Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki


Download 5.53 Mb.
Pdf ko'rish
bet118/337
Sana03.11.2023
Hajmi5.53 Mb.
#1742962
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   337
Bog'liq
bank ishi (2) (1) (1)

 
Sotuvchi 
Shartnoma shartlari 
Xaridor 
Sotuvchilar
Birja
Xaridorlar 
10-rasm. Fyuchers shartnomasini tuzish sxemasi 


198
Valyuta opsioni ham valyuta operatsiyalarining turi bo‗lib, undan 
sotuvchi xaridor oldindan kelajakdagi muayyan muddatda qat‘iy 
belgilangan narx bo‗yicha muayyan miqdordagi xorijiy valyutalarni 
xarid qilish yoki sotish huquqini o‗z zimmasiga oladi. 
Opsionlarning quyidagi 2 ta asosiy turi mavjud: 
- «koll-opsion» (call option) - sotib olinadigan opsion 
- «put-opsion» (put option) - sotiladigan opsion 
- «koll-put» (call-put-option) - ikki yoqlama opsion 
Koll opsionning xaridori oldindan belgilangan narx bo‗yicha muay-
yan valyuta yoki tovarni sotish huquqiga ega bo‗ladi. Ushbu «huquq» 
xaridorga aniq tovarni sotib olish yoki sotish uning uchun foyda 
keltirmaydigan bo‗lgan holda undan voz kechish imkoniyatini beradi. 
Opsionning sotuvchisi koll-opsion holatida opsionni bajarishi, ya‘ni 
sotishi lozim. Put-opsion holatiga ega opsion xaridori buni talab qilsa, 
muayyan tovarni sotib olishi shart. 
Valyuta opsionlarining quyidagi kamchiliklari mavjud: 
a) baho mukofotning bahosi valyuta bilan qoplangan umumiy 
summaning 5% atrofini tashkil qiladi, shunday bo‗lsa-da, summaning 
aniqligi kutilayotgan kursning ayriboshlanishi o‗zgarishiga bog‗liqdir; 
b) «oldindan» to‗lovning zarurligi. Valyuta opsionlari uning 
tuzilishi vaqtida to‗lanadi. Bu barcha kompaniyalar uchun ham qulay 
emas, chunki ular opsionni amalga oshirishni istasalar ham ular har 
doim naqd pulga ega bo‗lmaydilar; 
d) savdo opsionlarini barcha valyutalarga nisbatan olib bo‗lmaydi, 
shunday bo‗lsa-da birjadan tashqaridagi opsionlar har qanday erkin kon-
vertirlanadigan valyutaga erkin tarzda sotiladi. 
e) Koll-opsion – opsion egasiga kelajakda valyuta kursi oshib ket-
ishi mumkin bo‗lgan valyutani nisbatan past strayk-bahoda xarid qilish 
huquqini beradi. 
f) sotish uchun yoki put-opsion egasi kelajakda kursi tushib ketishi 
mumkin bo‗lgan valyutani nisbatan yuqori strayk bahoda sotish 
huquqini beradi. 
g) put-koll opsion egasi bazis bahoda valyutani sotib olishi yoki 
sotishi mumkin.
Opsion bilan forvard bitimi orasidagi asosiy farqlar quyidagilardan 
iborat: 
- xaridor apsayddan daromad oladi; 
- xaridor daunsayddan himoyalangan; 
- xaridor opsion uchun mukofot to‗laydi. 
203
banklar ham xorijiy valyutalarda kreditlash to‗g‗risidagi ma‘lumot va 
axborotlarni Markaziy bankka taqdim etishlari lozim.

Download 5.53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   337




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling