Ызбекистон республикаси олий ва ырта


Download 3.32 Mb.
bet73/92
Sana31.01.2024
Hajmi3.32 Mb.
#1829822
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   92
Bog'liq
Бизнесни ташкил этиш маъруза матн (1)

SсқP(1+i)n

Мос равишда фоиз суммаси (Jc) бу холатда қуйидаги формула бўйича топилади:


JсқSс – P


Мисол. қуйидаги шартларга кўра қўйилманинг келажакдаги қиймати ва мураккаб фоиз суммасини хисоблаш зарур: қўйилманинг бошлан\ич қиймати - 1000 сўм. Фоиз ставкаси хар чорак учун 20%; инвестициялаш муддати – бир йил. Ушбу кўрсаткичларни формулага қўйиб, қуйидагига эга бўламиз:
Sс қ1000 x (1+0,2)4қ2074;
Jс қ2074-1000қ1074.
Мураккаб фоизлар бўйича (Рс) дисконтлаш жараёнида пул мабла\лари хозирги қийматини хисоблашда қуйидаги формула қўлланади:


PсқS/(1+i)n.

Мос равишда дисконт суммаси (Dc) бу холатда қуйидаги формула бўйича топилади:


Dс қ S - Pс.


Мисол. қуйидаги шартларга кўра бир йил учун пул мабла\лари хақиқий қиймати ва мураккаб фоизлар бўйича дисконт суммасини топиш керак бўлсин: пул мабла\ларининг келажкдаги қиймати-1000 сўм; мураккаб фоиз бўйича фойдаланиладиган дисконт ставкаси хар чорак учун 20%. Ушбу кўрсаткичларни формулага қўйиб, қуйидагига эга бўламиз:
Pсқ1000/(1+0,2)4қ482сўм., Dсқ 1000-482қ518 сум.
(1+i)n ва 1/(1+i)n кўпайтирувчилар мос равишда ўсиш кўпайтирувчиси ва мураккаб фоизларни дисконтлаш кўпайтирувчиси деб аталади. Математик усуллар билан аниқланган ўсиш ва мураккаб фоизларни дисконтлаш кўпайтирувчиларини хисобга олган холда махсус жадваллар ишлаб чиқилган бўлиб, улар ёрдамида белгиланган фоиз ставкалари хажми ва тўлов даври сони билан пул мабла\ларининг хозирги ёки келажакдаги аниқлаш осон бўлади.
12.2. Инфляцини бахолаш

Инвестиция амалиётида инфляция омили билан мунтазам хисоблашишга тў\ри келади. Унинг вақт ўтиши билан пул мабла\лари қийматини пасайтириб бориши, инфляциянинг (ўртача нархлар индексининг) ўсиши мос равишда пулнинг харид қилиш қобилиятини пасайтиришга олиб келиши билан бо\лиқ.


Инфляцияни хисобга олган холда инвестиция жараёнларида пул оқимларини тў\ирлаш билан бо\лиқ хисоб-китобларда иккита асосий тушунча – пул мабла\ларининг номинал ва реал (хақиқий) қийматидан фойдаланиш қабул қилинган.
Номинал қиймат пул мабла\ларининг катталигини пулнинг харид қобилиятидаги ўзгаришларни хисобга олмаган холда бахолашни ифодалайди.
Реал қиймат эса пул мабла\лари катталигини инфляция жараёни натижасида пулнинг хрид қобилиятини йўқотишини хисобга олган холда бахолашни назарда тутади. Бундай бахолашни пул мабла\ларининг келажакдаги қийматини аниқлашда хам, хозирги қийматини аниқлашда хам қўллаш мумкин.
Инвестиция фаолияти билан бо\лиқ молиявий-иқтисодий хисоб-китобларда инфляция қуйидаги холатларда хисобга олинади ва бахоланади:

  1. пул мабла\ларининг ўсган қиматини тў\ирлашда;

  2. дисконтлаш учун фойдаланилувчи фоиз ставкасини инфляцияни хисобга олган холда шакллантиришда;

  3. инфляция суратларини хисобга олувчи инвестициядан олинувчи даромад даражасини шакллантиришда.

Инфляцияни бахолаш жараёнида иккита асосий кўрсаткич қўлланади:
а) инфляция сурати (Тj), кўриб чиқилаётган даврда (n) ўртача нарх даражасининг ўсишини тавсифлайди ва ўнли каср билан ифодаланади;
б) инфляция индекси (Ij) кўриб чиқилаётган даврда (n), 1+Тj кўринишида аниқланади.
1. Инфляцияни хисобга олган холда пул мабла\лари қийматининг ўсишини тў\рилаш (корректировка қилиш) қуйидаги формула бўйича амалга оширилади:



Download 3.32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   92




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling