Bu variantlarni ichidan shunday bitta variant tanlashi lozimki, bu variant kuduk oldida turgan vazifalarni minimum xarajat bilan bajara olishi kerak.
Kuduk konstruksiyasi. Kuduk konstruksiyasini tanlash kudukni kurishdagi eng asosiy boskichlardan biri bulib xisoblanadi va u kuduk kurilishining yukori sifatli bulishini ta'minlaydi. Kuduklarni loyixadagi chukurlikkacha burgilab borish jarayonida mushkulot va xalokatlarni oldini olish, kudukni burgilashga ketadigan vakt va material-texnik predmetlarni sarfini kamaytirish- kuduk konstruksiyasini tugri tanlashga boglik. Kursatilgan talablarga tulik javob bera oladigan va tushirilishi kerak bulgan ximoya tizmalarining soni kudukning ayrim oraliklari sharoiti yoki boshka texnik-texnologik shartlardan kelib chikkan xolda tanlanadi.
Kuduk konstruksiyasini tanlash, shu burgilanadigan maydondan va eng yakin kushni maydonlarda burgilangan kuduklardan olingan geologik ma'lumotlar va yigilgan materiallar taxlili asosida amalga oshiriladi.
Kudukka tushiriladigan ximoya tizmalarining sonini aniklash uchun kuduk kesimi buyicha bosim taksimlanishi (uzgarishi) katlam bosimi va tog jinslarining gidroyorilish bosimi uzgarishi tugri burchakli koordinatalar sistemasida keltiriladi. (chukurlik-bosim gradienti ekvivalenti).
Bosim ekvivalenti gradienti deganda, kuduk tubidagi suyuklik ustunining bosimi, katlam bosimi yoki katlamni gidroyorilish bosimiga teng bosim xosil kilishi tushiniladi.
Misol sifatida «Fan» maydonida neft va gaz kuduklarini kurishda kuduk konstruksiyasini tanlashni kurib chikamiz.
«Fan» maydoni Uzbekiston respublikasi Kashkadaryo viloyati Usmon Yusupov tumanida joylashgan.
Urokboy, Ayzovat, Eshonkuduk, Yangiarik kabi kushni maydonlarda kazilgan kidiruv kuduklarida kon-geofizikasi usullari yordamida katlam bosimi tulik urnatilgan. Bundan ma'lum buladiki, ularning gradienti 1,0 dan 1,10 kgs/sm2/m gacha uzgaradi (paleogen va bur yotkiziklarida). Bosim uzgarishi grafigi 65- rasmda keltirilgan. Bosim uzgarishi grafigidan kurinib turibdiki, kuduk kesimida burgilashni kiyinlashtiradigan uchta oralik bor va ularni xar birini ximoya tizmasi bilan yopish talab etiladi. Shuning uchun kuduk konstruksiyasi uch xil tur va kattalikdagi ximoya tizmalaridan iborat bulishi va ular 520,3070 va 3500 metr chukurliklarda tushirilishi kerak. Bundan tashkari Urokboy, Ayzavat, Yangiarik, Eshonkuduk maydonlarida kazilgan kuduklar misolida kurish mumkinki, turtlamchi davr tog jinslarining mustaxkam emasligi tufayli ular yuvilib ketadi. Bu yuvilishlarni oldini olish uchun, tog jinslarini 50 metr chukurlikka tushiriladigan ximoya tizmalari bilan yopishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
