James d. Gwartney

4-chizma: Taklifning o'sishi narxni pasaytiradi
S1
S2
E1
E2
Miqdor (muzqaymoq, ming litrda)
D
P1
P2
Q1
Q2
N
a
rx
 (
b
ir
li
k
 m
iq
d
o
ri
 u
c
h
u
n
 G
ru
zi
y
a
 l
a
ri
s
i)
5
7.5 10 12.5 15 17.5 20 22.5 25 27.5 30 32.5
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Bu yerda tasvirlangan bozor o'zgarishlari darhol sodir bo'lmaydi. Iste'molchilar va
ishlab chiqaruvchilarning yangi sharoitlarga moslashishlari uchun ma'lum vaqt kerak bo'ladi.
Haqiqatan ham, o'zgaruvchan dunyoda moslashish jarayoni uzluksiz davom etadi. Talab va
taklifdagi o'zgarishlarning ta'siri hamda ushbu egri chiziqlarning siljishiga sabab bo'lgan
omillar bozor jarayonini tushunishda markaziy urin egallaydi. Talab va taklif tahlilidan ushbu
kitobda qayta va qayta foydalaniladi.

---

40
Video:
Xadsakerning vakili

---

41
Foyda unumdorlikka chorlaydi
Video:
Iqtisodiy foyda va xarajatlar
Korxonalar tabiiy resurslar, ish kuchi, kapital va tadbirkorlik iste'dodini sotib oladilar. Keyin
bu ishlab chiqarish resurslari
(?)
iste'molchilarga sotish uchun tovar va xizmatlarga
aylantiriladi. Bozor iqtisodiyoti
(?)
sharoitida ishlab chiqaruvchilar resurslarni jalb qilishlari
uchun resurs egalariga ular resurslardan alternativ faoliyatdan olishlari mumkin bo'lgan
daromadga teng haq to'lashlari kerak bo'ladi. Tovar yoki xizmatni ta'minlash bo'yicha ishlab
chiqaruvchining muqobil qiymati mazkur resurslardan boshqa potensial yo'nalishlarda
foydalanganda olinishi mumkin bo'lgan summaga teng.
Ishlab chiqarishning muqobil qiymati va xarajatning buxgalteriya standartidagi o'lchovi
o'rtasida muhim farq bor. Buxgalterlar korxonaning sof daromadini hisob-kitob qilishga e'tibor
beradilar. Bu esa iqtisodiy foydadan
(?)
biroz farq qiladi. Sof daromadning hisob-kitobida
korxona aktivlarining muqobil qiymatini hisobga olinmaydi.
Garchi buxgalterlar muqobil qiymatni hisobga olmasalar ham, iqtisodchilar unday
qilmaydilar
(6)
. Natijada, korxonaning sof daromadi iqtisodchi hisoblagan foyda miqdoridan
kattaroq bo'ladi. Iqtisodchilar korxona aktivlaridan boshqa maqsadlarda foydalanish
mumkinligini ham hisobga oladilar. Agar ushbu muqobil qiymat qoplanmasa, bu resurslarning
boshqa maqsadlarda ishlatilishiga olib keladi.
Korxona foydasi quyidagi tarzda aniqlanadi: