Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Garov predmeti sifatini baholash mezoni 
 
Ishonchlilik 
reytingi 
Garovdagi mulk 
va ssuda 
qiymatining nis-
bati 
Garov predmeti 
likvidliligi 
Garov pred-
metini nazorat 
qilish imkoni-
yati 
Misollar 
A (yuqori) 
100 % yoki undan 
yuqori 
Tez sotiladi 
Butunlay bank 
nazoratida 
Bankdagi depozit 
V 
100 % dan kam 
Narxlar tebranishi 
va realizatsiyada 
qiyinchiliklar 
b
o‗lishi mumkin 
Bankka saqlash 
uchun berilgan, koti-
rovka qilinadigan 
qimmatli qo
g‗ozlar 
C 
100 % dan kam 
Nazorat 
qilishda 
muammolar 
bor 
1. Kotirov-
kalanmaydigan 
qimmatli qo
g‗ozlar
2.Tovar moddiy
boyliklar
D 
100 % dan kam 
Narx tushadi
sotishda 
muammolar bor 
Nazorat 
qilishda 
muammolar 
bor 
Tovar-moddiy 
boyliklar 
E 
100 % dan kam 
Narx tushadi 
Nazorat y
o‗q 
Tovar-moddiy 
boyliklar 
Ochiq sessiyada talabning o
‗tkazilganligi to‗lovchiga ma‘lum qi-
linadi Yashirin sessiyada uchinchi shaxs ogohlantirilmaydi, majburi-
yatlarini qarz oluvchiga qarz oluvchi esa uni bankka to
‗lab beradi
Shuning uchun mijozlarga 
o‗z obro‗sini saqlab qolishda yashirin sessiya 
afzalroq hisoblanadi Lekin banklar bu sessiyani riski yuqoriligi uchun 
uncha qo
‗llashmaydilar

---

346
garovga q
o‗yilgan mulk davlat garov organida ro‗yxatdan o‗tkazilishi 
lozim.
Qarz oluvchi kreditor q
o‗ygan majburiyatlarini o‗z vaqtida 
bajarmasa, kreditor q
o‗yilgan muddatda sudga murojaat etib, o‗z 
kreditini undirishni talab qilishga haqli. Garov predmeti qonunda 
k
o‗rsatilgan asosida ommaviy savdo yo‗li bilan sotiladi: mulkning
boshlan
g‗ich narxi sud qarori bilan belgilanadi. Eng yuqori bahoni to‗lagan 
shaxcga ushbu mulk sotiladi. Mulk sotilmagan vaqtda, bank va qarz 
oluvchi kelishib, bank 
o‗z hisobiga olishi va talablarini qondirishi mumkin. 
Mulk qayta sotuvga chiqarilib sotilmay qolsa, kreditor mulkni 10% ga arzon 
qilib keyingi sotuvga chiqarishi mumkin. Agar garov oluvchi garovni 
sotish t
o‗g‗risidagi bildirishdan keyin mulk 1 oy davomida sotilmasa, 
garov oluvchi uni 
o‗z ixtiyorida qoldirish huquqidan foydalansa, shartnoma 
tugatiladi. 
Agar mulkning sotuvidan tushgan tushum kreditor talab qilayotgan 
summasidan yuqori b
o‗lsa, farq garov qo‗ygan shaxsga qaytariladi va 
agar tushum kreditor talab qilayotgan summasidan kam b
o‗lsa, unda 
qolgan summani qarzdorning boshqa mulkidan undirib olinishi mumkin. 
Garov huquqi garov majburiyatlari bajarilganda quyidagi hollarda 
t
o‗xtaydi: 
- garov mulkining buzilishi, y
o‗qolishi yoki yo‗q bo‗lishi; 
- garov predmetining erkin sotuvda sotilishi; 
- garov mulkiga egalik qilish bankka 
o‗tishi bilan. 
Garov huquqini t
o‗xtashining eng sodda normal holi, garov mulki 
orqali majburiyatlarning bajarilishi kerakli hujjatlar bilan tasdiqlanishi 
lozim. Majburiyatlar t
o‗liq bajarilmasa garov shartnomasi o‗z kuchida 
qoladi. 
Masalan kredit 
ta‘minotini tekshirishning quyidagi jadvalini 
keltirish mumkin (mln s
o‗m ): 
46- jadval