J a h o n w 2 sargitzasht a d a b iy o t I
Download 109.17 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- X I Ь о b CHOLDA BO L G A N M A S L A H A T
- X I I b o b Q A M C H I S I D A N QON T O M G A N H O K I M
79 kam ida to ‘rtta n g n i yer tish la ta rd im -u , — o‘yladi Namoz, — ammo sen larn in g o ‘lim ingdan m enga ne foyda. 0 ‘q ham hay f sen ko‘pp aklarg a. U ndan ko‘ra qorovulsiz q o ld irilg an o tla rin g n i haydab k etam an, ha shunday qilam an...* Namoz qanday tez fik rlag a n bo‘lsa, sh u n d ay b ir tezlik bilan Sho‘rte p a n in g ku n ch iq ar tom oniga em aklab ketdi. Q uvayotganlar p ala-p artish , bem o‘ljal o‘q uzib, tepalik tom on asta-sek in su rg alib kelayotganlarida Namoz tep alik n i chaqqon aylanib o‘tib , o tla rg a yetib olgan edi. Y etovning boshida tu rg a n bulu td ek baland, qora qashqa otga b ir sakrab m indi-yu, u stm a-u st qam chi bosdi. — O tlarni olib qochishyapti! — qichqirdi hali «qurshovda qoldik» deb vahim ali dodlagan y ig it.— Orqaga ch ek in in glar, orqaga! X I Ь о b CHO'LDA BO L G A N M A S L A H A T Q ip c h o g ‘a riq n in g o ‘ng so h ili poyonsizdek tu y u lg an to ‘qayzor orom li tu n qo‘ynida m udraydi. Oy chiqm agan. Tun haddan ta sh q a ri qorong‘i. Shuning uch u n bo‘lsa k erak , y u ld u zlar charaqlab ko‘zni q am ash tirad i, tu n su k u n a tin i yana ham oshirgandek bo'ladi. Q ayerdadir bo‘ri uvillaydi, y o w o y i cho‘chqa- ning keksa k ish ilarn in g tomoq q irish ig a o ‘xshash x irrila g an i esh itilad i. Y aqinginadagi ko^chadan q an o tlarin i shaloplatib, b ir gala o ‘rd ak ko‘ta rild i. H ali bo‘ri uliganda x av o tirlan ib , qulo g ‘ini chim ir- gan o tla r, xav f o‘tib ketg an ig a ishondi shekilli, pishqirishib, yana g ‘u rt- g ‘u r t beda chaynashga tu sh d ila r. A tro fi y u lg ‘un , to ‘ro n g ‘u sin g ari p a st o‘sadigan cho‘l d a ra x tla ri bilan o ‘ralg an qum tepada o lti aza- m at yonboshlashib, o‘zaro su h b atlash ib o ‘tirib d i- 80 la r. Y u rak lari to ‘la d ard , h a sra t. Sherniyoz endi- gina y igirm a yoshga k ird i. Qosh-u ko‘zi tu ndek qop-qora, h a ra k a tla ri chaqqon bu y ig it garchi ham isha kulib tu rs a ham , yurg an d a, o‘tirg an d a ash u la ay tsa ham , y u rag id a q a t-q a t alam lari bor unin g . Namoz akasiga o ‘xshab ota-onadan juda e rta judo bo‘lgan. T aniqul boyning s a rq itin i yeb k a tta b o ‘ldi. Qo‘sh iq larg a kuy-u oh an g larg a limmo- lim to 'la qalbiga ho zir ishq mehmon b o 'lg an uning. Qo‘sh n isi A n o rg u ln i sevib qolg an . A m ak isi Suyarqul bobo bu yil u n i u y la n tirib qo‘ymoqchi edi. Yozi bilan H am dam boyning qo‘r g ‘onida q a ttiq ish- ladi — haqqini olishi bilan to ‘y boshlab yubormoq- chi e d ila r... — Namozboy, — su h b atg a yakun yasamoqchi bo‘ldi qozoq y ig iti Esergep, — sen bilasen, bu yolg‘iz bashim javli b alalard i ko‘rd i. X ullas, bu bay lard in haqqim izdi ja lg ‘iz so‘qis m inan alabiz. H aq talasib , o‘la r m inan necha ta p q ir m usht- lash g ‘anm en, av ax ta la rd a yotib chix tim . X uday o‘m r b ersa, o‘m rim a x irig ‘acheyin u la r m inan so‘g ‘isaveram en. Bizga b astiq bo‘l, so‘g ‘isqa basta bizdi, azam at! Sho‘rin g q u rg ‘u r qalq ezilib ketdi. A x ir, o ‘la rn in g yan in i kim alat?! Nam oz ch o rdana q u rib , boshin i quyi solib o‘tirib d i. A lam zada jo ‘ra la rin in g fik r-u muloha- zalarig a goh qo‘shilib, goh bosh chayqab e ’tiroz bild irib qo‘yadi. B olalikdan buyon ko‘rg an xo‘rlig i h ozir qay tad an jonlanib, jism in i o‘rta b bormoqda. Y aralangan sherdek tez-tez pishqirib qo‘ymoqda. U o ‘ch olishga tay y o r. Lekin, o ‘ch olishning pay- tim ik a n h o z ir? E rta ro q em asm ik an ? X o‘sh, xo ‘rla n g a n xalqn in g yonini olish uchun ish n i nim adan boshlam oq kerak? Yo‘q, p ay ti keldi, pichoq borib suyakka yetdi endi. — Do‘stla rim , ko‘p m ashaqqatli ishga qo‘l urm oqchim iz, — sekin boshini ko‘ta rd i Namoz. — B oshim izga og‘ir k u n la r tu sh ad i, buni o'ylayapsiz- larm i? — O g‘irlik k a ch id am ag an nom ard! — b ir og‘izdan deyishdi jo ‘ra la ri. 81 — Q urbonlar ham b erish g a to ‘g ‘r i k e la r... — Haq yo‘liga boshim izni tikkanm iz. — Qani, cho‘kka tu sh hammang! K o‘cha-ko‘yda och-u sarson y u rg an y e tim la r haqqi, boylar eshigi- da qora yern in g kem asidek ishlab, haqqini ololmay yu rg an cho‘ri-y u q aro llar haqqi, hokim -u to ‘ra la r qam chisidan boshi yorilgan alam zadalar haqqi, izzat-n afsi to p talg an yo‘qsu llar haqqi, h a q o ra tlar xo‘rla sh lar, k a m sitish la r belini buk k an m azlum -u m azlum alar haqqi boylar dunyosiga o‘t qo‘yamiz! — 0 ‘t qo‘yamiz! — qasam ichdi besh azam at. — El boshiga qora tayoq, q o 'lig a kish an , erki- ga zavol bo‘lgan, qam chisidan qon tom gan hokim- la r dunyosiga o‘t qo‘yam iz. — 0 ‘t qo'yamiz! — B ir boshga b ir o ‘lim , — sekin o‘rn id a n tu ra boshladi Namoz. — B ir boshga b ir o ‘lim , — jo ‘ra la ri ham ta k ro r- lab, o‘rin larid an qo‘zg ‘alishdi. Xo‘rlig -u h aq o ratd an , ochlig-u og ‘ir m ehnatdan tin k a s i q u rib , p a jm u rd a b o 'lg a n Z a ra fsh o n m azlum larining hali b u tu n la y so‘nib bitm agan qasoskor ru h i go‘yo shu o lti azam atn in g v u ju d id a jam uljam bo‘lgandek edi bu kecha. V u ju d lari o ‘t bo‘lib yonar, to m irlarid a qasoskor qon g u p ira r; qo‘llari m u sh tg a tu g ilg an edi bu y ig itlarn in g . — Otga m ininglar! — b u y u rd i Namoz. — Ne uchun dunyoga keldik? Y axshilik qilm asak biz, — o‘zi to ‘qib o ‘zi kuyga solgan she‘rn i ash u la qilib a y ta boshladi Sherniyoz. Jum anpolvonning g arch i ovozi do‘rillab chiqsa ham , Sherniyoz ash u la boshladi deguncha, unga jo ‘r bo‘ladigan odati bor. T engqur, ko‘n g li yaqinli- gi uchunm i, m asxaralab do‘stin in g ja h lin i chiqar- moqchi yoki ash u la aytgisi kelibm i, ishqilib, albat- ta jo ‘r bo‘lm asa turolm asdi. — Ne uchun dunyoga keldik. Y axshini bilm asak biz, — deb Jum anpolvon ham cho‘ln i boshiga k o 'ta rib , ash u la ay ta boshladi. Bu y ig it paxsakash bo‘lib m ustaqil ish boshlagun- ga q ad ar H am dam boyning uyida a w a l dasty o r, 82 so ‘ng qaro l bo ‘lib x iz m a t q ilg a n . B oyning D ahbeddagi shohona q asrin i yaxshi biladi. X azina-yu d afin asi qayerga b e rk itilg a n , u n i kun- duzi kim -u kechasi kim poylaydi, zim dan kuzatg an ekan. — H am m asini b irm a-b ir ko‘rsa tib beram an! — deb qo‘ydi y o 'lga tu sh ish la ri bilan. Ilg ari Jum anboy kam o t m ingan. Y o 'rtib bora- y o tg a n b ed o v n in g u s tid a n y iq ilib k e tish d a n qo‘rqib, eg arn in g qoshini m ahkam changallagancha ham m adan o rtd a bo ray ap ti. N am ozning ikki yoni- da esa Sherniyoz bilan Esergep, U sta Kamol bilan E sh b o 'ri baqam ti k etish ay ap ti. N am ozdan boshqa hech b irid a qurol yo‘q, yo‘g ‘o n -irg ‘ay tayoqni ip boylab yelkalariga m iltiq o ‘rn ig a osib olishgan. — Tezroq haydasang-chi, paxsakash! — deb qis- tay d i Sherniyoz. — Ot yaxshi yurolm ayapti, — bahona a x tarad i q o ‘rq u v d a n d a g ‘-d a g ‘ q a ltira b b o ra y o tg a n Jum anpolvon. T un y a rim d a n oqqanda o tliq la r Shahob q ish lo g ‘in in g to r, q in g ‘ir-q iy sh iq ko‘ch alarid an o‘tib , D ahbedga kirib b o rd ilar. Ham dam boyning shohona hovlisi qozilik, hokim lik m ahkam alari joy- lashgan, a tto rlik , bazzozlik do‘konlari q a to r tizilib k etg an, azim c h in o rlar soya tash lab tu ra d ig a n m arkaziy ko ‘chada edi. O tliqlar darvoza yonida otdan tu sh ib , ich k arig a quloq soldilar. Qo‘r g ‘on- c h ag u z a r to m o n id an dovul qoqib y u rg a n tu n qorovulining: — Kim, bem ahalda yu rg an ? — degan ovozi esh itild i. — 0 ‘zingsan, ahm oq, — deb qo‘ydi Sherniyoz. N am oz x a n ja r in i y a la n g ‘ochlab, d arv o za tirq ish ig a suqdi-yu zu lfin i tu s h ird i. Jum anboy ikk o v lari sekin ic h k ari o ‘td ila r. D arvozaxonadan chiqilgach, k a tta hovli boshlandi. Ikki tanobcha keladigan yern in g chor a tro fi oynavand im o ratlar, u y lard an b irid a x ira g in a chiroq yonib tu rib d i. — Boy o ‘sha y erd a uxlay d i, — sh iv irlad i Jum anboy, — xazina ham o ‘sha yerda. 83 X ay riy at, boy yo tish oldidan esh ik n i ichidan z a n jirla m a g a n ek an . D ah lizg a o so n g in a k irib oldilar. Boybuva k a tta x o tin i Begioyim bilan b ir o ‘rin d a bir-b irig a te sk a ri qarab, pish-pish u x lash ar edi. — P a rd a n i tu sh ir! — sh iv irlad i Namoz. Ju m an b o y p a rd a n i tu s h ira y o tg a n d a , g a rc h i hech qanday ovoz chiqm agan bo Isa ham , Begioyim u y g ‘onib ketdi: — Voy, kim san? — A ssalom u alay k u m , — d o v d ira b qoldi Jum anboy, — oyog‘in gizn i uqalab qo'yaym i? — N im a? — sapchib o‘rn id a n tu r a boshladi Begioyim. — T ahoratin g izg a suv keltiraym i? — Jum anboy Begioyim ni m azax qilarm id i yoki bolaligida, shu dargohda y u rg a n pay tid a yodlab olgan so‘zlarin i ta k ro rla rm id i — bilib bo ‘lm asdi. — Og‘ziga la tta tiq! — b u y u rd i Namoz. X uddi shu asnoda Boybuva asta-sek in u y g ‘onib, aqlli, ziyrak b ir kishi em asm i, gap nim adaligini payqab, yostiq ostid ag i to ‘pponchaga qo‘l uzatayot- gan edi. — Qo‘lin g n i to rt! — ko‘ksiga m iltiq n in g og ‘zini qadab dedi Namoz. — Q im irlasang, otam an! Men Namozman. — Namoz?! — b eix tiy o r boshi yostiqdan b ir qarich ko‘ta rilib ketdi boyning. — Sen bilan hisob-kitob qilgani keldim . — 0 ‘g ‘lim ... — Jim , bo ‘lm asa og‘zingdan otaman! Jum anboy Begioyim ning o g‘ziga la tta tiq ib , ko‘rp ag a o‘rab , u stig a k a tta gilam tash lad i. — M ana endi, xolajon, xudo xohlasa belingiz ham tu zalib qoladi, — dedi u kulim sirab , — b ir terlab oling. Hamdamboy: «Yordam bering!» — deb baqir- moqchi edi, yo‘q, jon sh irin ekan, baqirolm adi. Lekin nim ad ir qilishi k e ra k ... «Е, xudo, e, xudo- yim , yordam ber...» — Q arzdorlar d a fta ri qani? — so 'ra d i Namoz. 84 «X ayriyat, gap buyoqda ekan, xudoga sh u k u r, o‘ldirm oqchi em as ekan...» ko‘nglidan o‘td i boy ning: — 0 ‘tirib olsam m aylim i? — Mayli! Bay, bay, bay, H am dam boy nim qorong‘ida h a d d a n ta s h q a ri b a d b a s h a ra b o ‘lib k o ‘rin a rk a n . B ashang libos kiyib odam qiyofasida y u rg an ekan u . 0 ‘g ‘irn in g sopidek in g ichk a bosh, cho‘ziq yuz, k a tta k o n b u ru n , ch aq ch ay g an o lak o ‘z la r — bam isoli h u ju m g a chog‘langan b o ‘g ‘ma ilonning o 'zg in asi deysiz. — Q arzd o rlar d a fta ri qayerda? — ta k ro r so‘rad i Namoz. — Sandiqda. — K am bag‘a lla r barm o g ‘i bosilgan tilx a tla r- chi? — Sandiqda, o‘g ‘lim , sandiqda. — K a litn i ber. — M ana h o zir... Ju m an b o y nazdida boy x azin ani poylab yotgan k a tta ajd arho n i-y u , Namozboy shu zah arli ilon bilan olishm oqqa bel b og‘lagan bahodirni eslatib tu ra rd i. A jd arh o hali yengilgan em as, hozir u q arsh i hu ju m g a o‘tib , og ‘zidan olov purk ab , ham- m ayoqni kunpayakun qilish i m um kin. «Е, xudo, o ‘zing panohingda asra» , sh iv irlad i Ju m a n polvon. U yog‘i ju d a tez y u rish ib k etd i. K o‘z yum ib ochguncha, ajd arh o n in g og ‘ziga k ir la tta tiq ib , oq shoxi sallasig a qo‘l-oyog‘in i bo g‘lab, sovqotm ay yo tsin deb u n in g ham u stig a qat-q at ko ‘rp a bosdilar. T ilx atlar-u q a rz d o rla r d a fta ri te m ir sandiqda ekan, Boybuva to ‘g ‘r i aytibdi. Tillo-yu ku m u sh lar y e rto ‘laga b e rk itilg a n , deb h a li Ju m an p o lv o n yolg‘on aytm agan ekan. P a stg a olib tu sh adig an yo‘l taxm ondagi te m ir sandiq o stida deb tax m in qilib y u ra rd i u, ta x m in i ham to ‘g ‘r i chiqdi. Og‘ir sandiqni taxm ondan aran g p astg a olishdi. — 0 ‘zing tu s h ib chiqa olasanm i? — qopr qorong‘i tu y n u k ch ad an y e rto ‘laga ko‘z tash lab dedi Namoz. 