларида акс этувчи режали ҳамда 
бозор иқтисодиёти тизими элементларининг 
уйғунлашуви асосида эришиш мумкин. 
Иқтисодиётни давлат томонидан бош-
қариш тузилишида инвестиция сиёсатининг 
ўрни ва аҳамияти (мамлакатдан қатъий на-
зар) инвестиция жараёнининг бошқарув 
объекти сифатидаги ўзига хослиги билан 
белгиланади. 
Саноати ривожланган мамлакатлар дав-
лат инвестиция сиёсатининг асосий йўна-
лиши инвестиция фаолиятини амалга оши-
риш учун муносиб шарт-шароитлар яратиш 
Бошқарув органлари 
Ҳудуднинг инвестиция муҳити 
Ҳудуднинг инвестицияли 
жозибадорлиги 
Ҳудуддаги инвестицияли фаоллик 
Ҳудуднинг 
инвестиция 
салоҳияти 
Инвесторларнинг ижтимоий-
сиѐсий ва экологик хавфсизлиги 
Ноихтисослик (нотижорат) 
рисклари 
Ихтисослик (тижорат) рисклари 
Умумий рисклар 
А
вв
ал
ги 
ин
вест
иц
ия
ли 
ф
ао
лл
ик
Ҳ
оз
ир
ги 
ин
вест
иц
ия
ли 
ф
ао
лл
ик
Кел
уг
си 
ин
вест
иц
ия
ли 
ф
ао
лл
ик
Инвестор