Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

ekvivalenti 
miqdorida belgilangan. 

---

54
Mikrokredit tashkiloti ustav fondining eng kam miqdori 
mikrokredit tashkiloti davlat r
o‗yxatidan o‗tkazilgan sanada Markaziy 
bankning valyuta operatsiyalari b
o‗yicha buxgalteriya hisobi, statistika 
va boshqa hisobotlarni yuritish uchun 
e‘lon qilingan yevro kursi 
b
o‗yicha yuqorida belgilangan miqdordan kam bo‗lmasligi kerak. 
Ustav fondi 
ta‘sischilar tomonidan pul mablag‗laridan, shuningdek, 
ustav fondi miqdorining yigirma foizidan oshmaydigan boshqa mol-
mulkdan shakllantiriladi, bunda kredit, garovga olingan mabla
g‗lardan 
va boshqa jalb qilingan mabla
g‗lar foydalanishga yo‗l qo‗yilmaydi. 
Ustav fondining eng kam miqdori litsenziya olish uchun murojaat 
qilingan kunga qadar faqat pul mabla
g‗laridan shakllantirilgan bo‗lishi 
kerak. 
Mikrokredit tashkiloti litsenziya olish uchun r
o‗yxatdan 
o‗tkazilganidan so‗ng bir oydan kechiktirmasdan O‗zbekiston 
Respublikasi Markaziy bankiga yoki uning hududiy boshqarmalariga 
litsenziya berish haqidagi ariza, mikrokredit tashkilotining 
ta‘sis 
hujjatlari, mikrokredit tashkiloti davlat r
o‗yxatidan o‗tkazilganligi 
t
o‗g‗risidagi guvohnomaning notarial tasdiqlangan nusxasi, mikrokredit 
tashkiloti boshqaruv organlarining tarkibi t
o‗g‗risidagi ma‘lumotlar, 
mikrokredit tashkilotining ustav fondi shakllanganligini tasdiqlovchi 
bank hujjatini taqdim etishi kerak. 
Shuningdek, mikrokredit tashkiloti joylashgan binodagi kassa 
xonalari texnik jihatdan mustahkamlanishi va q
o‗riqlash – yong‗indan 
saqlash signalizatsiya vositalari bilan jihozlanishi va bu t
o‗g‗risida 
Markaziy bankning tegishli hududiy boshqarmasining xulosasi olinishi 
lozim. 
Markaziy bank tomonidan ariza va zarur hujjatlar kelib tushgan 
kundan boshlab 
o‗ttiz kun mobaynida ko‗rib chiqiladi. Litsenziya 
berilgan vaqtdan boshlab olti oy muddat ichida mikrokredit tashkiloti 
o‗z faoliyatini amalga oshirishga kirishishi lozim. 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki moliyaviy tizimning 
barqarorligini saqlash, qarz oluvchilar va kreditorlarning manfaatlari 
himoya qilinishini 
ta‘minlash maqsadida mikrokredit tashkilotlari ustav 
fondining eng kam miqdorini, moliyaviy va kassa operatsiyalari 
o‗tkazish, buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish qoidalarini, 
shuningdek, 
iqtisodiy 
me‘yorlarni belgilash, ko‗rsatilayotgan 
mikromoliyaviy xizmatlar uchun foizlarni hisoblash tartibini tasdiqlash, 
mikrokredit tashkilotlarining faoliyatini tekshirish va ularning 
faoliyatida aniqlangan mikrokredit tashkilotlari t
o‗g‗risidagi qonun 
59
hollarda Markaziy bank litsenziya berishni rad qilishi mumkin. Bu 
t
o‗g‗risida rad etishning sabablari aniq ko‗rsatilgan holda mijozga 
yozma ravishda raddiya xati yuboriladi. K
o‗rsatilgan kamchiliklarni 
bartaraf qilgandan keyin subyekt hujjatlarini takroran Markaziy bankka 
taqdim etishi mumkin. Hujjatlar 10 kun ichida qayta k
o‗rib chiqilishi 
lozim. Litsenziya beruvchi organ litsenziya talablariga rioya qilinmagan, 
faoliyatida k
o‗rsatilgan kamchiliklarni bartaraf qilmagan hollarda 
lombard faoliyatini t
o‗xtatib turish to‗g‗risida qaror qabul qiladi. 
