Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

 
2-
§. Plastik kartochkalar muomalasini tashkil etish va ular orqali 
hisob-kitoblarni amalga oshirish tartibi 
 
Plastik kartochkalari bir vaqtning 
o‗zida depozit, hisob-kitob, kassa 
va kredit instrumenti funksiyalarini bajaradi. K
o‗plab rivojlangan 
mamlakatlar t
o‗lov tizimida plastik kartochkali naqd pulsiz hisob-
kitoblarda muhim 
o‗rinni egallaydi.
Texnikaviy 
tomondan 
plastik 
kartochkalar 
magnitli 
va 
mikroprotsessorlilarga ajratiladi. Bizdagi k
o‗pchilikka ma‘lum to‗lov 
kartochkasi magnitli hisoblanadi, 
ma‘lumotlar kartochkaning ichida 
b
o‗luvchi tor magnitli chiziqda saqlanadi 
Kartochka 
tizimida 
magnitli 
kartochkalardan 
tashqari 
mikroprotsessorli yoki 
―smartkartochka‖lar ham ishlatiladi.
Plastik kartochkalarning emitenti 
– plastik kartochkani chiqargan, 
mijozlarning hisob-kassa operatsiyalarini r
o‗yobga chiqaruvchi bank 
hisoblanadi. 
Plastik kartochkaning egasi 
– jismoniy yoki yuridik shaxs bo‗lgan 
mijoz, bank emitent bilan shartnoma tuzadi (bankdagi hisob 
shartnomasi, bankdagi jam
g‗armasi, kredit shartnomasi v.h.), 
belgilangan chiqim limiti doirasida plastik kartochka ishlatilganda 
operatsiyani r
o‗yobga chiqaruvchi bo‗lib jarayonlarda qatnashadi. 
Jismoniy shaxslar turli plastik kartochkalarga ega b
o‗lishlari 
mumkin. 
Hisob-kitob kartochkasi 
– bank kartochkasining turi bo‗lib, bankda 
hisob raqamga ega b
o‗lgan shaxslarga plastik kartochka egasining 
emitent bilan tuzgan shartnomaga muvofiq belgilangan limitda pullik 
hisob-kitob bajarishga, tovarlar va xizmatlar uchun t
o‗lovlarni amalga 
oshirishda ishlatiladi, naqd pul olinishi mumkin (bunday plastik 
kartochkalarni debet kartochkalar deb ham yuritiladi). 
Kredit kartochkasi 
– bankning kredit kartochkasi bo‗lib, bunda 
plastik kartochkaning egasi emitent bilan tuzilgan shartnoma shartlariga 
muvofiq emitent tomonidan ajratilgan kredit liniyasi va xarajat limiti 
541