Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki
Download 5.53 Mb. Pdf ko'rish
|
bank ishi (2) (1) (1)
|
Forvard valyuta shartnomasi – bu kelajakdagi belgilangan
muddatda aniq xorijiy valyuta summasini sotish yoki sotib olish bo‗yicha banklararo bitimni bajarish majburiyatidir. Bunda valyuta, summa, almashuv kursi va to‗lov muddati bitim tuzilgan paytda belgilanadi. Forvard bitim muddati 3 kundan 5 yilgacha bo‗lishi mumkin, ammo uning 1, 3, 6 va 12 oylik muddatlari odatda ko‗p uchraydi. Forvard shartnomasi bank shartnomasi hisoblanadi, shuning uchun u standartlashtirilmagan va biror aniq operatsiya ostida ham qo‗llanilishi mumkin. Forvard bitimlari bozori (6 oygacha bo‗lgan muddat uchun) asosiy valyutalarda yetarli darajada barqaror, 6 oydan ko‗proq muddatga esa nobarqaror, bunda ayrim operatsiyalar almashinuv kurslarining kuchli tebranishiga olib kelishi mumkin. Biz oldingi paragraflarda ta‘kidlaganimizdek, forvard operatsiyasi «svop» operatsiyasining tarkibiy qismi hisoblanadi. Agar forvard bitimining o‗zigina qo‗llansa, (ya‘ni bir vaqtning o‗zida «spot» operatsiyasini amalga oshirish bilan emas), u holda bu operatsiya autrayt (outright) deb nomlanadi. Forvard kursi va «spot» kursi o‗zaro yaqin bog‗langan. Nazariy nuqtayi nazardan valyutaning forvard bahosi (FR) spot bahosi (SR) bilan 207 VI BOB. TIJORAT BANKLARINING QIMMATLI QOG„OZLAR BILAN OPERATSIYALARI 1-§. Qimmatli qog„ozlar, ularning turlari va ahamiyati Tijorat banklari respublika qimmatli qog‗ozlar bozorining eng faol va asosiy ishtirokchilaridan hisoblanadi hamda Fond birjasi umumiy savdo aylanmasida tijorat banklari ulushining yuqoriligi bank qimmatli qog‗ozlarining ishonchliligi, ular to‗g‗risidagi axborotlarning ochiq- ligidan dalolat beradi. Agar biz 2014-yilda fond birjasida savdo hajmi yuqori bo‗lgan emitentlarni tahlil qiladigan bo‗lsak, 10 ta yirik emitentdan 9 tasi tijorat banklari hisoblanadi. 2014-yil davomida birja savdolari orqali jismoniy shaxslar investitsiyalarining 93,4 foizi, yuridik shaxslar investitsiyalarining 86,3 foizi aynan tijorat banklari qimmatli qog‗ozlariga yo‗naltirilgan. Tijorat banklari qimmatli qog‗ozlar bozorida bir vaqtning o‗zida bir qancha vazifalarni bajarishi mumkin. Banklarning aksiyadorlik jamiyati shaklida faoliyat yuritishi ularga qimmatli qog‗ozlarni chiqaruvchi emitent sifatida fond bozorida faol ishtirok etishiga imkoniyat beradi. Shu sababli, tijorat banklarining birja savdolariga qo‗yilayotgan qimmatli qog‗ozlari mamlakatimizda pul aylanishini jadallashtirish, yuridik va jismoniy shaxslarning vaqtincha turgan bo‗sh pul mablag‗larini jalb etib, ularni iqtisodiyotning asosiy tarmoqlariga investitsiya qilishga sharoit yaratadi. Bundan tashqari, tijorat banklari repo bitimlarini amalga oshirishda qimmatli qog‗ozlar bozorida investor sifatida ishtirok etishlari mumkin. Ma‘lumki, repo bitimlari qimmatli qog‗ozlarni garovga qo‗yish yo‗li bilan pul mablag‗larini qarzga olishning ommabop usuli bo‗lib, investitsiya kiritishning boshqa usullariga qaraganda xavfsiz hisoblanadi va investorlarning zarar ko‗rish darajasini pasaytiradi. Shu bilan birga, tijorat banklari qimmatli qog‗ozlar bozorida professional ishtirokchi sifatida qatnashish imkoniyatiga ega. Bugungi kunda tijorat banklari fond bozorida investitsiya vositachisi va maslahatchisi, aktivlarni ishonchli boshqaruvchi, transfer-agent va depozitariylik vazifasini ham bajarmoqda. Bugungi kunda 20 ta tijorat bankining qimmatli qog‗ozlari birja savdolariga qo‗yilgan bo‗lib, ularning aksariyati birja listingining yuqori ―A‖ toifasiga kiritilgan. Mazkur banklarning qimmatli qog‗ozlari birjada 206 mijozning byudjet oldida va har xil turdagi soliqlardan qarzi yo‗qligini tasdiqlovchi soliq idoralar ma‘lumotnomasining mavjudligi hisoblanadi. Vakolatli bank tomonidan mijozlarga kafolatnoma berishning asosiy sharti Markaziy bank yo‗riqnomasining talablariga muvofiq importyor foydasiga uchinchi shaxs tomonidan kafolatnoma berilishidir. Shuningdek, uchinchi shaxs tomonidan berilgan kafolatnoma bankning kredit komissiyasida ko‗rib chiqilishi lozim. Ijobiy xulosaga kelishgandan so‗ng vakolatli bank rahbari bojxona xizmatiga taqdim etish uchun kafolatnoma berishga ruxsat beradi. Download 5.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|