Izobarik jarayonda gaz hajmining temperaturaga bog’liqligini o’rganish ishdan maqsad

Simob tomchilarini yig’ish:

• 
  Dastaki (qo’l bilan yurgiziladigan) vakuum nasosini gazli termometrga ulang va termometrni shunday ushlangki, uning ochiq uchi pastga qarab yo’nalgan bo’lsin (2-rasmga qarang);
  
• 
  Dastaki vakuum nasosi yordamida maksimum ortiqcha bosim δp ni yuzaga keltiring va tomchi shaklidagi simobni qavariq joyga (a) to’plang;
  
• 
  Dastaki vakuum nasosining manometri ortiqcha bosim δp ni manfiy qiymat tarzida ko’rsatadi;
  
• 
  Agarda hali ham simobning tomchilari kapillyarda qolsa, kapillyarni sekin turtkilab, ularni qavariq joyga (a) siljiting;
  
• 
  Simob bilan berkitilgan kapillyar uchida qolgan kichkina simob tomchisi tajribani bajarishga xalaqit bermaydi.
  

8.1-rasm. Termodinamik jarayonning sxematik tasvirlanishi



8.2-rasm. Simob tomchilarini yig’ish va dastlabki gaz hajmi (V₀) ni o’rnatish


Gaz hajmi V₀ ni o’rnatish:

• 
  Gazli termometrdan foydalanish uchun uni ishchi holatdan (ochiq uchi yuqorida) sekin shunday buringki, simob kapillyarning kirish teshigiga siljisin;
  
• 
  Dastaki vakuum nasosining ventilyasiya klapanini (b) sekin oching va δp bosimni sekin 0 ga shunday kamaytiringki, simob yakka bog’langan tomchi bo’lib asta yumalasin;
  
• 
  Gazli termometr bilan katta trubkani shtativ ustuniga o’rnating;
  
• 
  Agar katta simob tomchisi kuchli ventilyasiya yoki vibrasiya natijasida parchalansa, qaytadan simobni yig’ing;
  
• 
  Gazli termometrga parallel qilib harorat datchigini nicr-ni katta probirkaga kiriting va uni Mobil CASSY bilan ulang.
  

Texnika xavfsizligi.

• 
  Diqqat: gazli termometr simobga ega;
  
• 
  gazli termometr bilan ishlaganda, iloji boricha tartibga rioya qiling;
  
• 
  shisha idish va o’lchov stakani bilan ishlaganda iloji boricha hushyor bo’ling, shishani sinishiga yo’l qo’ymang.