Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki
Aksioner tijorat bankining mijozlar bo„yicha
Download 5.53 Mb. Pdf ko'rish
|
bank ishi (2) (1) (1)
Aksioner tijorat bankining mijozlar bo„yicha
depozit shakllari to„g„risida ma‟lumot Depozit turlari ming so„m foiz 1. Talab qilib olinguncha depozitlar, jami 105022 78.9 Shu jumladan: a) hukumat b) jismoniy shaxslar d) davlat korxonalari e) qo‗shma korxonalar f) xususiy korxonalar, korporatsiya va jamoalar g) boshqa talab qilib olinguncha depozitlar 16481 5352 22025 111 54692 6361 12,4 4,0 16,5 0,1 41,1 4,8 2. Jamg‗arma depozitlari, jami 10957 8.2 Shu jumladan: 139 Odatda, tijorat banklari faoliyatini rivojlantirishda resurslarning nodepozit manbalaridan ham foydalanishga katta e‘tibor beriladi. Ular bozorda raqobatchilik asosida vositachilar (brokerlar) orqali sotib olinadi. Nodepozit manbalardan asosan moliyaviy markazlarda joylashgan hamda moliya bozori mexanizmidan erkin foydalanish huquqiga ega bo‗lgan yirik banklar keng foydalanadilar. Nodepozit mablag‗lar yirik miqdorda sotib olinadi. Qo‗yilmalarga mablag‗larni jalb qilish uchun tijorat banklari qo‗shimcha ravishda chet el tajribasidan foydalanishi mumkin, xususan: - aholi mablag‗larini jalb qilish bo‗yicha turli dasturlarni ishlab chiqish; - mijozlar – pul qo‗yuvchilarga turli-tuman, jumladan, nobank xizmatlarni ham ko‗rsatish; - qo‗yilma muddati tugashi bilan mukofot berishda investitsion harakterdagi qo‗yilmalardan yuqori foiz stavkasini qo‗llash; - doimiy pul qo‗yuvchilarga ―bankka sadoqati‖ uchun mukofot to‗lash; - mijoz va bank iqtisodiy qiziqishlarini optimallashtiradigan, aralash xarakterda amal qiluvchi NAU va SAPS tipidagi hisob varaqlarni qo‗llashni amalga oshirishlari mumkin. 2002-yil aprelda «Fuqarolarning banklardagi omonatlarini himoyalash kafolatlari to‗g‗risida»gi qonunini qabul qilinishi bilan aholining banklardagi omonatlarini himoyalash va kafolatlashning huquqiy asoslari yaratildi. Mazkur qonunda belgilangan vazifalarni amalga oshirish maqsadida O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 19-sentyabrdagi 326-sonli qarori bilan Fuqarolarning bankdagi omonotlarini kafolatlash fondi tashkil etildi. O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki tijorat bankiga berilgan litsenziya chaqirib olinganda, mazkur fond bankdagi aholi omonatlari bo‗yicha haq to‗lashni kafolatlaydi. Barcha banklar, shu jumladan, chet el kapitali ishtirokidagi aholi omonotlarini jalb qiluvchi banklar fond bilan yozma bitim tizimini tuzishi majburiy qilib belgilab qo‗yilgan. Fond yuridik shaxs sifatida tuzilgan bitimlar asosida faoliyat olib boradi. Banklar fondga bir yo‗la va kalendar majburiy badallar to‗lashadi. Bankning fondga bir yo‗la to‗laydigan badali bankning amalda shakllangan ustav kapitalining 0,1 foizini tashkil etadi. Kalendar badallar har chorakda kafolatlanishi lozim bo‗lgan omonatlarning amaldagi umumiy summasining 0,5 foizidan ko‗p 138 Tijorat banklarining umumiy kreditlash salohiyatiga quyidagi omillar obyektiv ta‘sir ko‗rsatadi: - bankda yig‗ilgan jami mablag‗larning umumiy hajmi; - kreditlash salohiyati manbalarining tarkibi va ularning barqarorligi; - Markaziy bank tomonidan o‗rnatilgan majburiy zaxiralar darajasi; - tijorat banklari joriy likvidligini ushlab turish uchun zaxiradan foydalanishga yo‗l qo‗yilgan hollarda undan foydalanish tartibi; - bank majburiyatlarining tuzilishi va umumiy summasi v.b. Quyidagi hollarda kreditlash salohiyatining samaradorligiga eri- shish mumkin: - likvidlilikning minimal darajasi ta‘minlansa; - kreditlash uchun mavjud barcha mablag‗lardan foydalanilsa; - kredit resurslardan maksimal darajada yuqori foyda olinsa; - tijorat bankining kreditlash qudratini oshirishda: - bank mijozlarining sonini oshirishda; - bankning mavjud mijozlarining mablag‗larini ko‗paytirishda; - bankning tashkiliy tarmog‗ini kengaytirishda; - bank muassislari mablag‗larini biror maqsadda birlashtirish orqali ko‗paytirish va uning samaradorligini oshirishga zamin yaratishda; Bank aktivlariga yo‗naltirlgan kredit resurslari barqarorligini ta‘minlashda mablag‗lar manbalari muhim ahamiyat kasb etadi. Kredit resurslari ham an‘anaviy ravishda o‗z va qarz resurslar hisobidan tashkil topadi. Qarz mablag‗lari asosiy o‗rinni egallab, iqtisodiy belgisiga qarab depozit, jamg‗arma omonatlari va pul bozori mablag‗lari shaklida bo‗lishi mumkin. Download 5.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling