Ызбекистон Республикаси Олий ва Ырта махсус Таълим Вазирлиги

NaOH ning titrini aniqlash.

Kerakli asbob – uskuna va reaktivlar:

1. 
   Ionomer;
   
2. 
   shisha elektrod;
   
3. 
   kumush xloridli elektrodi;
   
4. 
   magnitli aralashtirgich va o’zagi ;
   
5. 
   shtativga o’rnatilgan 25,00 ml.li byuretka ;
   
6. 
   10,00 ml.li pipetka;
   
7. 
   Yuvgich;
   
8. 
   10 % NaOH eritmasi;
   
9. 
   0,1000 n.li HCl eritmasi;
   
10. 
    10 ml.li o’lchov cilindri;
    
11. 
    3 dona 50 ml.li stakan.
    

Ishni bajarish tartibi: 100 tayёrlash. NaOHning ishchi eritmasini tayёrlash uchun (analizning kimyoviy neytrallanish usulidagi singari) NaOHning 10 % li eritmasidan (Hisoblashlar natijasida) 4 ml o’lchov cilindr bilan olib, 100 ml o’lchov kolbaga quyiladi. Cilindrni 3 marta distillangan suv bilan chayilib shu kolbaga quyiladi. Keyin kolbaning belgisigacha distillangan suv bilan suyultirib, tahminan 0,1 n li 100 ml NaOH ning ishchi eritmasi tayёrlanadi.

Ishchi eritmaning titrini aniqlash

Toza stakanchaga 0,1000 n HCl ning standart eritmasidan aniq hajmda (pipetka bilan) 10 ml quyib olinadi. Shu stakanchaga aralashtirgich o’zagi tushurib, magnitli aralashtirgich ustiga shunday o’rnatiladi-ki, elektrodlar eritmaga tushib tursin, lekin aralashtirgichni aylanishiga halaqit bermasin. Aralashtirish tezligi shunday bo’lishi kerakki, eritma stakandan sakrab chiqmasin va elektrod atrofida qadah hosil bo’lmasin. Siғimi 25 ml bo’lgan byuretkani tayёrlagan 0,1 n NaOH ning ishchi eritmasi bilan to’ldiriladi va byuretkani titrlashga tayёrlab, uning pipetka qismidan eritma tomchisi titrlash stakanchasiga tushadigan holatda shtativga o’rnatiladi. Magnitli aralashtirgichni elektr tarmoғiga ulanib eritma doimo aralashtirilib turiladi. Tirlashni boshlamasdan avval stakandagi HCl ritmasining potensialini aniqlanib jadvaldagi «E» ustuniga ёzib qo’yiladi. «V» ustuniga nol «0» raqamini ёzib, keyin titrlashni boshlanadi.
Byuretkadan 1 ml (10 chiziqcha) NaOH eritmasidan stakanchaga tomizilib, 30 – 60 sek.dan keyin eritma potensiali o’lchanib, qiymati jadvalning
«E» ustuniga ёzib, «V» ustuniga 1 qiymat ёziladi. Shu tartibda titrlash davom ettiriladi. Eritma potensiali katta qiymatga o’zgara boshlasa, byuretkadan eritma 0,2 ml (2 chiziqcha)dan qo’yiladi. Potensial o’zgarishi yana keskin bo’la boshlasa, qo’shiladigan ishqor eritmasining hajmini kamaytirilib 0,1 ml dan quyiladi. Titrlashning shu bosqichida juda diqqat qilinadi, chunki ekvivalent nuqta atrofida potensial sakrama yuz beradi. Har bir titrlash natijasida olingan qiymatlar jadvaldagi «E» va «V» ustunlarga ёzib boriladi. Eritma potensiali juda kam (5-10 mVga) o’zgara boshlaganda titrlashni tugatiladi.

VNaOH; ml titrantning hajmi	E, mV eritma potensiali	Е – potensial o’zgarishi, mV	V – hajm o’zgarishi, ml	Е /V	^2Е /V^2
0	296	-	-	-
1	280	16	1	16
…	…	…	…	…	…
…

Tajriba natijalariga asoslanib titrlash egri chiziғi chiziladi:

1. 
   Titrlashning integral E – VNaOH boғlanish egri chiziғi chiziladi.
   

2. 
   
   

chiziladi.

3. 
   Tit
   

boғlanish egri chiziғi chiziladi.
VNaOH boғlanish egri chiziғi
VNaOH

Titrlash egri chiziqlaridan foydalanib ekvivalent nuqta topilgandan so’ng avvaldan ma`lum bo’lgan formulalar asosida tayёrlangan ishchi NaOH eritmasining titri Hisoblanadi:

^NNaOH ^VNaOH ^{ N}HCl ^VHCl
dan

^NNaOH


T
_ ^NHCl ^VHCl ^VNaOH
_ ^ЭNaOH ^VNaOH

NaOH
1000

Titri aniq bo’lgan NaOH eritmasidan foydalanib, noma`lum eritma tarkibidagi kislota miqdori aniqlanadi.