J a h o n w 2 sargitzasht a d a b iy o t I
Download 109.17 Kb. Pdf ko'rish
|
|
186 — Namozvoy, bu yerdagi ish lard an ko‘ngling to ‘q bo ‘ls in ,— sh iv irlad i arav aso z.— X abar bergan k u n in g qishloq ah lin i oyoqqa tu r g ‘azam an. — H otam ni tek sh irib ko ‘r! — Yaxshi! — X iy o n atin i aniqlasang — otib tashla! — Y axshi, — sh iv irlad i arav aso z.— Kum ush- k en t orqali k etin g lar. Men hokim ning y ig itla rin i c h alg ‘itib tu ra m a n ... B axtim izga hech bo‘lm asa sen omon bo‘lgin. N am oz do ‘s tin in g m a sla h a ti b ila n N asib an i K u m ushk ent yo‘liga boshladi. Ammo, qishloqqa k irm adi. Sholisi о‘rib olingan paykallarni yoqa- lab b o rib , q ish lo q n i k a m ard ek o ‘rab tu s h g a n k a tta an h o rd an o ‘tg ach , yantoq, y u lg ‘u n la r о‘sib y o tg a n serq u m t o ‘qay zo rg a k irib oldi. Bu ta r a f la r d a n av v al hech y u rm a g a n d i, so ‘qmoq b o rlig in i ham b ilm asd i. A m m o, tik k a k e tilsa Jom d a sh tla rig a chiqib olish m um kin, deb o‘ylab b o rard i Namoz. Tun yarm idan oqqan, olachalpak oydin b ir kecha. Oy goh qop-qora b u lu tla r o rtig a sho‘n g ‘ib, a tro f to 'sa td a n qorong‘ila sh ar, yorug* dunyo faq at shu ik ki o tliqdangina ib o rat bo Tib qolar, goh b u lu tla r orasidan yorib chiqqan oy yer-u ko‘kn i b ir xild a yoritib , orom li uyquga ketg an to ‘qayzorni ik k i otliqqa ko‘z-ko‘zlab qo‘y a r edi. N am ozning qalbida quvonch bilan alam , sevinch bilan g ‘am tez-tez alm ashinib borm oqda. Goh qurshovdan omon chiqqaniga, sevikli x o tin i bilan yonma-yon k etay o tg an ig a sh u k ro n a lar ay tib , sevinib k etar, choTni boshiga ko‘ta rib , hay q irg isi k elar, goh iztiro b to Та y u rag i chayqalib, v u ju d i lovillab yona- yotg an in i tu y a r, b a q u w a t tis h la ri gT jirlab, labla- r in i q o n a tg u d ek tis h la b , b o sh in i alam b ilan chayqab qo‘y a r edi. N asiba Q orateridan chiqqanlaridan buyon goh yo‘rtib , goh chopib borayotgan ot u stid a jim k e ta y a p ti. A k ro m q u ln in g uyid ay o q N am ozni ko ‘rish i bilan, haligacha o‘ziga begona boTgan g ‘a la ti b ir q altiro q tu rg a n edi. D urku n -d u rk u n 187 qo‘zg ‘alib xuddi bezgakdek tu tib kelayotgan bu q a ltiro q b o ra-b o ra o g ‘riq q a ay lan ib , b u tu n b o rlig ‘iga buroviq solib b u ra y b oshladi... Beli kuyib ach ish ar, n afasi q isila r, b a ’zida qo‘l-oyoqlari ch an g ak d ek tir is h ib q o la r, b u n d a y p a y tla rd a uzangiga yetib-yetm ay borayotgan oyoqlari egar tom on to rtilib , qo‘lidagi yu g an chiqib k e ta r, o ‘ziga kelgach, o t u stid a n uchib ketm aganiga hayron bo‘lib yana yuganga yopishar edi. Q izning goh o g ‘riq zo‘rid an , goh og ‘riq d an so ‘ng k a ra x t bo‘lib borayotgan v u ju d id a dard bilan Namoz akam ga x alaq it berm aym an, degan xohish olishm oqda edi. Ikkovi ham unin g ix tiy o rid an ta sh q a ri, v u ju d n in g qayeridadir tu g ‘ilib, b ir-b irla ri bilan to ‘qnashib, goh un isi, goh bunisi u stu n kelib borm oqda edi. «Yiqilmasam bo‘ldi, yiqilm asam bo‘lg an i...» sh iv ir- laydi qizning qontalash bo‘lib ketg an lablari. G um onasi sh u n d o q q in a to m o g ‘in in g ta g id a o‘ynoqlab, n afasin i b u tu n la y qisib qo‘ydi. Qiziq, vuju d ida hech qanday og‘riq sezilm adi bu gal. T om irlaridan allaqanday iliq, shilim shiq n arsa oqib kelib, y u rag ig a sh u v etib quyildi-yu, xuddi allala- gandek elita boshladi. K o 'zla rin in g oldini ko ‘k, sa rg ‘ish halqachalar qoplab, uyquga o ‘x shash b ir xayolat h u sh in i olmoqda edi qizning. — Namoz aka! — chin q irib yubordi N asiba, — men hushim dan ketayapm an! A ncha oldinda borayotgan Namoz o tn in g boshi ni to rtib , orqasiga o ‘girildi: — N im a deding? N asiba eg arn in g boshini m ahkam changallab, bezgak tu tg a n d e k , d a g ‘-d ag ‘ q a ltira b tu ra rd i. Namoz x o tin in in g yoniga qaytdi. — N im a bo‘ldi? N asiba entikdi: — To‘lg ‘oq tu ta y a p ti. — To‘lg ‘oq?! — ham quvonch, ham qo‘rq u v bor edi y ig itn in g ovozida. N asiba k a lta -k alta n afas olardi: — Meni otdan oling. Namoz N asibani eg ard an olib, qo‘lida ko‘ta r- 188 gancha yu zin i k o 'k sig a bosib, ancha m ahal unsiz qotib tu rd i. M iyasidan allaqanday lan j, m ujm al fik rla r ch arx u rib o ‘ta boshladi uning! — Namoz aka! — b eix tiy o r erin i ko‘ksin i q a ttiq tish lab oldi Nasiba. — 0 ‘zin g n i bos, jonim! — nim a deyishni b il m asdi Namoz, — ho zir ham m asi joyida bo'ladi, m ana h o zir... Y igit b ir n afaslik dovdirashdan so‘ng o‘ziga kelib, to ‘n in i qum ga to 'sh a d i. X otin in in g allaq an day sovuq, yopishqoq te r ichida qolgan holsiz boshini tizzasig a oldi... Y angi odam dunyoga kelish in i u ilg ari ko‘rma- gandi. Ehtim ol, qora b u lu tla r qurshovida goh tub- siz osm onning q ay erig ad ir cho‘kib, goh suv yuziga qovundek qalqib, a jib o 'y in la r ko‘rsa tay o tg a n , mil- lio n larn in g d ard -u iztiro b ig a m illion bor guvoh b o ‘lgan to ‘lin oy ham bugungidek og ‘ir dard n i, og‘i r iztiro b n i ko‘rm ag an d ir. Ehtim ol, sokin tu n qo‘yn id a orom li uyquga ketg an poyonsiz to ‘qayzor b o ‘lgandan buyon odam bolasining d ard bilan bunaqangi q a ttiq olishganiga guvoh bo‘lm agandir. — Onajon, onajonim! — N asiba o ‘rn id a n tu rib , oyoqlarini ju ftla b g ir aylana boshladi. — B iron qishloqqa qaytaylik, x o ‘p degin? — y ig ‘lagudek b ir ahvolda yolbordi Namoz. — Y o‘q ,—bosh chayqadi N asib a,— qo‘lga tushib qolam iz. — Yo‘o ‘o ‘q!! — Doya olib kelaym i? — Qo‘lga tu sh ib qolasiz. Yo‘o ‘q! — Tushm aym an! M ana m iltig ‘in g , m ana to ‘p- poncha! K u