Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Bankni tugatish 
jarayoni ikki xil b
o‗lishi mumkin: ixtiyoriy 
tugatish 
yoki majburiy tugatish.
Bankni ixtiyoriy tugatish
kreditorlar va omonatchilar oldida 
majburiyatlar bajarilishini 
ta‘minlash imkoniga ega bo‗lgan bank 
aksiyadorlari umumiy yi
g‗ilishi tomonidan bankni ixtiyoriy ravishda 
tugatish t
o‗g‗risida qaror qabul qilingan hollarda amalga oshirilishi 
mumkin. 
Majburiy tugatish
Markaziy bankning bank faoliyatini amalga 
oshirish huquqini beruvchi litsenziyasini olish t
o‗g‗risidagi qaroriga 
asosan amalga oshriladi. 
Markaziy bank quyidagi hollarda: 
a) bankning passivlari aktivlaridan oshib ketganda va bank t
o‗lovga 
layoqatsiz holga kelganda;  
b) litsenziya berish haqiqiy b
o‗lmagan ma‘lumotlarga asoslangan 
b
o‗lsa; 
d) bank 
o‗z omonotchilari va boshqa kreditorlari oldida o‗z 
majburiyatlarini bajara olmay qolganda; 
e) hisobotlarda doimiy ravishda xatolarga y
o‗l qo‗yilganda; 
f) bank faoliyati va operatsiyalarini amalga oshirishda qonun 
talablari buzilganda; 
85
Aksiyadorlar umumiy yi
g„ilishi bankning yuqori boshqaruv 
organi hisoblanadi. Bank aksiyalariga ega b
o‗lgan va bank aksiyadorlari 
reyestiriga kiritilgan yuridik va jismoniy shaxslar bankning aksiyadorlari 
hisoblanadi. 
Bankning aksiyadorlari bank aksiyadorlarining reyestriga kiritilishi, 
depozitlaridagi depo hisob vara
g‗idan o‗ziga taalluqli ko‗chirma olish, 
bank foydasidan dividend olish, bank tugatilgan taqdirda 
o‗ziga tegishli 
ulush olish, aksiyadorlarning umumiy yi
g‗ilishida va ovoz berish orqali 
bank boshqaruvida ishtirok etish, bankning moliya x
o‗jalik faoliyati 
t
o‗g‗risida axborot olish, o‗ziga yetkazilgan zararning qoplashini talab 
qilish, 
o‗ziga tegishli bo‗lgan aksiyalarni boshqa yuridik va jismoniy 
shaxslarga sotish y
o‗li bilan aksiyadorlar tarkibidan chiqish va boshqa 
huquqlarga ega. 
Odatda, har moliya yili tugagandan keyin olti oydan 
kechiktirmasdan bank aksiyadorlarining yillik umumiy yi
g‗ilishi 
o‗tkazilishi lozim. Aksiyadorlarning umumiy yig‗ilishiini o‗tkazish 
tartibi, vaqti, joyi aksiyadorlarga beriladigan materiallar bank kengashi 
tomonidan belgilanadi va aksiyadorlarga yi
g‗ilish to‗g‗risida xabar 
beriladi. 
Bank ustaviga 
o‗zgartirish va qo‗shimchalar kiritish yoki bankning 
yangi tahrirdagi ustavini tasdiqlash, bankni qayta tashkil etish, bankni 
tugatish, tugatuv komissiyasini tayinlash, oraliq va yakuniy tugatish 
balanslarini tasdiqlash, bank kengashi va aksiyadorlar q
o‗mitasining son 
tarkibini belgilash, ularning 
a‘zolarini saylash va vakolatlarini 
muddatidan oldin tugatish, 
e‘lon qilingan aksiyalarning eng ko‗p 
miqdorini belgilash, bankning ustav kapitalini kamaytirish yoki 
k
o‗paytirish, bankning tashkiliy tuzilmasini tasdiqlash, Bank kengashi 
tomonidan 
tayinlangan 
bank 
boshqaruv 
raisini 
tasdiqlash 
aksiyadorlarning umumiy yi
g‗ilishining vakolatlariga kiradi. 
Shuningdek, bankning taftish komissiyasi bilan bo
g‗liq masalalarni 
muvofiqlashtirish va uning xulosasini eshitish, yillik hisobotini 
tasdiqlash, foyda va zararni taqsimlash, aksiyalar, aksiyadorlar bilan 
bo
g‗liq boshqa masalalarni ko‗rib chiqish va qaror qabul qilish huquqiga 
ega. 
Aksiyadorlar umumiy yi
g‗ilishi vakolatidagi masalalar bank 
kengashi va bank boshqaruvi tomonidan hal qilinishi mumkin emas. 
Agar ovoz berish huquqiga ega b
o‗lgan aksiyadorlarning 50%dan 
k
o‗prog‗i ro‗yxatdan o‗tgan bo‗lsa, aksiyadorlarning umumiy yig‗ilishi 

---

86
vakolatli (kvorumga ega) b
o‗ladi. Agar kvorum bo‗lmasa, 
aksiyadorlarning takroriy yi
g‗ilishini o‗tkazish sanasi belgilanadi.