Lombard faoliyatini t
o‗xtatib turish muddati olti oydan oshmasligi 
lozim. 
Lombard tashkiloti faoliyatini t
o‗xtatish to‗g‗risida ariza bilan 
murojaat qilganda, u bankrot b
o‗lganda yoki tugatilganda, boshqa 
faoliyat y
o‗nalishi bo‗yicha qayta tashkil etilganda, litsenziya talablariga 
doimiy va tizimli rioya qilmaganda, qonun talablarini buzgan hollarda 
litsenziyaning amal qilishi t
o‗xtatiladi. Shuningdek, sud talablariga 
asosan ham litsenziyaning amal qilishi t
o‗xtatilishi mumkin.
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki lombardlar faoliyatini 
nazorat qilish, lombardlarning faoliyati, operatsiyalari t
o‗g‗risida 
ma‘lumot, hisobot olish, ular faoliyatini tekshirish, litsenziya talablariga 
rioya qilinmagan hollarda ularni ogohlantirish, ularga bajarilishi lozim 
b
o‗lgan talablarni yuborish va ular bajarilishini talab qilish huquqiga 
ega. Bu faoliyat Markaziy bank tomonidan 
O‗zbekiston Respublikasi 
Adliya vazirligi tomonidan 2011-yil 14-mayda 2209-son bilan 
r
o‗yxatdan o‗tgan ―O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan 
mikrokredit tashkilotlari va lombardlar faoliyatini tekshirish tartibi 
t
o‗g‗risidagi nizom‖ga asosan amalga oshiriladi. Bugungi kunda 
respublikamizda 45 dan ortiq lombardlar faoliyat olib bormoqda. 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010-yil 26-noyabrdagi 
―2011-2015-yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish 
va 
barqarorligini 
oshirish 
hamda 
yuqori 
xalqaro 
reyting 
k
o‗rsatkichlariga erishishning ustuvor yo‗nalishlari to‗g‗risidagi‖ PQ-
134-sonli qaroriga asosan mamlakatimizda moliya-bank tizimini isloh 
qilishni yanada chuqurlashtirish va barqarorligini oshirish, banklar va 
butun moliya-bank tizimi faoliyatiga yondashuvlarni hamda baholash 
tizimini tubdan 
o‗zgartirish, hamma tomonidan qabul qilingan xalqaro 
normalar, standartlar va baholash k
o‗rsatkichlariga muvofiq bank 
faoliyatini tashkil etishning yanada yuqoriroq darajasiga chiqishni 
ta‘minlash bo‗yicha vazifalar belgilab olingan. Bu vazifalar quyidagi 
y
o‗nalishlarni o‗zida mujassamlashtirgan. Bular: 

---

58
Adliya vazirligi tomonidan 2003-yil 10-dekabrda 1291-son bilan 
r
o‗yxatdan ―Lombardlar faoliyatini litsenziyalash tartibi to‗g‗risida‖gi 
nizomga asosan tartibga solinadi.  
O‗zbekiston Respublikasida lombardlar ixtisoslashgan yuridik 
shaxs sifatida fuqarolardan 
o‗z ehtiyojida bo‗lgan ko‗char mulkini 
garovga olgan holda qisqa muddatli kreditlar berish faoliyatini amalga 
oshiradi. Lombardlar 
o‗z faoliyatini amalga oshirish uchun maxsus 
ruxsatnoma (litsenziya)ga ega b
o‗lishi lozim. Lombardlar faoliyati 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan litsenziyalanadi. 
Yuridik shaxs litsenziya olgan kunidan boshlab lomard sifatida 
faoliyatini boshlaydi. Litsenziya olish uchun yuridik shaxs lombard 
sifatida 
o‗rnatilgan tartibda ro‗yxatdan o‗tishi, zarur bo‗lgan ustav 
fondining minimal miqdorini shakllantirishi lozim. Lombard 
tashkilotining ustav fondi muassislarining faqat pul mabla
g‗lari 
hisobidan shakllanadi. Ustav fondini kredit, garov mabla
g‗lari va boshqa 
jalb qilingan mabla
g‗lar hisobidan shakllantirishga ruxsat etilmaydi. 
