Иқтисодиётни давлат томонидан тартибга солиш усуллари фани бўйича

6-masala. 
Sanoat kapitali – 800 mln. so`m bo`lib, shundan 200 mln. so`mi o`zgaruvchi kapitaldan iborat. 
Qo`shimcha qiymat normasi 150%, savdo kapitali 200 mln. so`m bo`lsa, quyidagilarni hisoblang: 
a) sanoat va savdo soxasidagi tadbirkorlarning o`rtacha foyda normasini; 
b) sanoat va savdo soxasidagi tadbirkorlarning foydasini. 
7-masala. 
Tadbirkor 1 yilda 2% to`lash sharti bilan 100 mln. so`m kapitalni ssudaga olgan. O`rtacha 
foyda normasi – 10%. Tadbirkorlik daromadi va foizni aniqlang. 
8-masala. 
Bankning xususiy kapitali 115 mlrd. so`m, banka qo`yilgan kapital 900 mlrd. so`m. Bank 
foizi – 8%, bankning qarzdorlardan oladigan ssuda foizi 12% bo`lsa, bank foydasi va bank 
foydasining normasini aniqlang. 
9-masala. 
Maydoni bir xil 3 ta yer maydonchasiga 100 ming so`mdan kapital sarflangan. O`rtacha 
foyda normasi – 20%. Birinchi maydonchadan 10 ts, ikkinchisidan 12 ts, uchinchisidan 15 ts hosil 
olingan. Hosildorlik bo`yicha differentsial renta 1 ni hisoblang.
10-masala. 
Monopoliyaning kapitali – 200 mlrd. so`m, o`rtacha foyda normasi – 10%. Texnika taraqqiyotini 
monopoliyalashtirish hisobiga – 8 mlrd. so`m qo`shimcha foyda olingan, ishlab chiqarish va 
sotishni monopollashtirish hisobiga – 5 mlrd. so`m foyda olingan. Monopoliyaning umumiy 
foydasini hisoblang.

---

11-masala. 
A tovardan 1000 dona tayyorlangan. Ulardan 800 tasini tayyorlash uchun 8000 soat, 50 tasini 
tayyorlash uchun 250 soat, qolgan tovarlarning har birini tayyorlashga 8 soatdan vaqt sarflangan. 
Agar 1 soatda sarflangan mehnat qiymati 500 so`mga teng bo`lsa, tovar birligining ijtimoiy 
qiymatini aniqlang. 
12-masala. 
1784 yilda Angliyada 1 funt qo`lda yigirilgan ip 130,4 pens turgan. 1823 yilda yigiruv 
mashinasining ixtiro qilinishi mehnat unumdorligini 11,7 marta oshirishga imkon berdi. Mashina 
ishlatilgandan keyingi 1 funt ipning qiymatini aniqlang.