m u sh k en t yaqin, ko‘z yum ib ochguncha qaytam an, N asibam , o ‘zin g n i qo‘lga ol, men ket- dim! Namoz biro n fik rn i to ‘g ‘ri deb bilsa, hech qan day xav fn i pisand qilm as, hech qanday kuch uni to ‘x ta ta olmas ham edi. B uni N asiba yaxshi biladi. Shu n in g u chun ham boshini chayqab, «immm» dedi-yu, ammo yo‘q deyolm adi. D eyishning ho jati ham qolm agan edi. C hunki, Namoz allaqachon otga m inib, qam chi u ray o tg an edi. 189 K um ushkentga k irav erish d a p ast devor bilan o ‘ralg an qo‘r g ‘on oldida Namoz otd an sakrab tu s h di. Omonat o‘rn a tilg a n chetan eshikni qam chining d astasi bilan qoqa boshladi. I t vovulladi. A nchadan keyin ich k arid an uyq u sirag an ovoz eshitildi: — Kim u? — Namoz yolvorib g ap ira boshladi: — Men yo‘lovchim an. X otinim ni cho‘lda to ‘l- g ‘oq tu tib qoldi. T ug ‘olm ayapti. X udo yorlaqasin sizn i... — Yordam kerakm i? — Yolvorib so‘ra y man. Uy egasi qo‘rqa-pisa kelib eshikni qiya ochdi. Pakanagina sersoqol b ir chol ekan. — M ana bu suyunchisi, — Namoz ta n g a to ‘la ham yonini qo‘y ard a qo‘ym ay cholga tu tq a z d i, — xotinim eson-omon q u tilib olsa, sizga o t sovg‘a qilam an. — K am pirim birg a borsinm i? — Xudo x ay rin gizn i b ersin, tez bo‘ling, bovo- jon. Chol orqasiga qaytib, ancha m ahal yo‘q bo ‘lib ketd i. N ihoyat, o ‘ziga o‘xshagan ushoqqina b ir ayolni paran ji-y u chachvonga o‘rab qo‘lidan yetak- lab chiqdi. Boshqa qo‘lida k a tta qu m g ‘on b o r edi. — M ana bu n i ola ket, o ‘t yoqib suv isitasan , — d e di chol ayolni N am ozning orqasiga m indirayotib. — Lekin, o ‘g ‘lim, k am pirim ni k e ltirib qo‘yasan-a? — Gap b itta , bovojon. — Xudoyo x o tin in g eson-omon q u tilib olsin. Namoz qaytayotganda tong yorishib qolgan edi. Shuning uchun a w a lg i izidan borish uncha qiyin bo‘lm adi. Y olg‘iz qolgan o t hu rkibdim i, hov n ariga bo rib , y a n to q la rn in g u c h in i chim dib y u rib d i. Nasiba otig a to ‘shalgan to ‘ndan su rg alan ib tu sh ib , yonidagi qum tepaga boshini qo‘ygancha, loladek qizarib, asta-sekin ko‘ta rilib kelayotgan quyoshga m a’nosiz tik ilib yotardi. — H ushing joyidam i? — x o tin in in g boshini qo‘liga oldi Namoz. 190 — Namoz aka, — behol sh iv irlad i N asiba, — bu sizm i? — M ana, doya olib keldim , jonim . — K etin g , jon Namoz aka, yuragim da g ‘ashlik bor, qo‘lga tu sh ib q olasiz... Tez keting! — Xudo xohlasa b irg a ketam iz. QoTga ham tu sh m ay m iz... 0 ‘g ‘ilcham iz, sen, men hamm amiz birgalash ib ketam iz... P ak an a kam p ir Namozga o‘t yoqib suv ilitish n i b u y u rd i. 0 ‘zi N asibaga joy hozirlab, y echin tirish bilan m ash g ‘ul boTdi. «Qo‘rqm a, qizim , xudo m ad ad k o r bo*Isa hech gap em as», d ey o tg an i N am ozga e sh itilib tu rib d i. Ammo, Namoz o ‘t yoqishga ulg urm ad i. Shundoqqina