Ix bob. Ionlashtiruvchi nurlanishlar va ularning xususiyatlari

57-rasm. Turli xil ionlashtiruvchi nurlanishlarning kirish qobiliyatini qiyosiy xarakteristikasi

Radioaktiv moddalar har xil mustahkamlik darajasiga ega. Ma’lum bir vaqt ichida ular butunlay emirilib ketadi yoki boshqa elementlarga aylanib ketadi. Bunday moddalarni radionuklidlar deb ataladi va mustahkamlik darajasini harakterlash uchun yarim emirilish davri - tushunchasi kiritilgan bo‘lib, bu vaqt ichida radioaktiv nuklidlarni yarmi emirilib ketadi.

Radioaktiv element atomlari sonining o‘zgarishi eksponensial qonun bilan o‘zgaradi:

(10)
-dastlabki atomlar soni, -t vaqt o‘tgandan keyingi qolgan atomlar soni, λ-emirilish doimiyligi. YArim emirilish davri quyidagicha aniqlanadi:

(11)

Bundan

(12)

deb olib, bu vaqtdan keyin:

(13)

Radionuklidlarning mustahkamlik chegarasini baholash uchun o‘rtacha yashash vaqti degan tushuncha kiritilgan:

(14)

Bu erda τ – kattalik shunday vaqt oralig‘iki, bu vaqtda ta atomlar marta kamayadi. U holda

τ (15)

(14) tenglamani hisobga olib,

(16)

ekanligini topamiz.