Jaqtiliqtin tuwri siziqli taraliwi. Jaqtiliqtin tegis aynadan shagilisiwi. Tegis aynada suwretleniwdi jasaw

30.. Sferik betlerde jaqtılıqtıń sınıwı
Jaqtılıq nurı tınıq ortalıqtıń tegis sırtına túskende qaytqan nurdıń ózigine payda bolmaydı. Nur túsken nuqtadan taǵı bir nur shıǵadı, sınǵan nur dep atalatuǵın bul nur ekinshi tınıq ortalıqta tarqaladı. Sınǵan nurdıń baǵdarı, ulıwma aytqanda, túsken nurdıń baǵdarı menen bir bolmaydı, biraq olar arasında málim baylanısıw bar, bul baylanısıwdı tájiriybede anıqlaw múmkin. shıyshe plastinkanıń tegislengen sırtına jaqtılıq dástesi túsip atır. Shıysheni hawadan ajıratıp turǵan shegarada nurlar dástesi ekige ajraladi` : Olardan biri shıyshe sırtınan qaytadı, ekinshisi bolsa óz baǵdarın keskin ózgertirip, shıyshege ótedi.
34.Brewster effekti (Bryuster nızamı ) —
dielektrikning sındırıw kórsetkishi � bilan tábiyiy (qutblanmagan) jaqtılıqtıń onıń sırtına túsiw múyeshi � orasidagi baylanısıwdı ańlatiwshımunasábet. Túsiw múyeshi Brewster múyeshi (Bryuster múyeshi) deb ataladı hám tg (a) =n shárti orınlanǵanda dielektrik sırtından qaytqan jaqtılıq tek túsiw tegisligine perpendikulyar tegislikte qutblangan boladı.Hawada sınıw nızamı (g sınıw múyeshi) bolǵanı ushın Brewster nızamı
nan cos (n) =sin (g), yamasa f+g=90°. Sonday eken, sınǵan hám qaytqan nurlar arasındaǵı múyesh 90° boladı. Brewster (Bryuster)
nızamınan qutblangan jaqtılıq payda etiwde, elementtıń sındırıw kórsetkishin anıqlawda paydalanıladı. Brewster (Bryuster) nızamı 1815-jılda shotlandiyalik fizikalıq Sır David Brewster tárepinen tabılǵan.
37. Lorentsning dispersiya teoriyasın tastıyıqlaytuǵın faktlar.
Lorentsning dispersiya teoriyası bir neshe optikalıq effektlerdi túsintiredi. Soniń menen birge, ol sındırıw kórsetkishiniń ortalıq tıǵızlıǵına hám jaqtılıq chastotasına baylanıslılıǵın tuwrı kórsetip beredi. Biz Lorentsning dispersiya teoriyasın tastıyıqlaytuǵın bir neshe faktlarni qaray shıǵamız.
Refraktsiya. Sındırıw kórsetkishiniń ortalıq tıǵızlıǵına baylanıslılıǵın Lorents-Lorentts formulası ańlatadı. Element tıǵızlıǵın  menen belgileymiz. n bo'lgani ushın (19 ) dan kelip shıǵadıki,
Shama tıǵızlıqǵa baylanıslı bolmawi kerek, bu r parametr bolsa moddaninng solishtirma refraktsiyasi deyiladi. Tájiriybeler sonı kórsetedi, kóplegen elementlar ushın haqıyqatlıqtan da salıstırma refraktsiya tıǵızlıqqa derlik baylanıslımas.