Ўқитувчи М.Қосимов Транспорт соҳасида амалга оширилаётган ижтимоий – иқтисодий, сиёсий ислоҳотлар ва соҳа истиқболлари

АВТОМОБИЛЛАРДА ХАЛҚАРО ЮК ТАШИШНИ ҲУҚУҚИЙ БОШҚАРИШ


Халқаро йўл алоқаларини тартибга солувчи Конвенсия ва битимлар
Йўл ҳаракати тўғрисидаги Конвентсия ва 1949 йилдаги Йўл белгилари ва сигналлари тўғрисидаги протокол йўл ҳаракати қоидаларининг асосий қоидаларини, автотранспорт воситалари ва ҳайдовчиларга қўйиладиган талабларни тартибга солувчи асосий халқаро ҳужжатлар бўлиб, улар халқаро ҳайдовчилик гувоҳномасининг намуналарини ҳам белгилаб берди. Бу Европа Иқтисодий Комиссиясининг Ички транспорт қўмитаси томонидан ишлаб чиқилган биринчи халқаро норматив ҳужжатлар эди. Улар халқаро ҳаракатнинг ривожланишига ҳисса қўшдилар, Европа ва Осиё мамлакатлари ўртасидаги иқтисодий ҳамкорликни ривожлантирдилар.
Халқаро транспорт муаммоларини ҳал қилишнинг асосий функсиясини бажариб, Европа Иқтисодий Комиссиясининг Ички транспорт қўмитаси йўловчилар ва юкларни халқаро автомобил транспортида ташишни ташкил этиш ва хавфсизлигини таъминлаш учун 40 дан ортиқ конвенсиялар, битимлар ва бошқа халқаро ҳужжатларни ишлаб чиқди.
БМТ агентлиги - Осиё ва Тинч океани ороллари учун иқтисодий ва ижтимоий комиссиясининг тавсияларига биноан халқаро юк бозорига сивилизатсиялашган кириш учун янги давлатлар камида 7 та халқаро конвенсия ва битимларга қўшилиши керак. 01.11.2019 йил ҳолатига кўра, Ўзбекистон 13 та халқаро шартнома ва конвентсияларга қўшилиб, ЙЙТҚ (йўлларда юк ташиш қўмитаси) нинг 1978 йилдаги Протоколини имзолади. Ушбу рўйхат ЭСCАП Агентлиги томонидан имзоланиши учун тавсия этилган барча 7 та халқаро ҳужжатларни ўз ичига олади.
Ушбу халқаро конвенсиялар ва битимларга қўшилиш бошқа мамлакатларнинг автотранспортда ташувчилари қаторида Ўзбекистон Республикасининг автотранспортда ташувчиларига ҳам халқаро ташишни амалга оширишни осонлаштирадиган қайта кўриб чиқилган меъёрий ҳужжатларда кўрсатилган кўрсатмаларнинг имкониятларидан тўлиқ фойдаланишга имкон берди. Бу, айниқса, автотранспортда ТИР карнетларини ишлатишда, халқаро юк жўнатмаларида - CМР, тез бузиладиган юкларни, контейнерларни ташишда ва бошқаларда қўлланилади. 6.1-жадвал. 01.11.2020 йил ҳолатига Ўзбекистон Республикаси қўшилган халқаро конвенсиялар ва битимларнинг рўйхати келтирилган.