Иқтисoдий тaҳлил фaнининг предмети

• “Tahlil” (analiz) so’zi grekcha “analysis” so’zining o’zbek tilidagi tarjimasi bo’lib, u “bo’laman” yoki “ajrataman” degan ma’noni bildiradi. Demak butun voqelikni qismlarga ajratish yo’li bilan uning tarkibiy qismlarini o’rganishdir.
• Umumlashtirish (sintez) esa o’rganilayotgan ob’yekt to'g'risida yaxlit xulosaga kelish uchun foydalaniladi.

Analiz va sintez (tahlil va umumlashtirish) kategoriyasi ham iqtisodiy tahlilning metodologik asoslaridan biri hisoblanadi

Iqtisodiy tahlil - amaliy fan bo’lib, bilish nazariyasiga tayanib, insonningamaliy faoliyatida naflilik va iqtisodiy samaradorlikni oshirish yo’llarini belgilaydi. Bu fanning amaliy hayotdagi о’rnini belgilaydi.

Iqtisodiy tahlilning turlarini turkumlash.
Tahlil turlarini turkumlash - ularni umumlashtirish va bir tizimga kеltirishga, eng muhim tomonlarini aniqlashga hamda ushbu fanning istiqbolda yanada takomillashtirish uchun kеng imkoniyat ochib bеradi.Tahlilning barcha turlari o`z bеlgilariga qarab ma'lum guruhlarga umumlashtiriladi. Bunday belgilar tahlilning maqsadi, vazifalari, mazmun, shakl, makon va zamonga ko‘ra, foydalaniladigan manbalar bo’lishi mumkin.
Joriy tahlil.
Joriy tahlil korxonalarning xo`jalik faoliyatini tahlil qilishda rasmiy hisobotga tayangan holda ularning oylik, kvartallik, yillik va qator yillar tahlil qilinadi.Joriy tahlilning asosiy vazifasi xo`jalik faoliyatida erishilgan pirovard natijalarga obyektiv baho bеrish, foydalanilmagan ichki xo`jalik rеzеrvlarini komplеks tarzda aniqlash va ularni kеlgusida ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga jalb etish hisoblanadi.

Tahlilning asosiy turlari:

• – moliyaviy tahlil;
• – boshqaruv tahlili;
• – tezkor tahlil;
• – joriy tahlil;
• – istiqbolli tahlil;
• – kompleks tahlil;
• – tizimli tahlil;
• – funksional qiymatli tahlil;
• – determinallashgan tahlil;

• – marjinal tahlil;
• – solishtirma tahlil;
• – xo‘jalik faoliyati tahlili;
• – texnik-iqtisodiy;
• – ijtimoiy-iqtisodiy;
• – iqtisodiy-ekologik;
• –ichki tahlil;
• – tashqi tahlil va boshqalar

Iqtisodiy axborotlarni tekshirish usullarini quyidagi chizmadan ko‟rish mumkin