Lombard tashkilotlari faoliyatiga litsenziya olish uchun 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy bankiga quyidagi hujjatlarni taqdim 
qiladi:
• lombard faoliyatini amalga oshirishga litsenziya berish uchun 
ariza; 
• davlat ro‗yxatidan o‗tganlik to‗g‗risida ma‘lumotnoma nusxasi; 
• biznes-reja; 
• muassislar ro‗yxati; 
• lombard boshqaruv organlari tarkibi va strukturasi to‗g‗risida 
ma‘lumot; 
• lombard faoliyatini amalga oshirish uchun bino, qo‗riqlash tizimi 
va sharoitlari t
o‗g‗risida ma‘lumot; 
• lombard va baholovchi tashkilotlar o‗rtasida tuzilgan shartnoma; 
• litsenziya uchun to‗lovning kvitansiyasi. 
Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 17-sentyabrdagi 402-sonli 
qaroriga asosan lombardlar faoliyatini litsenziyalash uchun eng kam ish 
haqi miqdorining 0,5 barobarida haq t
o‗lanadi. 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan mijozning 
hujjatlari 30 kalendar kuni ichida k
o‗rib chiqilishi lozim. Qabul qilingan 
qaror t
o‗g‗risidagi ma‘lumot qaror qabul qilingandan keyin 3 kun ichida 
mijozga yetkazilishi lozim. 
Hujjatlar talab darajasida rasmiylashtirilmagan, ularda xato va 
kamchiliklar mavjud b
o‗lgan va boshqa kamchiliklarga yo‗l qo‗yilgan 
55
hujjatlari talablarining buzilishlarini bartaraf etishga oid bajarilishi 
majburiy b
o‗lgan ko‗rsatmalar berish, mikrokredit tashkilotining 
faoliyatini auditdan 
o‗tkazishga doir talablarni belgilash, mikrokredit 
tashkiloti ijro etuvchi organi rahbarining malakasiga doir talablarni 
belgilash, mikrokredit tashkiloti tomonidan mikrokredit tashkilotlari 
t
o‗g‗risidagi qonun hujjatlari talablari va belgilangan iqtisodiy me‘yorlar 
buzilgan taqdirda, ustav fondining belgilangan eng kam miqdorining bir 
foizigacha jarima undirish, mikrokredit tashkiloti tomonidan ayrim 
moliyaviy operatsiyalar 
o‗tkazishni uch oygacha bo‗lgan muddatga 
cheklash, mikrokredit tashkiloti litsenziyasining amal qilishini t
o‗xtatib 
turish yoki tugatish yoxud litsenziyani qayta rasmiylashtirish va bekor 
qilish orqali mikrokredit tashkilotlari faoliyatini tartibga soladi va 
nazorat qiladi. 
Mikrokredit tashkiloti faoliyatida kamchiliklar aniqlangan hollarda, 
masalan, mikrokredit tashkilotlari t
o‗g‗risidagi qonun hujjatlari talablari, 
shu jumladan, litsenziya talablari va shartlari buzilganda, uning 
faoliyatida aniqlangan qoidabuzarliklarni bartaraf etish majburiyatini 
yuklovchi qarorlar bajarilmaganda Markaziy bank tomonidan 
litsenziyaning amal qilishi t
o‗xtatib turilishi mumkin. 
Mikrokredit tashkiloti t
o‗lovga qobiliyatsiz bo‗lib qolganda, 
mikrokredit tashkilotlari t
o‗g‗risidagi qonun hujjatlarining, belgilangan 
iqtisodiy 
me‘yorlarning talablari muntazam ravishda buzilganda va 
hisobot 
ma‘lumotlari buzib ko‗rsatilganda, mikromoliyaviy xizmatlar 
k
o‗rsatish bo‗yicha faoliyatni amalga oshirish litsenziya berilgan 
paytdan 
e‘tiboran olti oydan ortiq kechikkanda, Markaziy bank 
litsenziyaning amal qilishini tugatish t
o‗g‗risidagi qaror qabul qilishi 
mumkin. 