85 — Sham ni yaqinroq tu tin g , — iltim os qildi J u manpolvon, — yo‘q, yaxshisi qo‘lim ga bera qoling. X iyol o ‘tm a y Ju m an p o lv o n k ich ik b ir sandiqchani qo'ltiqlab chiqdi. B ir m iltiq , sakkiz o ta r to ‘pponcha, b ir x a lta o ‘qni ham o‘ljag a olib, shoshilib tash q arig a chiqdilar. H ovlida ham on jim lik , tiq etg an ovoz yo‘q. F aqat og‘ilxonadagi o tla r tash q a rid a g i o tlarn in g h idini olib, ahyon-ahyonda qisqa-qisqa kishnab qo‘yishyapti. Qo‘shni hovlida q an o tlarin i p atilla tib xo ‘roz qichqirdi. — X ay riy at, — dedi Namoz o tig a sapchib m in ark an , — ish ni beg ‘alva b itirg an g a o ‘xshaym iz. Qozixona tom ondan halig i sh aq illatib dovul qoqib yu rg an qorovulning: — Kim u bem ahalda yu rgan ? — degan uyqu aralash ovozi esh itilad i yana. — 0 ‘zingsan, ahmoq! — deb qo‘ydi Sherniyoz o tig a qam chi bosarkan. Q am ishzor o ralab o‘tg a n so ‘qm oqdan yelib borayotgan Namoz Q ipchog‘ariq bo‘yiga yetgach, otnin g boshini to rtd i. Jum anboy ju d a orqada qolib ketgan ekan, yetib kelish in i k u tib tu rish d i. — O tdan tu s h in g la r, — b u y u rd i n ih o y a t Namoz. — E shbo‘ri, sen hisobga u sta ro q sa n , san d iq d a g i ta n g a la rn i san a , tillo s in i tillo g a , kum ushini kum ushga a jra t. U sta Jalo l 0 ‘klonga b o rad i, Sherniyoz — Qo‘shqo‘r g ‘onga, Ju m a n Ja rq ish lo q q a , E sergep M arg ‘ilo n tep ag a b o rad i. T ushundinglarm i? Boyda kim ning qancha haqi borligi yodlaringda borm i? — Bo‘lm asam -chi. — To‘g ‘ri borib eshigini qoqing-da, ma, haqing- ni ol, deb, ta n g an i tash lab k etav erin g . Bu ish lar tong otguncha b itish i kerak. E rtag a quv g ‘in bosh- lanadi, qo‘lga tu sh ib qolishim izdan xudo asrasin . Eshbo‘ri, ta n g a la rn i ten g o ltig a bo‘l, b itta n g a o rtiq ham , b itta n g a ham kam bo‘lm asin. — T angalar o rtib qolsa nim a qilaylik? — so ‘rad i U sta Jam ol. 86 — O rtg an in i g u z arlarg a sochib k e tin g ... ish- la rn i b itirib O qdaryoning kichik kechuviga darhol y e tib b o ra s iz la r, o‘sh a y erd a u c h ra sh a m iz . K elishdikm i? — K elishdik. — Esergep, o‘t yoq. M ana bu tilx a t-u q arzd o r la r d a fta rin i kuydirib, k u lin i sham olga uch ir. Sandiqchani ham yoqib ta sh la... E rta s ig a D ahbedda ju d a k a tta shov-shuv-u m ish-m ishlarga sabab bo‘lgan yana b ir voqea ham bo ‘lib o ‘td i-k i, olom on bu ish xud o y i taolo to m o n id an so d ir b o ‘ld im i yoki b an d ay i o jizi bajard im i — anchagacha bilolm ay tu rd i. Namoz choshgoh m ahalida D ahbedning k a tta bozorida savdo eng avjiga chiqqan b ir pallada, ikki-uch yig it qurshovida k u n ch iq ar ta r a f darvozadan ot qo‘yib k irib keldi-yu, hovuchlab k ish ilarn in g boshidan kum ush-u tillo ta n g a la rn i socha boshladi. X I I b o b Q A M C H I S I D A N QON T O M G A N H O K I M U c h - to ‘r t kun d an buyon Dahbed osm onini qop- qora b u lu tla r qoplab olgan — yog‘ib-yog‘maydi, k e tib , k e tm a y d i. A tro f b am iso li to 'n k a r ilg a n