Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Qarzdorlik koeffitsiyenti korxona aktiviga qo‗yilgan o‗z 
mablag‗lariga qancha jalb qilingan mablag‗lar to‗g‗ri kelishini 
ifodalaydi. Zaruriyatga qarab uni quyidagicha guruhlab tahlil qilish 
mumkin: 
summasi
ng
kapitalini
z
o'
summsai
qarzdorlik
debitor 
)
(К
dq
ff
zdorlikkoe
Debitorqar
; 
summasi
ng
kapitalini
z
o'
summasi
qarzdorlik
kreditor 
)
(К
.
kq
eff
rzdorlikko
Kreditorqa
; 
100
summasi
rtacha
o'
'
um
yadan tush
realizatsi
)
(К
j qk
ing
zkapitalin
o
ff
ylanishkoe
ankapitala
Jalbqiling
• 
Bu koeffitsiyentlar ishlab chiqaruvchi faoliyatining tashqi qarzlarga 
qanchalik bog‗liqligini ko‗satadi. Ko‗rsatkich qanchalik katta bo‗lsa, 
uzoq muddatli majburiyatlar ham shunchalik ko‗p bo‗ladi va yuzaga 
kelgan vaziyat ham shunchalik riskli bo‗ladi. Korxonaning o‗z 
majburiyatlarini to‗lay olmasligi esa korxonani inqirozga uchrashiga 
olib keladi. 
Kredit riskini tahlil qilishlik uchun, avvalo, yuqorida ko‗rsatib 
o‗tilgan koeffitsiyentlar hisoblab chiqiladi va ularning optimal 
ko‗rsatkichlari bilan solishtiriladi. Agar hisoblangan ko‗rsatkichlar 
taxminan optimal ko‗rsatkichlar bilan bir xil bo‗lsa, u holda tahlilni 
davom ettirmasa ham bo‗ladi. Ko‗p hollarda ba‘zi ko‗rsatkichlar kredit 
riskining yuqoriligi haqida dalolat bersa, ba‘zilari esa buning aksini 
619
- Moliyaviy risklarni chegaralash yo‗llarini aniqlash 
- Foiz siyosatini ishlab chiqish 
- Valyuta risklarini chegaralash yo‗llarini aniqlash 
- Balanslangan operatsiyalar bo‗yicha risk siyosatini ishlab chiqish 
- Qimmatli qog‗ozlar bilan bog‗liq bo‗lgan risk siyosatini ishlab chiqish 
- Bankni asosiy moliyaviy manbalarini aniqlash 
- Bank kapitalini tarkibiy risklarini boshqarish 
- Bank aktiv va passivlarini boshqarish bo‗yicha mezonlarni ishlab chiqarish
Ularning birinchisi va uning asosiy vazifalari quyidagi rasmda 
ko‗rsatilgan. 
Bank risklarini boshqarishda banklar faoliyatini chuqur bilish, 
ular bajaradigan operatsiyalarning samaradorligini aniqlay olish, 
bankning kredit, investitsiya, valyuta siyosati va boshqa faoliyat 
turlari bo‗yicha optimal qarorlar qabul qilishga erishish, mijozlarning 
xo‗jalik 
faoliyati 
va 
ularning 
moliyaviy 
ahvoli, 
tarmoqlar 
faoliyatining xususiyatlarini bilish mug‗im ag‗hamiyatga ega. Bank 
risklarini boshqarishda banklar diversifikatsiyalash, sug‗urtalash, 
ta‘minot bazasini mustahkamlash, mijozning kreditga layoqatlilik 
ko‗rsatkichlarini chuqur tahlil qilish kabi usullardan keng 
foydalanishi lozim. Shuningdek, tijorat banklari risklarning oldini 
olish uchun: 
• o‗z kapitalidan ortiq summaga risk qilmaslik; 
• kam daromad olish imkoniyatida katta risk yoki umuman risk 
qilmaslik;