Izofa va uning imlosini

Yangi so’zlani yodlang:
دانشجوDoneshju – talaba دانشگاه doneshgoh – universitet
روشنRuo’shan -yorug’ میزِ تحریر mize tahriri - yozuv stoli
صندلیSandal-stil تختِ خواب taxte xob-krovat
سفید Seabd-oq پنجره panjare-deraza
تمیزTamiz-toza کثیف kasif -iflos
قفسه ی کتابQafaseye ketob-kitob javoni فردا fardo-erta
آقا Oqo-janob خانم xonum-xonim
خواهر Xohar-opa(singil) خانه ی بلند xoniye bo’land-baland xona

Amaliy mashg‘ulot uchun topshiriqlar
1- mashq. Quyidagi gaplami forschaga tarjima qiling.
Bu nima? Bu sumka. Bu pechka. Bu stulmi? Ha, bu stuldir. Bu stul yangimi? Yo‘q, bu stul yangi emas, eskidir. U daftarmi? Ha, u daftar. Bu nimadir? Bu jurnal. Bu ham jurnalmi? Ha, bu ham jurnal. Devor oqmi? Ha, devor oq. Bo‘r ham oqdir. U qiz ishchimi? Yo‘q, u qiz ishchi emas, talabadir. Xo‘p, bu nima? Bu qog‘oz. U narsa ham qog‘oz. Doska qizilmi? Yo‘q, doska qizil emas, qora. Bu qalam ham qora. Bu pechkami? Yo‘q, bu pechka emas, eshikdir. U nima? U deraza. Bu gazeta eskimi? Ha, bu gazeta eski. Xo‘p, bu ham gazetami? Yo‘q, bu gazeta emas, jurnal.
2- mashq. Quyidagi gaplami fors alfaviti bilan yozing va tarjima qiling.
in chist? in dar ast. in kog‘az ast. on chist? on panjare ast. on gach ast. taxte siyoh ast. divor sefid ast. oyo, in miz ast? bale, in miz ast. oyo, in ham miz ast? naxeyr,in miz nist, sandali ast. on che chiz ast? on medod ast. medod so‘rx ast. gori ham so‘rx ast. pas, in che chiz ast? in bo‘xorist. oyo, in kif no‘u ast? naxeyr, in kif no‘u nist, ko‘hne ast. oyo, on taxte ast? bale, on taxte ast. in kist? in korgar ast. on doneshyor ast. on do‘xtar shogerd ast. oyo, ahmad doneshju ast? bale, ahmad doneshju ast. oyo, in panjare ast? naxeyr, in panjare nist, dar ast.
3- mashq. Quyidagi birikmalarai izofa imlosiga rioya qilgan holda fors alfavitida yozing.
barodar-e man, meydon-e biruni, kog‘az-e sefid, doneshju-ye doneshkade, doneshyor-e mo, ruznome-ye haqiqati o‘zbakeston, esm-e xohar-e man, dars-e chahoro‘m, navisande-ye mashhur, orzu-ye delbar, dars-e zabon-e rusi, shohnome-ye ferdo‘usi, korgar-e korxone, xone-ye xoharam, po-ye miz, do‘st-e u, torix-e iron, sedo-ye bo‘lbo‘l, ruz-e yakshambe, hamsoye-ye xohar-e man, xiyobon-e shahresabz, kor-e elmi-ye doneshjuyon, xonevodegi-ye mo.
4- mashq. Quyidagi gaplami fors tiliga tarjima qiling.
Bu nima? Bu qizil qalamdir. U nima? U qora doskadir. Qizil qalam stolning ustida. U nima narsa? U devoriy gazeta. Bu kitob Navoiyning devonidir. Bu qaysi ko‘cha? Bu Pushkin nomidagi ko‘cha. Bu kishi kim? Bu kishi mening otamdir. U ayol mening o‘rtog‘imning onasidir. Bu qizil gul yaxshi. U qiz bizning universitetning talabasidir. Sharq fakultetining binosi baland. Bizning uyimiz katta va yomg‘dir. Sariq papka qayerda? Sariq papka auditoriyada. Sizning opangiz kim? Mening opam vrachdir. Sizning do‘stingiz injenerdir. Biz bu fakultetning talabasimiz. Bizning fakultet binosi Navoiy ko‘chasida joylashgan. Bu qaysi fakultet? Bu tarix fakulteti.
5- mashq. Gaplami izofa birikmasi qoidasiga rioya qilib o‘qing va izofa imiosini aniqlang.
خانه ی شما کجاست؟ خانه ی ما در خیابان نوایی است. اینجا کتبخانه ی دانشکده ی ما است. فرخ دانشجوی دانشکده ی تاریخ است. او دانشجوی خوبی است. نام خانوادگی این دختر قاسیماوه است. دوست من مهندس است . برادر بزرگ شما چکاره است؟ برادر بزرگ من زمینشناس است. شما دانشجوی کدام دانشکده هستید؟ من دانشجوی دانشکده ی فیلولوژی هستم. شهر تاشکند پایتخت ازبکستان است؟ آره، شهر تاشکند پایتخت ازبکستان است. خانه ی این نوسشنده در خیابان مقیمی قرار دارد. میدان استقلال خیلس قشنگ است.

6-mashq. O‘qing, tarjima qiling va eslab qoling.

سیما: سلام پروید
پروین: سلام
سیما: احوال شما چطور است
پروین:من خوبم شما چطور هستید؟
سیما: من هم خوب هستم. پروین، برادر شما چکاره است؟
پروین: برادر من استاد دبرستان است.
سیما: خواهربزرگ شما چکاره است؟
پروین: خواهر بزرگ من پزشک است.
سیما: پزشک چیست؟
پروین: پزشک بچه ها است.
7-mashq. O‘qing va fors alifbosida yozing.
Savollar:
Divor-e in xone sefid ast. Xohar-e man sho’er ast. Barodar-e to’ doneshju ast. Modar-e man zan-e zibo ast. Shar-e Toshkand bo’zo’rg va zibo ast. Xiyobon-e Amir Temur qashang ast. In dar-e sefid boland nist, an dar-e sefid boland ast. M a g a r pedar-e to’ o’stad-e fizik nist? Bale pedar-e man o’stad-e fizik ast.

1. 
   Izofa qanday ma’noni anglatadi?
   
2. 
   Izofiy birikmada aniqlovchi va aniqlanmishning o’rni qanday?
   
3. 
   O’zbek tilidagi aniqlovchi bilan aniqlanmishning o’rni farq qiladimi?
   
4. 
   Izofaning imlosi.
   
5. 
   Agar aniqlanmish undosh bilan tugasa aniqlovchidan oldin qanday harf qo’yiladi?
   
6. 
   Agar aniqlanmish qisqa unlo “e” bilan tugasa aniqlovchidan oldin qanday harf qo’yiladi va qanday o’qiladi?
   
7. 
   Agar aniqlanmish cho’ziq unlilar bilan tugasa aniqlovchidan oldin qanday harf qo’yiladi va qanday o’qiladi?
   

8.