Iv bob. Ta’LIM SIFATINI NAZORAT QILISH VA BAHOLASH Ta’lim sifatini o‘lchash baholash shakli va metodlari, indikatorlarini tanlash

Royalarning mushtarakligi. Ta’lim sifati uchun fak;at pedagog- lar emas, ukuvchilarning uzlari ^am javobgar ekanligini ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilari birday anglab yetishi juda mu- dim. Chunki boiщa dar ka nday teng sharoitlarda dar doim nisbatan kuchlirok; yoki kuchsizroq ukuvchilar buladi. Sifatni nazorat kilish chukur muammo bulib, ta’lim muassasasidagy barchaga daxldordir.

Yuqori darajadagi ta’lim. Yukrri darajadagi umumta’lim ma- lakasiga ega ukuvchi mamnuniyat bilan oson uqiydi. Shuning uchun darsda boshkalardan kura kuproq yaxshiroq ish kdla olishi mumkin. Uz navbatida, materiallarni uzlashtirish darajasi xam, ta’limni davom ettirishga bo‘lgan intilish dam kjori buladi. Agar sifat goyasi TMning butun tuzilmasini kamrab olsa, demak ta’lim sama- radorligiga erishish imkoniyati mavjud.

2. 
   Ukuv rejasi va dasturlari, ukuv adabiyotining sifati. Ta’lim- dagi «adabiyot va axborot tanqisligi» muammosi utmishda krlib ketdi. Yangi darsliklar, ukuv kullanmalari va ukdgish vosigalari paydo bulmokda. Ta’lim jarayonining samaradorligi va intensivligi ada- biyotlarning sifatiga boetikdir. Bu ukitish jarayonining intensiv- ligiga^sezilarli darajada ta’sir kilib, yaxshi natijalar beradi.
   
3. 
   Ukuvchilarning sifati. Shaxsning rivojlanganlik darajasi ta’lim jarayonining sifati va samaradorligiga sezilarli ravish- da ta’sir kursatadi. Shuning uchun shaxsni rivojlantirish, uni ta- rakkiyotga va uzini-uzi takomilga yetkazish damda yunaltirish mu- dandis-iedagog xodimlar va ukuvchilar jamoasining vazifasidir. Shu jidatdan TM abiturientlarining «ta’lim sifati»ni, ya’ni ukishga kirish uchun tayyorgarligini bax;olash dam juda mudim disob­ lanadi. Ukuvchilar uchun boshlangich pedagogik texnologiyalarni tan- lash mana shunga boglikdir.
   
4. 
   Boshщaruv sifati. TMda ta’lim jarayonining sifati samara­ dorligi undagi bopщaruv jarayoni sifatiga bogliq. Bunda dar bir pedagog uz darsi doirasida menejer vazifasini bajaradi. U ta’lim jarayoniga boiщaruv xodimilik kiladi, ukuvchilarning xatti-dara- katlarini boshkarib boradi, ularni tarbiyalaysi, nazorat kdtadi.
   

Boshqaruv kuyilgan masalani eng kulay yullar bilan dal kdiishda ifodalanadi, u qaytma aloka ga dam ega, ya’ny u ta’lim jarayonini doimiy ravishda kuzatib va tugrilab bormasa, mavjud bulolmaydi. Shuning uchun kasb-xunar ta’limi sifatini bopщarishning pedago­ gik texnologiyalari:

• 
  maqsadni kuyish;
  
• 
  tayanch bilimlarni dolzarblashtirish;
  
• 
  ta’limda erishilgan natijalarni nazorat gdilish;
  
• 
  uzlashtirishni badolash vazifalarining dal etilishini uz ichi­ ga oladi.
  

Mazkur xarakatlar adgoritmini amalga oshirishda biz maqsad va vazIfalarni belgiladIk> uLarNi x,al qilish uchun pedagogik texno- oGiyalar nazariyasidan foydalanildi.
Birinchi bosqichda diagnostikalashning strategik vazifalari bel- yLanadi. VazifalarNing «uyilishiga bogliq ravishda uning barcha drkibiy qismlari kuri b chik.shtadi. Ta’lim jarayonini tashkil e‘gsshning an’anaviy usuliDan krchib, uning rivojlanuvchi texno- yaoGiyalarga utishga Imkon beruvchi ta’lim jarayonining butunlay d^gy modeli loy ixa;ia shtirsh 1mokda (V. Bespalko).
Ta’lim jarayoni bdok-modul asosiga kuriladi, bu tobora oshib borayotgan axborot xa* Mi bilan insonning uni uzlashtirish imko- n1,yati urtasidagi tafovu-rni bartaraf etish imkonini beradi. Ga’- lsMjarayoni amalga oщirilishi ukuvchi va pedagoglarga tushadigan
K)Kni tartibga s o l i щ imkonini beradigan krnuniyatlarni disobga oLyb rejalashtiriladl
|. Nazariy va isщab chitsarish ta’limining x,ar xaftada alma- shsb turishi;
_dag2_g._ilX_ma_af_st_la_igm_io_; baynida nazariy siklda yetgitadan ortiq fanning ' 3. Bir xaftada xdr bir fan olti soatdan kup utilmasligi;

4. 
   Dastlabki soatLarda umumTa’lim kursi fanlari utilishi re- jaLashtiriladi, j is m o niy tarbiya darslari oxirgi soatlarda uti- laDi^
   
5. 
   Darsdan tashkyRi soglomlashtirish tadbirlari shanoa kunla- rI utkaziladi;
   
6. 
   Ta’lim jarayoni olti kunlik ish \aftasi buyicha rejalashti-
   

riladi.
Ta’lim jarayonining bunday tashkil qilinishi uni osonlashti- rpdi, axborotlarning ongli ravishda uzlashtirilishiga, xotira va
„ik.k.atning barcha turlarini riVojlantirishga, bilimlarni xam
gs|sdart, xam nostassart vaziyatlarda ishlata olish kunikmasini (||1 Kllantirishga imk0n beradi. Shundan sung diagnostikaning barcha
|U|)Lnri: kasbiy, shaxSIy, umumukuv, motivatsion tashxis ishlab chi-
, ||s;|di va baxolanadi.
Pkkinchi bosk^chda texnologiya vositasi: ta’lim sifatini nazo­ vi , plishning komgxleks TIZImi belgilanadi. Tashxis uzluksiz xa- i i rga ega: kirish Nazoratidan ish joyiga moslashish olib bori- I!
V ta’limning barcha boskichlarida kullanadi: birinchi kurs-
,,„,11,111 tortib, bitsruvChilargacha tashxis qilinadi. Natijani