Mikrokredit tashkiloti mikromoliyaviy xizmatlar k
o‗rsatishga, 
buyurtma 
beruvchiga 
mikromoliyaviy 
xizmat 
k
o‗rsatishni 
asoslantirilgan holda rad etishga, mikromoliyaviy xizmat k
o‗rsatish va 
shartnoma b
o‗yicha majburiyatlarni bajarish uchun zarur bo‗lgan 
hujjatlarni buyurtma beruvchidan s
o‗rab olishga, maqsadli mikrokredit 
o‗z vaqtida to‗lanmagan yoki belgilangan maqsadda foydalanilmagan 
holda qarz oluvchidan majburiyatlar muddatidan ilgari bajarilishini talab 
qilishga, mijozlarga maslahat va axborot xizmatlari k
o‗rsatishga, qarz 
oluvchilar tomonidan majburiyatlar bajarilmaganligi yoki lozim darajada 
bajarilmaganligi uchun shartnomaga muvofiq neustoyka (jarima, penya) 
miqdorini belgilashga, mikromoliyaviy xizmatlar k
o‗rsatish uchun 
qonunga muvofiq mabla
g‗lar jalb etishga haqli.

---

56
Mikrokredit tashkiloti buyurtma beruvchiga uning huquq va 
majburiyatlari t
o‗g‗risida, shu jumladan, shartnoma bo‗yicha 
majburiyatlarning bajarilmasligi yoki lozim darajada bajarilmasligi 
oqibatlari, mikromoliyaviy xizmatlar k
o‗rsatish bilan bog‗liq barcha 
xarajatlar t
o‗g‗risida, shuningdek, ko‗rsatiladigan mikromoliyaviy 
xizmat b
o‗yicha foiz stavkasi haqida to‗g‗ri hamda to‗liq axborotni 
yozma shaklda xabar qilishi, shartnomada belgilangan tartibda va 
muddatlarda mikromoliyaviy xizmatlar k
o‗rsatishi, shartnoma bo‗yicha 
majburiyatlar bajarilmaganligi yoki lozim darajada bajarilmaganligi 
natijasida qarz oluvchiga yetkazilgan zararning 
o‗rnini qoplashi, 
belgilangan eng kam miqdordan past b
o‗lmagan ustav fondiga ega 
b
o‗lishi, moliyaviy va kassa operatsiyalari o‗tkazish qoidalariga, 
shuningdek belgilangan iqtisodiy normativlarga rioya qilishi, qonun 
hujjatlariga muvofiq buxgalteriya hisobi, hisobotini va boshqa 
hujjatlarni yuritish va hisobotni belgilangan tartibda 
o‗z vaqtida taqdim 
etishi, tekshirish 
o‗tkazish uchun yuborilgan O‗zbekiston Respublikasi 
Markaziy banki vakillariga hujjatlar va mikrokredit tashkiloti faoliyati 
t
o‗g‗risidagi boshqa axborot manbalaridan foydalanish imkoniyatini 
ta‘minlashi shart.
Qonunning 
13-moddasiga 
muvofiq 
mikrokredit 
tashkiloti 
mikrokreditlar yoki mikroqarzlar berish, qarz majburiyatlarini sotib olish 
va sotish (faktoring), mikrolizing (moliya ijarasi) bilan shu
g‗ullanishi, 
qonun hujjatlariga muvofiq boshqa turdagi mikromoliyaviy xizmatlar 
k
o‗rsatish, shu jumladan, iste‘mol kreditlari berishi, boshqa 
mikromoliyaviy xizmatlar k
o‗rsatish bilan bog‗liq maslahat va axborot 
xizmatlari k
o‗rsatishi bo‗yicha mikromoliyaviy xizmatlar ko‗rsatishi 
mumkin. 
Ammo mikrokredit tashkiloti tomonidan qarz majburiyatlarini 
chiqarishga hamda yuridik va jismoniy shaxslardan omonatlar 
(depozitlar) qabul qilishga, jismoniy shaxslardan qarz mabla
g‗larini jalb 
qilishga, 
o‗z muassislarining majburiyatlari bo‗yicha kafil bo‗lishga yoki 
kafolat beruvchi b
o‗lishga, shuningdek, ularga o‗z majburiyatlari 
bajarilishini 
ta‘minlashning boshqa usullarini taqdim etishga ruxsat 
etilmaydi. 
Mikrokredit 
tashkiloti 
tomonidan 
amalga 
oshiriladigan 
mikromoliyaviy xizmatlar 
o‗z mablag‗lari, shu jumladan, olgan 
daromadlari, investorlar, shu jumladan, chet ellik investorlar tomonidan 
investitsiya shartnomalari asosida berilgan mabla
g‗lar, banklarning 
kreditlari va davlat maqsadli jam
g‗armalarining mablag‗lari, xalqaro 
57
moliya institutlari, nodavlat-notijorat tashkilotlarining, shu jumladan, 
chet el nodavlat-notijorat tashkilotlarining grantlari, qarz mabla
g‗lari va 
qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan 
shakllantiriladi. 