yonida tu rg a n ot oyog‘i bilan qum ta ra b , echkini m a’rash id ek qisqa- qisqa qilib, b ir-ik k i kishnab qo‘ydi. Y igit yuragiga g ‘u lu v tu sh ib , hali N asibasi boshini qo‘yib yotgan qum tepaga chiqdi-yu, qo‘l-oyog‘i bo‘shashib ketdi. U ning izin i olib kelayotgan o tliq lar yaqinga, ju d a ham yaqinga kelib qolishibdi. Namoz jon h o latd a n a rid a tu rg a n m iltiqni qoTiga oldi-yu, ammo otm adi. O tishm a bo*Isa avval N asibani m oTjalga o lish ad i,— chaqaloq ham nobud boTadi, fik rid an o‘td i unin g , kam pirga ham ja b r boT adi... Och bo ‘rila r galasi qo‘y podasiga hujum qilganda a w a l g ir aylanib, chor a tro fn i qurshab oladi, deydilar. Kim biladi, oTjaga tash lan ish n in g bu u su lin i y irtq ic h la r odam bolasidan o ‘rganganm i yoki odam lar y irtq ich d an nam una olganm i, h ar qalay, ellik chogTiq otliq a sk a r Namoz sham dek qotib tu rg a n qum tepani qurshab, qurshovini siqib kela boshlashdi. Namoz u larn in g ko‘pini tan id i, k o 'rg a n , b ir x illa ri bilan otish g an , Payshanba boTisi p rista v i k ap itan Golov a sk a rla ri, X o‘jaariq boT isining hokim i L u tfu lla x o 'ja n in g n av k arlari b u lar. Y aqinginada Namoz paydo bo‘libdi desa, qochgani joy topolm ay, tu tq a n o g ‘i tu tib qoladigan L u tfu lla x o 'ja h ozir gerdayib, viqor bilan ot o‘yna- tib kelayapti. K ap itan Golov to 'd a d a n ajralib chiqdi: — Namoz P irim q u l o‘g ‘li, m iltiq n i tashla! 191 Namoz sherdek о‘kirib yubordi: — X otinim ko ‘z yory ap ti, yaqin kelm a, otib tashlaym an! Y ig it sof ru s tilid a so 'zlag an i uchunm i yoki «xotinim ko‘z yoryapti» degani t a ’s ir qildim i, k a p ita n o'ynoqlab tu rg a n otnin g boshini to rtd i: — M iltiqni tashla! — A w a l xotinim ga tegm aym an, deb so ‘z ber. — So‘z beram an! R us o fitse rin in g so‘zi, xoti- ningga hech kim tegm aydi. — 01, m iltiq k erak b o‘lsa. — X an jarn i ham tashla! — Buni o ‘zing so v g 'a qilgansan, kelib o‘z qo‘ling bilan olasan. B ir necha y illa r o ldin N am oz m a rh a m a tli Ivanboyning x izm atid a y u rg an chog‘la rid a boyning m ehm onlariga qashqaldoq, tu sto v u q otib yu rib , o‘sha p aytda P oyariq bo-‘lisi harb iy p rista v i lavo- zim ida xizm at qilayotgan k a p ita n Golovni naq o‘lim dan saqlab qolgan edi. Ovga berilib ketib , to 'sa td a n y o w o y i to ‘n g ‘izlar q u rsh o v ig a tu s h ib qolg an k a p ita n «Y ordam beringlar!» deya qichqirib yubordi. Na m iltiq , na tayoqdan qo 'rq ad ig an bu m ax lu q larnin g fe ’lini yaxshi bilgan Namoz b ir quchoq yan to qn i yondirib kelib, o‘zini q u tu rg a n to ‘n g ‘iz podasiga urd i-yu , k a p itan n i qurshovdan olib chiqib ketdi. X a n jar ana o ‘sha k u n i sovg‘a qilingan edi. — X otinin g ga qoldir xan jarn i! — b u y u rd i k ap i ta n . — 0 ‘zing b