Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

«qoniqarsiz» deb tasniflangan kreditlar 
uchun
ularning qaytarilmagan asosiy qarz (qoldiq) summasining 
yigirma besh foizi miqdorida maxsus zaxira shakllantirishi lozim.
Quyida keltirilgan omillardan hech b
o‗lmaganda bittasi mavjud 
b
o‗lsa, aktivlarning sifati «shubhali» deb tasniflanadi: 
sifati 
«qoniqarsiz» deb tasniflangan kreditlarning hech bo‗lmaganda 
biror k
o‗rsatkichini o‗zida ifoda qilib, shuningdek, ayrim boshqa salbiy 
tavsiflari mavjud b
o‗lsa (bozorda oson sotiladigan ta‘minotning mavjud 
emasligi yoki 
ta‘minlanmagan aktivlarning mavjudligi yoxud qarz 
oluvchining bankrot deb 
e‘lon qilinishi); 
yaqin kelajakda aktivning qisman t
o‗lanish ehtimoli mavjud bo‗lsa; 
asosiy qarz va foizlar b
o‗yicha 90 kundan ortiq, lekin 180 kundan 
oshmagan, muddati 
o‗tgan qarzdorlik mavjud bo‗lsa kredit sifati 
«shubhali» deb tasniflanadi. «Shubhali» deb tasniflangan aktivlar 
uchun
ularning qaytarilmagan asosiy qarz (qoldiq) summasining ellik 
foizi miqdorida maxsus zaxira shakllantirishi lozim
. 
Agar mijoz tomonidan olingan kreditlar shartnomada belgilangan 
muddatda qaytarilmasa yoki qaytmasligidan dalolat beruvchi omillar 
yoki alomatlar mavjud b
o‗lsa hamda qaytmaydigan yoki qiymati juda 
pastligi tufayli hisobini balansda aktiv sifatida yuritilishi maqsadga 
muvofiq emas deb baholanadigan aktivlar sifati 
«umidsiz» deb 
tasniflanadi. Quyida keltirilgan omillardan hech b
o‗lmaganda bittasi 
mavjud b
o‗lsa, aktivlarning sifati «umidsiz» deb tasniflanadi: 
aktivlarning undirilishi sud jarayonida b
o‗lsa; 
qarzdor va lizing oluvchidan undirilgan, garovga q
o‗yilgan mol-
mulkka b
o‗lgan huquqlardan foydalanish yo‗li bilan tijorat banki 
tomonidan balansga qabul qilingan kundan boshlab uch oy muddatda 
sotilmagan va bank faoliyatini kengaytirish uchun sotib olingan binodan 
389