Aktivlarining balans qiymati bir milliard s
o‗mdan ortiq bo‗lgan 
mikrokredit tashkilotida mikrokredit tashkiloti yuqori boshqaruv 
organining qarori bilan ichki audit xizmati tashkil etiladi.
Ichki audit xizmati mikrokredit tashkilotining faqat yuqori 
boshqaruv organiga hisobdordir. Ichki audit xizmatining rahbari va 
boshqa xodimlari mikrokredit tashkilotining yuqori boshqaruv organi 
tomonidan tayinlanadi. Ichki audit xizmati 
o‗z faoliyatini O‗zbekiston 
Respublikasi Markaziy banki tomonidan belgilanadigan tartibga 
muvofiq amalga oshiradi. 
Mikrokredit tashkiloti 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki 
tomonidan belgilangan tartibda filiallar tashkil etishi mumkin. Filiallar 
o‗z faoliyatini mikrokredit tashkiloti uchun berilgan litsenziya asosida 
amalga oshiradi. 
Bugungi kunda 27 mikrokredit tashkiloti 
o‗z faoliyatini amalga 
oshirib, mikromoliyaviy xizmatlar k
o‗rsatib kelmoqda. 
Lombard
ixtisoslashgan tijorat tashkiloti b
o‗lib, mijozning ko‗char 
mulkini garovga olib, qisqa muddatli kreditlar berish va ularni saqlab 
berish bilan shu
g‗ullanadi. 
O‗z ixtisoslashuviga qarab lombardlar qimmatbaho buyumlar, 
avtotransport va boshqalar bilan ishlaydigan lombardlarga b
o‗linadi. 
Qimmatliklar va buyumlarning bahosi tomonlar kelushuviga asosan 
belgilanadi va ular 
o‗rtasida tuziladigan shartnomada aks ettiriladi. Qarz 
oluvchi yoki mulk egasi 
o‗z mulkini garovga qo‗yib lombarddan kredit 
olgandan keyin shartnoma shartlarini lozim darajada bajarishi va 
o‗z 
mulkini 
o‗rnatilgan muddatlarda qayta sotib olishi mumkin. Bunda qayta 
sotib olish bahosi summasi lombardning mijozga bergan kredit summasi 
va lombardning xizmati uchun t
o‗lanadigan foiz stavkasidan iborat 
b
o‗ladi. Lombard tomonidan berilgan kreditning muddati kelib garovga 
q
o‗yilgan mulk mijoz tomonidan qayta sotib olinmasa, bu mulk lombard 
tomonidan sotuvga q
o‗yilishi yoki auksion orqali sotilishi mumkin. 
Shuningdek, 
ba‘zi mamlakatlarda lombardlar qimmatli metallar, toshlar 
va boshqa qimmatliklarni faqatgina sotib olish bilan shu
g‗ullanadi. 
O‗zbekiston Respublikasida lombardlar faoliyati ―O‗zbekiston 
Respublikasi Markaziy banki t
o‗g‗risida‖gi, ―Faoliyatning ayrim 
turlarini litsenziyalash t
o‗g‗risida‖gi qonunlar, O‗zbekiston Respublikasi 

---

80
Bulardan tashqari, Markaziy bankka: bank kengashi 
a‘zolari 
r
o‗yxati ularning Markaziy bank talablariga muvofiq kelishlarini 
tasdiqlovchi 
ma‘lumotlar, yangi tashkil etilayotgan bankning tashkiliy 
tuzilishi, ichki audit t
o‗g‗risidagi nizomi, kredit siyosati to‗g‗risidagi ni-
zomi, biznes rejasi, ariza topshiruvchining muassislar nomidan ariza 
topshirish vakolatini tasdiqlovchi hujjat, tashkil etilayotgan joydagi 
Markaziy bank bosh boshqarmasining bank tashkil etishning maqsadga 
muvofiqligi haqidagi xulosasi, muayyan hududida bank tashkil etish 
m
o‗ljallanayotganligi haqida mahalliy hokimiyat va boshqaruv organ-
lariga berilgan bildirishnomaning nusxasi ham topshirilishi lozim. 
Bank ustavida bankning t
o‗liq va qisqartirilgan nomi hamda uning 
joylashgan yeri (pochta manzili) va elektron pochta manzili, bank 
operatsiyalarining r
o‗yxati, maqsadi va faoliyat muddati, ustav 
kapitalining miqdori, muassislar r
o‗yxati, ustav kapitalidagi ulushlarning 
taqsimlanishi, ustav kapitalini k
o‗paytirish yoki kamaytirish tartibi, 
chiqarilayotgan aksiyalar turlari va soni, ularning nominal qiymati, har 
xil turdagi aksiyalarning nisbati, sof foyda va dividendlarni taqsimlash 
hamda zararlarni qoplash tartibi, zaxira fondini va boshqa fondlarni 
tashkil etish tartibi, bank aksiyadorlarining huquq va majburiyatlari, 
bankning boshqaruv organlari tuzilmasi, ularni tashkil etish tartibi, bank 
kengashi, taftish komissiyasi va ijroiya organi 
a‘zolarining soni, 
vakolatlari hamda vazifalari haqidagi 
ma‘lumotlar, yillik hisobotlarni 
tuzish, tekshirish va tasdiqlash tartibi, bank auditi, shu jumladan, 
buxgalteriya hisobining xalqaro andozalariga muvofiq belgilangan 
hisobotlar va auditorlik dasturlarining maqsadlari, bankni qayta tashkil 
etish va tugatish tartibi, bank tomonidan aksiyalarni joylashtirish tartibi, 
shartlari va boshqa 
ma‘lumotlar bo‗lishi lozim. 
Tijorat bankining joylarda filialini tashkil etish paytida ham ushbu 
hujjatlar (
ta‘sis hujjatlaridan tashqari) taqdim etilishi zarur bo‗ladi. 
Xorijiy kapital ishtirokidagi tijorat banki tashkil etilayotganda 
yuqorida k
o‗rsatib o‗tilgan hujjatlarga qo‗shimcha ravishda yana 
quyidagilar taqdim etilishi talab etiladi: 
- tegishli xorijiy muassisning bank tashkil etilishida ishtirok qilishi 
haqidagi qarori; 
- norezident bankning O‗zbekiston Respublikasining chet eldagi 
konsullik muassasasi tomonidan tasdiqlangan ustavi; 
- bank joylashgan mamlakat bank nazorat organi tomonidan 
muassis bank faoliyatini yuritish uchun litsenziyaga egaligi va xususan, 
65
FZTning yana bir muhim tarkibi Ochiq bozor bo‗yicha Federal 
qo‗mita( Federal Open Market Committee - FOMC), hisoblanadi. U 
FZT va FZBlar 
o‗rtasidagi muhim tashkilot bo‗lib u monitar siyosat 
uchun mas‘ul hisoblanadi. FOMCning barcha qarorlari va faoliyati pul 
muomalasi va baholar barqarorligini ta‘minlagan holda iqtisodiy 
o‗sishni rag‗batlantirishga qaratilgan. Nyu-York Federal zaxira banki 
mintaqaviy banklar ichida asosiy o‗rinni egallaydi va u ochiq bozor 
operatsiyalari va xalqaro moliya bozoridagi operatsiyalar uchun mas‘ul 
hisoblanadi. Ochiq bozordagi operatsiyalarni FOMC ko‗rsatmasiga 
asosan, Nyu-york federal rezerv banki amalga oshiradi. Boshqa federal 
banklardan farqli ravishda bu bank ochiq bozor bo‗yicha Federal 
qo‗mitada doimiy ovozga ega hamda uning boshqaruv kengashi 
prezidenti FZTda ikkinchi rahbar hisoblanadi.
Federal zaxira to‗g‗risidagi qonunga asosan FZT har yili AQSh 
Kongressi, va yilda 2 marta AQSh 
Kongressi Bank qo‗mitasi oldida 
hisob beradi. Shuningdek, FZT faoliyati AQSh Hisob palatasi 
(Government Accounting Office) tomonidan audit qilinadi va mustaqil 
auditorlik firmalari ham uning faoliyatini tekshiradi.   
FZT uch asosiy vosita orqali monitar siyosatni olib boradi. Bular