Amerika qit'asi - Amerika qit'asi o`zining territoriyasi bilan faqat Osiyodan bir oz kichikroq. Uning maydoni Grelandiya bilan 44,5 mln. kv. km.ni tashkil qiladi. Atlantik va Tinch okeanlari oralig`ida joylashgan shimoldan janubga 15,5 ming km uzunlikka cho`zilgan bu qit'a aslida ikkita mustaqil quruqlikdan iborat. Uning 24,3 mln. kv.kmga ega bo`lgan shimoliy qismi trapesiya shaklida, janubiy qismi katta noteksi uchburchakka o`xshaydi. Amerikaning shimoldagi eng keng qismi ekvatordan pastroqda 4,5 ming km.ga ham yetmaydi. XX asrda shu yerda qazilgan 80 kmlik Panama kanali Tinch va Atlantik okeanlarini bog`lagan muhim xalqaro savdo yo`liga aylangan edi.
SHIMOLIY AMERIKA XALQLARI - Hozirgacha algonkin va atapask
- qabilalarida ham matrilokal, ham
- patrilokal nikoh tartiblari saqlanib
- kelgan. Bir necha juft oilalardan
- tashkil topgan kichkina urug-jamoa
- ko`chib yurishga odatlangan. Ayrim
- vaktlarda bayram yoki diniy
- marosim munosabati bilan
- muayyan joyda bir necha nikohdagi
- guruxlar to`planishganlar. Odat
- bo`yicha, nikoxdan keyin ma'lum
- davr kuyov xotin urugida yashab,
- kelin haqi uchun xizmat qilgan.
- Jamoa ekzogamiya tartiblariga
- rioya qilishi shart bo`lgan. Barcha
- qabilalarda muhim masalalarni
- muhokama va xal qilishda hamma
- teng huquqqa ega bo`lgan. Ammo
- eng keksa donishmand kishilar
- rahbarlik qilganlar. Ichki jamoa
- munosabatlarida “xar kim o`ziga o`zi
- “xo`jayin” degan axloq qoidasiga
- rioya qilinadi.
Eski qadimiy dunyo hisoblangan Yevropa, Osiyo va Afrikaga nisbatan Yangi Dunyo deb atalgan Amerikaning tabiati va iqlimi nihoyatda rang-barang. Tinch okean sohillari bo`ylab shimoldan janubga tomon butun ikki kit'aga cho`zilgan Kordilyer nomli eng yirik tog tizmalari Tinch okeanida ruy berayotgan tektonik jarayon bilan bog`liq. Bu yerda eng baland togliklar va hozirdan notinch hisoblanadi. Bu yerda eng baland tog`liklar va xozirgacha qaynab turgan vulqonlar mavjud. Kit'aning ichki qismidagi bepoyon tayga, tundra va tropik urmonlar, cheksiz dashti biyobon va preriylar, katta-kichik ko`llar va daryolar inson uchun zarur maxsulotlar yetkazib beradi. - Eski qadimiy dunyo hisoblangan Yevropa, Osiyo va Afrikaga nisbatan Yangi Dunyo deb atalgan Amerikaning tabiati va iqlimi nihoyatda rang-barang. Tinch okean sohillari bo`ylab shimoldan janubga tomon butun ikki kit'aga cho`zilgan Kordilyer nomli eng yirik tog tizmalari Tinch okeanida ruy berayotgan tektonik jarayon bilan bog`liq. Bu yerda eng baland togliklar va hozirdan notinch hisoblanadi. Bu yerda eng baland tog`liklar va xozirgacha qaynab turgan vulqonlar mavjud. Kit'aning ichki qismidagi bepoyon tayga, tundra va tropik urmonlar, cheksiz dashti biyobon va preriylar, katta-kichik ko`llar va daryolar inson uchun zarur maxsulotlar yetkazib beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
