İzzet Çivgin

ORTA ÇAĞ TARİHİ

İzzet ÇIVGIN

ANKARA, 2008
Orta Çağ Tarihi
İzzet ÇIVGIN


MAYA / 25 ISBN /
1. Baskı, Ankara 2008
Sayfa Tasarımı : Serkan Akyörük Kapak Tasarımı : Maya Akademi Baskı : BRC Basım
Büyük Sanayi 1. Cad. Elif Sk.
No: 7/243 Akköprü/Ankara Tel.: [phone] (pbx)


© Copyright 2008, Maya Akademi
Bu kitabın basım, yayın, satış hakları Maya Akademi Yayın Dağıtım Eğitim Danışmanlık (İbrahim AKYOL)’a aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölüm- leri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.


Maya Akademi Yayın Dağıtım Eğitim Danışmanlık
(İbrahim AKYOL)
Yüksel Caddesi No: 34/10 Kızılay/Ankara
Tel: [phone] Fax: [phone]
www.mayakademi.net [e-mail]


Barış’a

ÖNSÖZ

Bu kitap, Orta-Çağ Tarihi hakkında bilgilenmek isteyen okura dö- nemin temel karakteristiklerini tanıtmayı amaçlamaktadır. Kitabın mer- kezinde Akdeniz Havzası ve onun yarattığı uygarlıklar duruyor. Dönemi, üç ana coğrafya etrafında yansıtmaya çalıştık: Avrupa, Bizans dünyası ve İslam’la yoğrulmuş Orta-Doğu. Yazarın hedefi, Akdeniz uygarlıkları çer- çevesinde Orta-Çağ halklarının ekonomik, toplumsal, siyasal, hukuksal ve dinsel gerçeklerini olabildiğince kapsamlı biçimde tartışmaktır. Mer- keze Akdeniz Havzası’nı alınca, işe Roma ile başlamak kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu yüzden, Avrupa merkezli klasik Orta-Çağ tarihlemesinin (395–1453 ya da 1492) hayli dışına çıkmak zorunda kaldık ve Antik Çağ’ı Orta-Çağ’a bağlamak niyetiyle oldukça eski dönemlere gittik. Örneğin okurun Avrupa Orta-Çağı’nı kavrayabilmesi için Hıristiyanlık üzerin- de yoğunlaşmak gerektiğine inandık ve Hıristiyan ideolojisini layıkıyla yansıtabilmek amacıyla Museviliğin ortaya çıkış sürecini de aktarmaya koyulduk. Aynı yönteme pek çok bölümde daha başvurduk. İran’ı anla- tırken Zerdüştlüğün kökenlerine inme ihtiyacı duyunca, kendimizi tarih- lerle sınırlamadık ve bu dinin yüzyılları aşan macerasına eğilme olanağı bulduk. İslam’ın doğumunu ve kurumsallaşmasını öykülerken de, İslam öncesi Arap kültürü ve uygarlığına değinmeden geçemedik. Bu örnekler- den de anlaşılacağı üzere, çalışma boyunca İbrahimi dinler üzerinde faz- lasıyla duruldu ve bunların pagan inanç sistemlerinden hangi noktalarda etkilendikleri tartışıldı. Ancak kitabın ilgisinin bütünüyle dinler üzerine odaklandığı düşünülmesin. Orta-Çağ ekonomisini/ticaretini yansıtma- ya da gayret ettik ve feodal üretim biçimlerini kavrayabilmek için Antik Çağ’a özgü üretim kalıplarının Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra nasıl bir dönüşüm geçirdiğini anlamaya çalıştık.

Çalışmamızda farklı dönemler ve coğrafyalar hep birbirinin içine girmiştir. Buradaki amaç, okuru tarihin sürekliliği ve uygarlıklar arasın- daki geçişlilikler üzerine düşünmeye davet etmektir. Kitabın büyük bö- lümünde uzman tarihçilerin çalışmalarını okura ulaştıran bir aracı rolü oy- namakla birlikte, zaman zaman metne kendi sesimizi de kattık ve çetrefil tarih sorularına küçük çaplı katkılar sunmaya niyetlendik. Öte yandan, tarihi işlevsel kılabilmek amacıyla, kimi zaman Orta-Çağ’dan günümü- ze sıçradık ve tarihsel hafızanın/belleğin yaşadığımız dönemlere nasıl
ulaştığını göstermeye çalıştık. Örneğin Haricilik mezhebi ya da Yezidilik inancı hakkında bilgi verirken, günümüze ışınlanarak, tarihi kimliklerin zaman içinde ne gibi evrimler geçirdiğini anlamak istedik.
Çalışmamızın en büyük eksiği, Akdeniz Havzası’nın dışına pek fazla çıkamaması oldu. Çin, Hint ve Japon uygarlıklarına hemen hiç değinemediğimiz gibi, Amerika’da doğmuş İnka, Maya ve Aztek kül- türlerini de okurumuza tanıtamadık. Orta-Asya’ya dönük ilgimizi de Maveraünnehir’le sınırlı tuttuk ve Doğu Türkistan Tarihi’ne asla gireme- dik. Bütün eksiklerimizi başka bir çalışmayla tamamlamak en büyük ar- zumuzdur.