qozondek, dillarg a g ‘ash lik , ko‘ng illarg a xafaqon- lik tash lab tu rib d i. Sodir bo‘lm ish voqealar tu fa y li d ilg ir qolib, qovog‘in i Dahbed osm onidek uyib olgan M irza H am id foniy dunyo ta sh v ish la rid a n xoli bo‘lib a n d ak h u z u r-h a lo v a tg a b e rilish u m id id a tu s h pay tida uyga qaytdi. B ir tom oni o ‘zining tirish q o q lig i, yana b ir tom oni H am dam boyning soyai d avlatida dastyor- likdan bo‘lis hokim ligigacha unib-o‘sgan, yana shu boyning izm idan chiqm ay boy-u bad avlat bo‘lib olgan M irza H am id H am dam boydan b ir x islati bilan a jra lib tu ra rd i. X otin olib, x otin qo‘ygan 87 m ulkdorlarni boy yomon ko ‘rad i. Boylikni huda- behuda sovurgan, m aish atg a m ukkasidan ketgan boyvachchalarni x ush ko‘rm aydi. M irza H am id bo ‘lsa, u n in g a k si. X udo u rg a n x o tin b o z, te n g q u rla ri unga «Ma’rak ag a borganda ham ayol- la r davrasida osh yem asa ko ‘ngli joyiga tushm ay- di», deb hazillashib y u rish ad i. E ndigina o‘ttiz yoshga k irg an b o 'lish ig a qaram ay uch bora uylan- di. Daryo bo‘yidagi baliqchi cholning uyida b a ’zan to n g o ta r bazm lar q u rish a d i. M azlum lar u n in g haqida: «Hokim k o 'changdan o ‘tsa, qizing n i xudo u rd i» , degan g ap larn i aytadi. M irza H am id baland bo‘yli, b u g ‘doyrang y u zlari serg o ‘sh t, qosh-ko‘zlari qop-qora, kichkina qora m o‘ylovchasi o‘ziga xo‘p y a ra sh ib tu s h a d ig a n k o ‘rk am y ig it. A y n iq sa, hok im lik lib o sin i k iy ib , qo ‘sh o t qo ‘sh ilg a n kolyaskaga o‘tirg a n d a sav la ti yana ham o rtib , naq sh ah zo d alarg a o ‘xshab k e ta d i. K o ‘ch a-k o ‘ydan o‘tib qolganda ayollar chachvon ostid an m o‘ra- lashib, negadir: «Xudoyo chaqchaygan ko‘zlarin g n i hakka cho‘qisin», deb qo‘yishadi. G‘alati fe ’li bor uning: am ali va boyligi o‘zidan andak yuqori bo‘lgan zo tni k o 'rib qolsa yalab- yulqab, naq kuchuk boladek oyoqlari ostid a yotib olad i. 0 ‘zid an p a stro q n i k o ‘rg a n d a -c h i, u n i oyoqlari ostiga olib tam om b o ‘lguncha ezg ‘ilaydi, ten g larn i esa m ensim ay g ‘u ru r-iftix o r bilan muo- m ala qiladi u larg a. «H okim ning qam chisidan qon tom m og‘i d ark o r, — deb m aslah at beradi boshqa bo‘lis hokim lariga, — avom bam isoli arav ag a qo‘shilgan ot, qam chilasang yaxshi to rta d i...» M irza H am id H am d am b o yn in g m a slah a t-u ko‘rsatm asi bilan solig‘-u h a r xil to ‘lovlarni ikki barovar ko ‘p ay tirib yuborgan. Ilg a ri k o ‘cha so lig ‘i, o‘tin puli, q a l’a to ‘lovi, to ‘rasiylov, navkarboqar degan soliqlar bo‘lm asdi, ham m asini shu ikkovlari o‘ylab chiqarishdi. H okim ni darvozaxona oldida kichik x o tin i o ‘n besh yoshli kelinchak O ftobbibi k u tib oldi. Egnida ixcham tik ilg a n banoras to ‘n, belini siqib, ko‘ksini to ‘ldirib tu rg a n beqasam nim cha, ko‘ksi to ‘la oq 88 shoda m a r jon, peshonasida tillaqosh, shu tu rish id a u qizaloqlar y asatg an qo‘g ‘irchoqqa juda