eri kel. Namoz, sen asirg a olinding! — K ap itan , men seni o‘lim dan q u tq a rg a n edim. — Sen o‘shanda m ard y ig it sifa tid a o‘z bur- chingni ado qilgan eding. Men ham ho zir ru s ofit- seri sifa tid a o‘z b u rch im n i ado q ilay o tirm an ... Bog‘lan g lar qo‘lini! — yu zin i te sk a ri o ‘g ird i kap i ta n Golov. So‘ng hokim ning y ig itla rig a o‘shqir- di: — urm a, a sirn i u rib b o ‘ladim i, itvachcha! 192 ICHIXCIII ftlSM MOXOVXOM MAHBUSLARI I b o b SERGEY TABIB N A M O Z N I QUTQARMOQCHI Im p e ra to r oliy h a z ra tla ri N ikolay ikk in ch i qilich bilan himoya qilib tu rg a n qonli ta x tn in g dushm ani bo ‘lgan atoqli inqilobchi M ixail Morozov Sam arqand sh ah rig a kelgach, n u rli m anzillarga chorlovchi ta r g ‘ibot kuchayib ketd i. H aqsizlikka q arshi isyon k o 'ta rg a n ja su r, tad b irk o r ru s y ig iti hech qanday xav f-x atard an qo‘rqm ay tez kun ic h i da sh ah ardag i inqilobchilarning boshini boshiga qo‘shib, m aqsadi, rejasi aniq bo‘lgan to ‘garak a tro fig a u y u sh tirib oldi. Ilg ‘o r fik rli ru s ziyolilarining ko‘m agi bilan «Samarqand» nomli gazeta ta sh k il etd i. Adash- gan larg a zulm at qorong‘isidan chiqib olishlariga ko‘m aklashadigan, aniq yo‘lni ko‘rsa tib beruvchi m ash’aldek yorqin m aqolalar e’lon qilina boshlandi bu gazeta sah ifalarid a. To‘g arak n in g asosini D em urov bosm axonasining ish ch ilari ta sh k il e ta rd i. Z iyolilar, chin o v n ik lar ham ko‘p edi bu to ‘garak d a. Inqilob xususidagi q a ra sh la ri xilm a-xil, ammo, qanday bo ‘lsa ham chirib qolgan ta x tn i a g ‘d arish ta ra fd o ri b o 'lgan , keyinchalik «Samarqand» gazetasig a red ak to rlik ham qilgan A .Parenkov, R ossiyadan к о ‘ch irib kel- tirilay o tg an aholini jo y lash tirish bilan sh u g ‘ulla- nuvchi chinovnik P.Poznyakov, gim naziya m ualli- mi F.A ndreonov, okrug sudi oqlovchisi, m ash h u r huquqshunos N. Bolotin, M ujik qishloqda istiq o m at qiluvchi Sergey R yabovlar a ’zo bo‘lib k irishg an di bu to ‘garak k a. Y erli aholi v ak illarid an bo‘lm ish A krom jon K omiljon o‘g ‘li, Ismoil Shohjahon o‘g ‘li, O tam urod Sherm uham m ad o‘g ‘li s in g a rila rn in g a ’zo bo‘lib k irish i to ‘g arak q a tn ash c h ila ri olg ‘a su ray o tg an g ‘oyalarning m azlum lar o‘rta s id a yoyi- lish in i te zlash tirib yuborgan edi. 0 ‘tin n in g tark ib i- da yonish x u su siy ati bor deydilar. Ammo, u o‘z- 194 o‘zid an yonm as ek an , k im d ir g u g u rt chaq ish i, q alash tirib qo‘yish i z a ru r ekan. G u g u rtn i M ixail Morozov chaqib yubordi. A langaning yorqin s h u ’lalari goh Jiz z a x , goh N u ro ta , goh K a ttaq o ‘r g ‘on-u X atirch i a tro fla rin i kunduzdek y o ritib yuborardi. Bu alanga G esket jan o b lari boshliq k atta-k ichik ch ino v n ik larn in g yuzini goho jiz g ‘anak qilib kuy- dirm oqda edi. G esket jan o b lari olovni kim yoqayot- g an ligin i aniqlay olm ay jig ‘ibiyroni chiqib, nazari- da kartabozlikdan boshqa hech narsag a yaram ay qolgan chin o v n ik larn i siqib suvini ich ar, o ‘zi ham qo‘rs, betoqat, asabiy bo‘lib b o rar edi. N ihoyat, olovni yoqqandan ko‘ra ham un i boshi u z ra ko‘ta rib , y u rtd a n -y u rtg a o t qo‘yib yu rg an kim sa xav fliro q deb bilgan arboblar birlashib, cho'qm ordek og ‘ir b ir m u sh tg a tu g ild ilar-u , zarb bilan Namoz P irim q u l o ‘g ‘lin in g boshiga u rd ilar. Namoz o try ad n in g b ir qism i k atta-k ich ik otish- m alarda nobud bo‘lib ketd i, b ir qism i so tq in lar ko‘m agida hibsga olinib, oyoqlariga kishan u rild i. Omon qolganlari jon hovuchlab to g 'la rg a chiqib ketdi. Q attiq k altak lan g an , behush N am ozning o‘zini esa S am arq an d d ag i M oxovxona qam oqxonasiga qamab q o 'yd ilar. « 0 ‘ld irib qo‘yishadi endi uni! — xuddi oyog‘ini chayon chaqib olgan kishidek uy ichida aylana boshladi Sergey tabib, — o 'ld irish a d i uni!.. Yo‘q, k altak d an o ‘lad ig an lard an emas u , badani tem ird an ham q a ttiq u n in g ... Polvon k a tta ish boshlab yuborgan edi-ya, essiz! U ni ehtiy o t qilolm adik. O sish adi endi! S h a fq a t q ilish m ay d i, ehtim o l q u tq a rish n in g biron yo‘li topilib qolar. Ha, noum id shay to n , hoziroq Sam arqandga jo ‘naym an... — Hayitboy! — deb chaqirdi Sergey tabib xona ichida y u g u rish d an to ‘xtab. 0 ‘choq boshida po‘s ta k u stig a chordana qurib allaqanday ru sch a kitobni hijjalab o ‘qib o‘tirg an H ayitboy b ir sapchib tu sh d i: — Labbay! 195 — K arm isan? — Endi b ir m a rta chaqirdingiz-ku? Sergey tabib bolani nohaq u rish g a n i uchun o‘zini koyigan bo‘ldi-da, b a z o 'r jilm aydi: — Nim a qilyapsan? — 0 ‘zingiz kiyik o‘tn i qozonga solib qaynat degandingiz-ku. — Qiyomi ajraldim i? — Sup-suyuq hali. — To‘x ta sh qayerda? — 0 ‘zingiz chino rn in g to m irid an kavlab kelish- ga jo ‘natdingiz-ku. — Tez borib topib kel, bolam , ish la r chatoq! — N im a bo‘ldi? — Sam arqandga jo ‘naym iz... Sergey tabib qanday bo‘lganda ham o 'zin in g m a’naviy rah b a ri, m aslakdoshi ichida ko ‘ngliga eng yaqini M ixail M orozovni izlab topm oqchi edi. Y ig itc h a la rn i «Panohi s a g ‘iro n» cho y xo n asid a qoldirib, so‘roqlay-so‘roqlay, nam ozgar pay tid a d o 'stin in g izini a ra n g topdi. Bosm axonada, gaze- ta n in g e rta g a chiqadigan sonini o ‘qib o 'tirg a n paytid a u c h ra td i uni. — Xudo haqqi, seni kecha k u tg a n edim , — x u r- sand b ir k ay fiy atd a o ‘rn id a n tu rd i M ixail Morozov, — xo ‘sh , q ariya, ahv o llar qalay? B ilam an, hozir Namoz haqida gap ochasan, un i qam oqdan chiqarib berasan, bo'lm asa bosm axonangga o ‘t qo‘yam an, deb d ag‘-dag‘a ham qilasan, shundaym i? — A vliyosan-da, M ixail Vasilyevich. — Ishim iz b ir, dilim iz b ir, dem ak tashvishim iz ham b ir x ild a ,— tez-tez g a p ira boshladi M ixail Morozov, — sen, q ariya, b ir oz o‘tirib tu r. M ana bu s a h ifa la rn i o‘qib b e r ay. K eyin b a ta fsil gapla- sham iz. Lekin m ana bu m aqolada eser am akilaring- ni boplab p o 'sta g in i qoqdim -da. E rta g a o ‘qiysan. — A llaqachon sh u nd ay qilish in g k erak edi. — Qara-ya, bizning inqilobim izni c h itfu ru sh -u ch o y fu ru sh larn in g m an faati yo‘liga b u rib yubo- rishm oqchi, bu oq yoqali o liftala r. — L iberallar haqida ham b ir chiqish qilishing 196 kerak, M ixail V asilyevich. U lar ham ko‘pchilikning boshini q o tiry ap ti. — To‘g ‘ri ay tasan , Sergey K onstantinovich, podshoni iltim os bilan ta x td a n tu sh irib bo ‘lmaydi. L ib erallar esa m ana shu g ‘oyaga q a ttiq yopishib olishdi ho zir, — qog‘oz u stid ag i m ayda h a rfla rd a n ko‘zini olm ay so‘zlard i M ixail M orozov, — xo‘p, bu haqda ham keyin gaplasham iz. M ana bu gazetani o‘qib tu r. H o zirg in a P e te rb u rg d a n k e ltirish d i. H ali o‘zim ham o ‘qib chiqolganim yo‘q. 0 ‘zbeklar ayt- ganidek, bosh qashlashga ham qo‘l tegm aydi, ish ko ‘p ... C hirigan ta x ta la rd a n om onat q u rilg an , ikki kish i a ra n g s ig ‘adigan bu xona d arch alari ochiq bo ‘lishiga qaram ay, xiyla q o ro n g 'i edi. Sergey tab ibn in g ko ‘zi g azeta h a rfla rin i yaxshi ilg ‘am adi. G azetani n a ri su rib jim o‘tir a berd i. Q arshisidagi kish ig a havasi keldi u n in g . Yoshi q irq larg a borib qolgan bo‘lsa ham M ixail Morozov xuddi o ‘n sakkiz yoshli yigitchadek ham isha kuch-g‘a y ra tg a to ‘lib- to sh ib y u rad i. U ning ta s a w u r id a biron noaniq tu sh u n ch a yo‘q. H am m asi k a ftd a tu rg a n d e k aniq, kundek rav sh an . Inqilobning asosiy tay an ch kuchi ish ch ilar; qurolsiz inqilob yo‘q — u n in g muloha- zalari ana sh u n d ay lo ‘nda, o‘ziga o ‘xshagan sodda- yu, ammo keskin bo ‘ladi. M ixail Morozov ish in i b ajarib bo‘lib, kosibning k u rsisid ek m ayishib, u s tin i moy bosgan k u rsisin i m ehm onga yaqinroq su rd i. — X o‘sh, Sergey K o n stan tin o v ich , — deya m ehm onga neg ad ir b ir kulib boqib qo‘ydi, — q ish lo q la rd a n im a g ap, d e h q o n la rn in g ahvoli qalay? — Q ishloqlarda... N am ozdan k a tta ro q gap yo‘q ho zir. Bu dehqon y ig iti ho zir afsonaviy qahram on- ga aylangan. — Demak, orqasidan dehqonlarni erg ash tiry ap - ti degin? — q o sh larin i chim irib so‘ra d i M ixail M orozov.— K u ra sh im iz n in g h o z irg i p a lla sid a , m ayli, b a ’zi b ir z a ra rli tom o n lari bo‘Isa ham , biz bu h a ra k a tn i qo‘lla b -q u w a tla sh im iz kerak. Bu Download 109.17 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|