Ызбекистон Республикаси Олий ва Ырта махсус Таълим Вазирлиги

Noma`lum moddalar tarkibidagi qandning miqdorini aniqlash.

Bu usul qandolatchilik, non mahsulotlari, yahna ichimliklar tarkibidagi qandning miqdorini aniqlashda ishlatiladi. O’qituvchi tomonidan berilgan tekshiriladigan eritma konussimon kolbaga quyiladi, ustiga 20 ml K₃[Fe(CN)₆] va
10 ml KON quyib eritma hajmini 40 ml ga etkazib suv hammomida 1 minut qaynatiladi. Eritma sovugandan keyin optik zich _max = 440, l =10 mm) o’lchanib, darajalash grafigidan ekstrapolyaciya usuli bilan qandning miqdori aniqlanadi.

5. – ish. Tiniq sharbatlar tarkibidagi saharoza miqdorini aniqlash.

Kerakli asbob-uskuna va reaktivlar:

1. 
   Saharoza;
   
2. 
   refraktometr ;
   
3. 
   termostat;
   
4. 
   kapillyar.
   

Ishning bajarish tartibi: Kapillyar bilan 1-2 tomchi tiniq sharbat refraktometrning pastki prizmasiga tomchilatib, prizmaning yuqori qismini tushirib sindirish ko’rsatkichi (20±0,2)⁰С o’lchanadi. Termostat yordamida harorat bir hil saqlab turiladi. O’lchash 3-4 marta takrorlab o’rtacha arifmetik qiymati olinadi.
22-jadvaldagi natijalar asosida sharbatning sindirish ko’rsatkichi saharoza miqdoriga boғliqlik darajalash grafigi chiziladi. Darajalash grafigidan ekstrapolyaciya usulida saharoza miqdori topiladi ёki quyida ko’rsatilgandek Hisoblash bajariladi.

Hisoblash.

Faraz qilindi, sindirish ko’rsatkichini o’rtacha arifmetik qiymati 1,3439, aniqlanadigan konsentratsiya 6-8 % oraliғida (22-jadvalga qarang) bo’lganda

D
saharozaning konsentratsiyasi 2% farq qiladi. sharoitda esa 1,3439 – 1,3417 = 0,0022, unda

x = Q(%) = 1,42 %
n²⁰  1,3448 1,3417  0,0031. Berilgan

Demak, analiz qilinaёtgan sharbat tarkibida 6 + 1,42 = 7,42 % saharoza bo’lishi mumkin.
Noma`lum saharoza konsentratsiyasi quyidagi umumiy formula bilan
Hisoblanadi:

bunda,


Q  C_1
 C₂  C₁ n_x  n₁ n₂  n₁

C₁– standart eritmaning eng kichik konsentratsiyasi, g/100 ml; C₁– standart eritmaning eng yuqori konsentratsiyasi g/100 ml ; n_x – aniqlanadigan moddaning sindirish ko’rsatkichi;
n₁ –C₁– konsentratsiyali eritmaning sindirish ko’rsatkichi; n₂ –C₁– konsentratsiyali eritmaning sindirish ko’rsatkichi.