ham o‘xshab k e tard i. K elinchak tilla u z u k lar to ‘la qo‘lch alarin i ko‘ksiga qo‘yib, boshi yerga yetgun- cha t a ’zim qildi: — X ush ko ‘rd ik , yaxshi keldingizm i, to ‘ram ? — T ushlik tayyorm i? — kelinchakning yonidan beparvo o ‘ta tu rib so‘rad i hokim . — Sizga a tab osh dam ladim , begim , — boshini ko‘ta rd i kelinchak, — o ‘zim dam ladim . — B undan buyon o‘choq boshiga borm a, — hokim ona b ir ohangda dedi M irza H am id, — cho‘rila rn i ish la tish n i o‘rg an , uqdingm i? — X o‘p bo‘ladi, begim. — A yt, m enga m usallas berishsin. — H ozir, aytam an, begim. M irza H am id ru sch a usulda oyna ravonli qilib shu kelin tu sh ish i m unosabati bilan yaqinginada solingan uyga k irib , hokim lik libosini yechdi. Bozillab tu rg a n sandaliga o 'tirib , ko‘ksini olovga berd i. O ftobbibi sirlan g an sopol ko'zachada m usal las ko‘ta rib kirdi: 89 — 0 ‘zim olib kela qoldim, begim. — Y axshi qilib san , o ‘t i r yonim ga. B ugun boshqacharoqsan, go‘zalsan! — nozlanib tu rg a n kelinchakni qo‘lidan to rtib b ag ‘rig a oldi M irza H am id, — ish ko‘p ... charchadi-m ... — Voy, sizdek pahlavon y ig it ham charchaydi- mi? — chiroyli te rilg a n ingichka qora qoshlarini kerib, xum or ko ‘zlarin i suzib, ishvali b ir ohangda dedi kelinchak. — Polvonga ham jon k erak , shirinim ! X uddi shu paytda ko‘cha darvoza yoniga uch otliq m irshab kelib to ‘x tad i. B iri ta sh q a rid a qolib, o tla rn i ushlab tu rd i. Ikkisi jad al yu rib , dasty o r boladan hokim qaysi uyda o‘tirg a n lig in i so 'rab bildi-yu, to ‘ppa-to‘g ‘ri u n in g h u z u rig a qarab yo‘l oldi. M irza H am id shitob bilan kirib kelayotgan m ehm onlarni deraza orqali к о ‘rib tu rg a n d i. Issiq b ag‘rid a moydek erib, erkalanib o‘tirg a n Oftob- bibiga: — Sen chiq, poshsholikdan chopar kelyapti! — dedi qalbi to ‘la g ‘u ru r va iftix o r bilan. So‘ng ir g ‘ib o‘rn id a n tu rd i-d a, zarbof to ‘n in i kiyib, d u r-u g a v h arlar qadalgan oq shoxi sallasin i boshiga qo‘ndird i. H okim larga xos viqor-u salobat bilan b itta -b itta bosib aziz m ehm onlarning istiqboliga у u rd i. M irshablardan b iri eshik oldida qolib, ikkin- chisi ich k ari kirark an : — Qo‘lin g n i ko‘ta r, itvachcha! — deb qo‘ydi. — Namozbek?! — tiz z ala ri d ag ‘-dag‘ q altirab k e td i h o k im n in g ,—assalo m u alay k u m , x u sh ko‘rdik! — O rqangga o ‘giril! — b u y u rd i Namoz, — boshingni devorga qo‘yib tu r , itvachcha! Qani, m ana endi b ir kuch sinashib ko ‘raylik-chi! Qo‘li bog‘langan b an d ilarn in g yuziga qanday qam chi tor- tish n i ko‘rsa tib qo‘yam an endi senga... H o z irg in a k elin c h ak n in g o ld id a o ‘zin i alpom ishdek pahlavon sezib tu rg a n M irza H am id tili kalim aga kelm ay, ch u ld irab qoldi. Namoz yonidan to ‘pponchasini to rtib olgandan keyin esa oyoq-qo‘li d ir-d ir q altirab , o‘zini yo‘qotgudek b ir Download 109.17 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling