J. R. Qobulov

30	23	7
1- TYSHY	Metall	Yarim och.	21	25		4
2- TYSHY	Don	Yopiq vagon	7		7
	Miniral o‘g‘itlar	Yopiq vagon		22		22
3- TYSHY	Yog‘och	Platforma	19		19
Hammasi			77	70	45	38

2.6-jadvaldan ko‘rinib turibdiki, 1- TYSHY da ko‘mir ortish uchun 52 ta yarim ochiq vagonlar kamomadi va 2- TYSHY da sement, ohakni ortish uchun

54 ta yopiq vagon kamomadi mavjud. Yuk saroyida esa 3 ta vagonlar kamomadi mavjud, shundan 2 ta yopiq vagon va 1 ta platforma. Stasiyaga tushurishga kelgan vagonlardan yuk tushirib bo’lingach bo‘shagan vagonlarni yuklash uchun vagon kamomadi aniqlangan yuk ob’ek tlariga berib yuboridadi.
Shunday qilib, rostlash topshirig’i bo‘yicha “O” uzel stansiyasidan jami 94 ta bo‘sh vagon: 2 ta yopiq vagon idishli-o‘rovli yuklarni, 1 ta platformani og‘ir vazinli yuklarni, 44 ta yarim ochiq vagon 1- TYSHY ga ko‘mir ortish uchun va 47 ta platformani 2- TYSHY sement,oxak ortish uchun olamiz.
Balans: ∑ n_k = ∑ n_j 77/0 + 0/38 = 70/0 + 45/0
11.1-jadval asosida “N” stansiyasiga keladigan va undan jo‘natiladigan uzatma poyezdlar soni aniqlanadi. “N” stansiyasiga keladigan uzatma poyezdlar soni quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
N_k.uz = ∑ n_k / m_uz (2.7)
bu yerda ∑n_k - bir sutkada stansiyaga keladigan jami (yukli va bo‘sh) vagonlar miqdori, vag;
m_uz – uzatma poyezdining sostavi (30-35), vag.
N_k.uz = (77/0 + 0/38) / 35 = 4 ta uzatma poyezd
“N” stansiyasidan jo‘natiladigan uzatma poyezdlar miqdori quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
N_j.uz = (∑ n_j – N_m · m_m) / m_uz (2.8)
bu yerda ∑ n_j - bir sutkada stansiyadan jo‘natiladigan jami (yukli va bo‘sh) vagonlar miqdori, vag;
N_m - bir sutkada stansiyadan jo‘natiladigan marshrut poyezdlar soni;
m_m – marshrut poyezdning sostavi.
N_j.uz = ((70/0 + 0/45) – 1 · 49 ) /35 = 2 ta
Uzatma poyezdlar soni aniqlanganidan keyin, ularni ma’lumotlari asosida stansiyaning yuk ob’yektlari – yuk saroyi, 1- TYSHY va 2- TYSHY bo‘yicha tarqatish jadvali ishlab chiqiladi. Idishli – o‘rovli vagonlangan jo’natmalar uchun yuk saroyining omborlari kelish va jo‘nash bo‘yicha ixtisoslash tiriladi va bu omborlarda idishli – o’rovli vagonlangan jo‘natmalar bilan ortish va tushirish ishlari bajariladi hamda ularni vaqtincha saqlash amalga oshiriladi. Konteyner maydoni ham kelish va jo‘nash bo‘yicha ixtisoslash tiriladi va ularda konteynerlar bilan ortish va tushirish ishlari hamda vaqtincha saqlash amalga oshiriladi. Og‘ir vazinli yuklar uchun ochiq maydon ham kelish va jo‘nash bo‘yicha ixtisoslashtiriladi va ularda og‘ir vazinli yuklar bilan ortish va tushirish ishlari hamda vaqtincha saqlash amalga oshiriladi.
1- TYSHY ga yog‘och materiallari keladi va yog‘och ortib jo‘natiladi.
2- TYSHY ga boshqa yuklar keladi va sement, miniral o‘g‘itlarortib jo‘natiladi.
“Q” yuk stansiyasiga yetib keladigan poyezd sostavlarini yuk ob’yektlari bo‘yicha tarqatish 2.7-jadvalda ko‘rsatilgan.
2.7-jadval

“Q” yuk stansiyasiga yetib kelgan poyezd sostavlaridagi vagonlarni

yuk ob’yektlari bo’yicha tarqatish

Poyezd nomeri

Vagon miq.

Shu jumladan

Yuk saroyi

1- TYSHY

2- TYSHY

3- TYSHY

Ochiq Ombor1

Ochiq Ombor2

Yopiq Maydon1

Yopiq Maydon2

3601

17/23

5/0

-

0/11

0/12

5/0

7/0

-

3603

30/8

6/0

7/0

-

-

8/0

0/8

9/0

3605

30/7

6/0

6/0

-

-

8/0

0/7

10/0

Jami

77/38

17/0

13/0

0/11

0/12

21/0

7/15

19/0

Jadvalning poyezd nomeri grafasiga 3 ta keluvchi poyezdlarni nomerlari yoziladi, uning “Jami” qatoriga esa stansiyaga keladigan yukli va bo‘sh vagonlarning umumiy soni yoziladi va bu umumiy vagonlar ma’lumotlari asosida yuk ob’yektlariga tarqa0tib chiqiladi. Stansiyaga keladigan umumiy vagonlar uzatma poyezdlar bo‘yicha bir tekis tarqatib chiqiladi. Poyezd sostavidagi vagonlar esa yuk ob’yektlari bo’yicha taqsimlanadi.

“Q” stansiyadan jo’natiladigan poyezd sos taviga vagonlarni yuk ob’ek tlari bo‘yicha yig’ib olish ko‘rsatilgan. Jadvalning poezd nomeri grafasiga 2 ta marshru t va 1 ta uzatma poezdlarni nomerlari yoziladi, uning “Jami” qa toriga esa s tansiyadan jo‘natiladigan yukli va bo‘sh vagonlarning umumiy soni 11.1-jadval ma’lumotlari asosida yoziladi. Stansiyadan 2 ta pog’onasimon marshrut sostavida, kalendar rejaga muvofiq 49 tadan, shundan yuk saroyidan 12 tadan, 1- TYSHY dan 18 tadan va 2- TYSHY dan 18 tadan vagon jo‘natiladi. Uzatma poyezd sostaviga yig‘ib olinadigan vagonlar miqdori sutkalik grafik - ish rejani bajarilishi jarayonida to’ldirib boriladi

“Q” yuk stansiyasidan jo‘natiladigan poyezdlar sostaviga vagonlarni yuk ob’yektlari bo‘yicha yig‘ib olishni

2.8 jadval

Poyezd Nomeri	Vagon miq.	Shu jumladan
		Yuk saroyi				1- TYSHY	2- TYSHY	3- TYSHY
		Ochiq ombor	Ochiq ombor	Yopiq maydon	Yopiq Maydon
2102	49/0	-	-	11/0	12/0	11/0	15/0	-
3602	6/35	0/17	0/9	-	-	6/0		0/9
3604	15/10			-	-	8/0	7/0	0/10
Jami	70/45	0/17	0/9	11/0	12/0	25/0	22/0	0/19

Yuk stansiyasining ob’yektlaridagi ortish – tushirish mashinalar sonini aniqlash.

Stansiyaning yuk ob’yektlaridagi ortish – tushirish muddatlarini aniqlash uchun, yuk ob’yektlaridagi ortish – tushirish mashina (OTM) larini soni aniqlash kerak. Ortish- tushirish m ashinalarini zaruriy soni bajarilayotgan ish hajmi asosida, quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:
barcha turdagi yuklar uchun

Z = Q_{su t} · K_q · (1 - α) · β / (n_sm · Q_sm) , dona (2.9)

konteynerlar uchun

Z = N_sut · K_q · (1 - α) · β / (n_sm · N_sm) , dona (2.10)

bu yerda n_sm – sutkadagi smenalar so ni;

Q_{su t} – sutkalik yuk aylanmasi, t/sut:

Q_{su t} = Q_s.k.. + Q_s.j. , t/sut (2.11)

N_sut – sutkalik konteyner aylanmasi, kont/sut:

o’rta tonnajli konteynerlar uchun,

N_{su t} = N_3.k. + N_3.j. + N_5.k. + N_5.j. + N_3.b. + N_5.b. , kon t/sut (2.12)

katta tonnajli konteynerlar uchun,

N_{su t} = N_20.k. + N_20.j. + N_30.k. + N_30.j. + N_20.b. + N_30.b. , kon t/sut (2.13)

Mexanizasiyalashgan usulda vagonlarni ortish va tushirish muddati mexanizmlardan eng samarali va muayyan shart – sharoitlarda yuklarni ortish va tushirish operasiyalarini bajarishni o‘ziga xosligini inobatga olib ortish – tushirish ishlarini samarali tashkil etilgandagi mexanizmlarning unumdorligidan kelib chiqqan holda hisoblarda aniqlanadi. Vagonlarni ortish va tushirish muddatlarini aniqlashda alohida ish operasiyalarini maksimal birgalikda bajarishni inobatga olish kerak.

Yuk stansiyasining ob’yektlaridagi ortish – tushirish mudatlarini aniqlash.
Vagonlarga ortish yoki tushirishni hisobiy muddatlari quyidagi:
a) tayyorlash operatsiyalari (t _tay) – plombalarni va simli boylag‘ichlarni echish, eshik va tuyniklarni ochish, eshik o’ymasiga to’siqlarni o‘rnatish yoki olib qo‘yish, ustunlar, novlar va ko‘prikchalar o‘rnatish, sinovga na’muna olish va boshqalar;
b) tuga tish operasiyalari (t _tug) – vagon eshiklarini va tuyniklarini berki tish, plombalarni va simli boylag‘ichlarni qo’yish, yuklarni mahkamlash, tushirishdan so‘ng vagonni tozalash, or tilgan yukni tekislash va boshqalar;
v) mexanizmlarni yoki vagonlarni jildirish vaqtini inobatga olgan holda, mexanizmlarda yukni vagonni o‘ziga or tish yoki vagonni o‘zidan tushirish operasiyalari (t_yuk), vaqtlari yig‘indisidan iborat.
Guruh vagonlarini ortishda yoki tushirishda barcha vagonlar bilan tayyorlash operatsiyalari, birinchisidan tashqari va barcha vagonlar bilan tugatish operatsiyalari, oxirgisidan tashqari boshqa vagonlar bilan ortish yoki tushirish operatsiyalari bilan birgalikda bajariladi va binobarin umumiy ortish yoki tushirish muddatini hisoblashda inobatga olinmaydi. n ta vagonni ortish yoki tushirish muddati quyidagi formula yordamida aniqlanadi

T = t _tay + (n / m) · t_yuk + t _tug , daq (2.14)

bu yerda m – bir necha mexanizmlardan foydalanganda bir vaqtni o‘zida ortiladigan yoki tushiriladigan vagonlar soni.

Yukni (konteynerni) vagonga ortishni o‘ziga yoki yukni (konteynerni) vagondan tushirishni o‘ziga sarflanadigan vaqt quyidagi formulalar orqali aniqlanadi

t_yuk = (q_v · 60) / Q _t + t_yor , daq (2.15)

t_yuk = (n_v · 60) / N _t + t_yor , daq (2.16)

bu yerda q_v – vagondagi yukni o‘rtacha massasi, t;

n_v – vagondagi konreynerlar soni, dona;
Q _t , N _t – ortish- tushirish mexanizmining texnik unimdorligi, t/soat
yoki kon t/soat;
t_yor – ortish- tushirsh jarayonida yordamchi operasiyalarga
sarflangan vaqt, daq.
Ortish- tushirish mexanizmining texnik unimdorligi quyidagi formulalar bo‘yicha aniqlanadi:
donali yuklar uchun
Q _t = (3600 / T_s) · G_yuk , tsoat (2.17)

konteynerlar uchun,

N _t = 3600 · n_k / T_s , kon t/soat (2.18)

to‘kiluvchan yuklar uchun

Q _t = (3600 / T_s) · V_k · γ · ψ , tsoat (2.19)

bu yerda T_s – bir ish sikliga sarflangan vaqt, s;
G_yuk – bir ish siklida eltib beriladigan o‘rtacha yuk miqdori, t;
n_k – bir ish siklida elitib qo‘yiladigan konteynerlar soni;
V_k – kovsh sig‘imi, m³;
γ – yukni hajmiy massasi, tm³;
ψ – kovshni to’lishini inobatga oluvchi koeffitsient ψ0,80¸0,95).
Bir ish sikliga sarflangan vaqt xronometraj kuzatuvlar yoki hisob – kitoblar yordamida aniqlanadi. Agar mexanizimlarning smenalik ishlab-chiqarish normasi (ekspluatatsion unumdorligi) ma’lum bo‘lsa (ya’ni, yagona ishlab chiqarish normarlarida [7] keltirilgan bo’lsa), ularning texnik unimdorligi quyidagi formulalar yordamida ham aniqlasa bo‘ladi,
Q _t = Q_sm / (T_sm ·k_v) , t/sm (2.20)

N _t = N_sm / (T_sm ·k_v) , t/sm (2.21)

bu yerda T_sm – smena vaqti, soa t;

k_v – ortish – tushirish mashinalaridan vaqt bo‘yicha foydalanish
koeffitsienti (k_v 0,5¸0,60).
Yuk saroyi

Yuk saroyining yopiq omborlari, konteyner va og‘ir vazinli yuklar maydonlari kelish ( tushirish) va jo‘nash (ortish) bo’yicha ixtisoslashtirilgan, shuning uchun omborlarda va maydonlarda ishlaydigan mexanizmlar soni tushirish va ortish bo‘yicha alohida – alohida aniqlanadi.

Yopiq omborlar

Sement (qoplarda) yopiq ombordan ortish uchun TSM rusimli mexanik yuklagichlarni qabul qilamiz:
Ortish:

Q_{su t} = 710 t/su t;

Z = 710 · 1 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 330) = 1 dona.
Q _t = 330 / (7 ·0,6) = 79 t/ soa t;
t_yuk = (49 · 60) / 79 + 5 = 42 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq yopiq omborga olib kirib berish (podacha) dagi eng katta guruhdagi n = 2 ta vagonlarga ortish muddati aniqlanadi
T_{or t.} = 5 + (2 / 1) · 42 + 5 = 94 daq ≈ 1,5 soat.
Yopiq omborlar

O‘simlik yog‘i:

Ortish:

Q_{su t} = 542 t/sut;
Z =542 · 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 400) = 1 dona;
Q _t = 400 / (7 ·0,6) = 95 t/soat;
t_yuk = (49 · 60) / 95 + 5 = 35 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq og‘ir vazinli yuklar maydoniga olib kirib berish (podacha) lardagi eng katta guruh n = 4 ta vagonlarga ortish muddati aniqlanadi,

T_ort. = 5 + (4 / 1) · 35 + 5 = 150 daq = 2,5 soat.
Ochiq maydon
Idishli-o‘rovli vagonlangan jo‘natmalarni ortish va tushirish uchun TSM rusmli mexanik yuklagichlarni qabul qilamiz.
Yoqilg‘i: Tushirish:

Q_{su t} = 1036 t/su t;

Z = 1036 · 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 400) = 2 dona;
Q _t = 400 / (7 · 0,6) = 95 t/soat;
t_yuk = (49 · 60) / 95 + 5 = 35 daq;

T _tush. = 5 + (4 / 2) · 35 + 5 = 80 daq ≈ 90 daq = 1,5 soa t.

Ochiq maydon. Idishli-o‘rovli vagonlangan jo‘natmalarni ortish va tushirish uchun TSM rusmli mexanik yuklagichlarni qabul qilamiz.
O‘simlik yog‘i: Ortish:

Q_{su t} = 542 t/sut;
Z =542 · 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 400) = 1 dona;
Q _t = 400 / (7 ·0,6) = 95 t/soat;
t_yuk = (49 · 60) / 95 + 5 = 35 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq og‘ir vazinli yuklar maydoniga olib kirib berish (podacha) lardagi eng katta guruh n = 4 ta vagonlarga ortish muddati aniqlanadi

T_ort. = 5 + (4 / 1) · 35 + 5 = 150 daq = 2,5 soat.

Ochiq maydon

Ko‘mirni yarim ochiq vagonlarga ombordan ortish uchun greyfer bilan jihozlangan KDE-161 rusimli strelali kranni qabul qilamiz:

Ortish:
Q_sut = 888 t/sut;

Z = 888 · 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 495) = 1 dona;
Q _t = 495 / (7 ·0,6) = 118 t/ soat;
t_yuk = (49 · 60) / 118 + 5 = 30 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq ochiq omborga ortish uchun olib kirib berish (podacha) dagi eng katta guruhdagi n = 3 ta vagonlarga ortish muddati aniqlanadi,

T_ort. = 5 + (3 / 1) · 40 + 5 = 132 daq ≈ 2.2 soat
1- TYSHY

Metall

Metall tushirish uchun KKS-10 rusmli chorpoyali kranni qabul qilamiz:

Tushirish:

Q_{su t} = 1375 t/sut;

Z = 1375 · 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 320) = 2 dona;
Q _t = 320 / (7 ·0,6) =76 t/soat;
t_yuk = (49 · 60) / 76 + 5 = 45 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq 1- TYSHY ga tushirish uchun olib kirib berish (podacha) lardagi eng katta guruh n = 2 ta vagonlarga tushirish muddati aniqlanadi,
T _tush. = 5 + (2 / 2) · 45 + 5 = 55 daq ≈ 1 soat.
Ortish:

Q_sut = 1700 t/sut;

Z = 1700· 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 320) = 2 dona;
Q _t = 320 / (7 ·0,6) = 76 t/ soat;
t_yuk = (49 · 60) / 76 + 5 = 45 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq ochiq omborga ortish uchun olib kirib berish (podacha) dagi eng katta guruhdagi n = 2 ta vagonlarga ortish muddati aniqlanadi,

T_ort. = 5 + (2 / 1) · 45 + 5 = 102 daq ≈ 1,7 soat
2- TYSHY

Yopiq omborlar

Don maxsulotlarini tushirish:

Q_{su t} =1184 t/su t;
Z = 1184 · 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 ·330) = 2 dona;
Q _t = 330 / (7 · 0,6) = 79 t/soat;
t_yuk = (49 · 60) / 79 + 5 = 42 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq yopiq omborlarga olib kirib berish (podacha) lardagi eng katta guruh n = 4 ta vagonlarga tushirish muddati aniqlanadi,

T _tush. = 5 + (4 / 2) · 42 + 5 = 94 daq ≈ 1,5 soat.
Miniral o‘g‘itlar (qoplarda) yopiq ombordan ortish uchun TSM rusimli mexanik yuklagichlarni qabul qilanadi
Ortish:

Q_{su t} = 932 t/su t;

Z = 932 · 1 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 330) = 1 dona.
Q _t = 330 / (7 ·0,6) = 79 t/ soa t;
t_yuk = (49 · 60) / 79 + 5 = 42 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq 2- TYSHY ga olib kirib berish (podacha) dagi eng katta guruhdagi n = 2 ta vagonlarga ortish muddati aniqlanadi,
T_{or t.} = 5 + (2 / 1) · 42 + 5 = 94 daq ≈ 1,5 soat.

3- TYSHY

Yopiq omborlar

Yog‘och materiallari maydoni

Yog‘och materiallarini tushirish uchun KKS-10 rusmli chor poyali kranni qabul qilamiz: Tushirish:

Q_{su t} = 922 t/sut;

Z =922 · 2 · (1 – 0,2) · 1,03 / (3,44 · 350) = 1 dona;
Q _t = 350/ (7 ·0,6) = 83 t/soat;
t_yuk = (49 · 60) /83 + 5 = 40 daq;

3.2-jadval ma’lumotlariga muvofiq 1- TYSHY ga tushirish uchun olib kirib berish (podacha) lardagi eng ka t ta guruh n =3 ta vagonlarga tushirish muddati aniqlanadi,

T _tush. = 5 + (3 / 1) · 40+ 5 = 132 daq ≈2,2 soat.