Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki
Download 5.53 Mb. Pdf ko'rish
|
bank ishi (2) (1) (1)
|
Riskni boshqarish subyektlari - bular bank rahbariyati, riskni
boshqarish boshqarmasi yoki bo‗limi, kreditni bergan boshqarma yoki bo‗lim, nazorat, monitoring bo‗linmalari va yuridik bo‗lim hisoblanadi. 613 Bank tomonidan kreditlash uchun foydalanilayotgan resurslarning bir qismi bankning mijozlari bo‗lgan jismoniy va yuridik shaxslar, aktsionerlar mablag‗lari bo‗lsada, ulardan qay darajada, qaysi sohada foydalanish bo‗yicha qarorni bank qabul qiladi. Bank daromad olishni rejalashtirishi bilan bir qatorda, o‗z faoliyatida ma‘lum risklar ham mavjud ekanligini doimo hisob qilishi, kreditlashda, avvalambor, kredit oluvchi mijoz va uning faoliyatining hayotiyligi, uning kreditga layoqatliligi, berilgan kreditning risklilik darajasini aniq ko‗rib chiqqanidan keyingina kreditning ta‘minlanganligini inobatga olishi lozim. Kreditning ta‘minlanganligi uchun garovga olingan mulk kreditni qaytarib olishning oxirgi manbasidir. Kredit riskining darajasini aniqlashdagi muhim ko‗rsatkichlardan biri, bu korxonaning moliyaviy jihatdan mustaqilligini ifodalovchi koeffitsiyentdir. Uning optimal ko‗rsatkichi Km 0,5 ga teng bo‗lishi mumkin. Bu ko‗rsatkich qarz oluvchilarning o‗z mablag‗larining summasini korxonaning umumiy mablag‗laridan katta bo‗lishi lozimligini anglatadi. O‗zbekiston hududida xo‗jalik subyektlarini qisqa muddatli kreditlashda, asosan, bu ko‗rsatkichning minimal miqdori 0,3 dan kam bo‗lmasligi lozim. Muxtorlik koeffitsiyenti hissadorlarning, aksiya egalarining va kreditorlarning manfaatlarini va, shu bilan birga, moliyaviy mablag‗larning tarkibini ham ifodalaydi, ya‘ni chetdan jalb qilingan kapital bilan o‗z mablag‗lari ta‘minlanganligining nisbiy darajasini ko‗rsatadi. Bu ko‗rsatkich depressiya davrida korxonalarni katta yo‗qotishlardan saqlaydi va kredit olish uchun kafolat hisoblanadi. Bu ko‗rsatkich orqali korxonaning moliyaviy ahvoliga baho berish mumkin. Qoplash koeffitsiyenti (Ko‗) likvid mablag‗lari summasining qisqa muddatli majburiyatlar summasi nisbatini o‗zida ifodalaydi. Bu ko‗rsatkich taxminan 2,0-2,5 dan kam bo‗lmasligi kerak va qisqa muddatli majburiyatlarning har bir so‗miga likvid mablag‗larining 2 so‗mdan ortiq qismi to‗g‗ri kelishini anglatadi. O‗zbekiston Respublikasi tijorat banklari amaliyotida bu ko‗rsatkich I toifaga kiruvchi korxonalar uchun 2,0 va undan ortiq, II toifaga kiruvchi 614 korxonalar uchun 1>2, III toifa korxonalar uchun 0,5>1 qilib belgilangan. Absolyut likvidlilik koeffitsiyenti (K al ) qarzdorlik bo‗yicha to‗lovlarni o‗z vaqtida amalga oshirishni ta‘minlaydi, ishlab chiqaruvchining harakatdagi aktivlar darajasini o‗zida ifoda etadi. Absolyut likvidlik koeffitsiyentining eng mukammal ko‗rinishi bu likvidlik koeffitsiyenti bo‗lib (K l ), u yuqori va o‗rta likvidlik mablag‗lar summasi bilan qisqa muddatli qarzdorlik o‗rtasidagi nisbatni ifodalaydi. O‗zbekiston Respublikasi banklari amaliyotida bu ko‗rsatkich 1 toifa korxonalar uchun 1,5 dan yuqori, 2 toifa korxonalar uchun 1,0 dan 1,5 gacha, III toifa korxonalar uchun 1,0 dan kam qilib belgilangan. Download 5.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|