Javob: 1866 yil E. Gekkel

Qaysi tushunchalar biosfera tavsifiga mos keladi?


1-barcha ekosistemalar majmui,

2-yer sferalari majmui,

3-yerning geologik qobig‘i,

4-yerning tirik organizmlar tarqalgan biologik qobig‘i,

5-tirik organizmlar va ular yashaydigan muhit majmui,

6-yer yuzida mavjud organzmlar mujmui,

7-yer yuzasining tirik organizmlar va ular faoliyati mahsulotlari uchraydigan qismi,

8-yer yuzasining tirik organizmlar eng ko‘p uchraydigan qismi.

1, 2, 4, 6 49. Okeanlardagi hayotni belgilovchi omillardan eng muhimi – bosimdir. Chuqurlikka tushilgan sari bosim ortib boradi. Shu bilan bir qatorda suvdagi kislorod miqdori katta ahamiyatga ega.

True 50. Moslanish (adaptatsiya) ko'rinishlari –

hulqiy

transpiratsiya

fiziologik

orografik

morfologik 51. Suvning tа’mi, rаngi, xidi qаysi ko’rsаtkichlаrgа kirаdi?

fizik-kimyoviy

52. Xozirgi zamonning “qo’rinmac qotillari” nima?

Hammasi

53. Havoning zichligi suvga nisbatan ancha past, shuning uchun ham quruqlikdagi tirik organizmlarda ichki va tashqi skelet, ya’ni tayanch to‘qimalari kuchli rivojlangan.

True

54. Havoning zichligi suvga nisbatan ancha yoqori, shuning uchun ham quruqlikdagi tirik organizmlarda ichki va tashqi skelet, ya’ni tayanch to‘qimalari kuchli rivojlanmagan.

false 55. Kim biogeotsenozlar haqidagi tasavvurni asoslab berdi?

K.Myobius

56. O’zbekistonda “Atmosfera havosini muxofaza qilish to’g’risida”gi qonun nechanchi yili qabul qilindi?

1996 yil 27 dekabr

57. Biosferaning chegarasida 4 ta asosiy muhitni ajratish mumkin:

Suv, Tirik organizmlar hosil qilgan muhit, Tuproq,Yer yuzasi-havo 58. Kommensalizm degani...

Orgizmlarini vaqtincha yoki doimo birgalikda yashash shakli. Bunda bir tur organizm ikkinchisiga zarar keltirmagan holda undan foydalanishi

59. Antik davrda yashagan faylasuflarning asarlarida…

hayvonlarning turli instinktlari,baliqlar va qushlarning migratsiyalari,o‘simliklarning tashqi qiyofasi, tuproq va iqlim sharoitlari bilan bog‘liqligi haqida ma’lumot keltiriladi 60. Biosfera toʻgʻrisidagi toʻla- toʻkis taʼlimotni rus olimi V. I. Vernadskiy (1926) ishlab chiqqan. 61. 1992 yil 9 dеkаbrdа qаysi qоnun qаbul qilingаn?

Аtmоsfеrа hаvоsini muhоfаzа qilish to’g’risidаgi qоnun 62. Terminlar va ularga mos tushunchalarni juftlab yozing.

a) ekologik omillar v) optimum s) minimum d) maksimum e) cheklovchi omil f) diapauza;

1-minimal va maksimal darajadan chetga chiqadigan omil

2-yashash muhitining organizmga ta’sir ko‘rsatadigan sharoiti

3-omilning eng yuqori darajasi

4-omilning eng past darajasi

5-organizmlarning faol bo‘lmagan davri

6-omillarning organizm uchun qulay miqdori. e-5, f-1

63. Biogen elementlar – fosfor, azot, kremniy, temir va x.k. bu –

Tugaydigan lekin tiklanadigan tabiiy resurs 64. Tabiatdan oqilona foydalanish deganda -

Ilmiy asoslangan yo‘nalishlar, ishlab chiqarish va tabiiy resurslarni himoyalash ishlari 65. Birgаlikdа hаyot kеchirishgа mоslаshgаn tirik оrgаnizmlаr jоylаshgаn biоsfеrаning аlоhidа bo’lаgi qаndаy аtаlаdi?

biоgеоsеnоz 66. Nima nobud bo‘lgan o‘simlik va xayvonlardagi organik moddalar mikroorganizmlar, bakteriyalar va zamburug‘lar ta’sirida oddiy noorganik moddalar va elementlargacha parachalaydi?

Redusentlar 67. Tirik organizmlar tarqalgan asosiy hayot muhitlari:

Suv, tuproq, havo, tirik organizm

68. Cheklovchi omil deganda nimani tushunasiz?

Barcha shart-sharoitlar qulay bo‘lib, ulardan biri yetarli mikdorda bo‘lmasa, uni cheklovchi omil deb ataladi

69. Autekologiya nimani o‘rganadi?

Ayrim turlarni boshqa organizmlar qamrovidan alohida olib ularni yashab turgan muhit bilan o‘zaro munosabatlarini, qanday muhitga ko‘proq va uzviy moslashganligini o‘rganadi

70. “Adabtatatsiya” tushunchasi -

Organizmning tuzilishi, funksiyalari va hulq-atvori hususiyatlarining uning hayottarziga muvofiqligi tushuniladi; 71. Biogetsenozdagi organizmlarning o‘rtasida o‘zaro aloqaning bir organizmning ikkinchi organizm hisobiga yashashi –

Kommensalizm 72. Noosfera tushunchasi-

Inson mehnati va ilmiy faoliyati ta’sirida o‘zgargan va unig yashashi uchun optimal bo‘lgan biosfera

73.Tirik moddaga nima kiradi?

barcha tirik organizmlar yig’indisi

74. Hayotni belgilab beruvchi omillar majmui?

harorat, suv, yorug‘lik

75. Antropogen omil deganda nimani tushunasiz?

Insonni tabiatga ta’siri
76. Tabiatdagi aylanma harakatni qaysi guruh organizmlar amalga oshiradi?

barcha javoblar to’g’ri 77. Atrof muhitdagi tirik organizmlarga ta’sir ko’rsatuvchi faktorlarning qaysi birlari ekologik faktorlar deyiladi?

barcha javoblar to’g’ri 78. Tog’ jinslari, mineral moddalar biosferaning tarkibidagi moddalarning qaysi turiga kiradi?

koks moddalar 79. Ekologik omillarning qanday ta’siri optimim hjisoblanadi?

Qulay (ijobiy) 80. Biologik xilma-xillik uchun yo‘qotishning bosh sabablari, jumladan hayvonlar sonining qisqarishi va halok bo‘lishi uchun qaysi javoblar to‘g‘ri:

Barchasi.

81. Gazsimon qobiq tarkibiga kiradigan moddalar va ular miqdorini (protsent) juftlab ko‘rsating?

a - kislorod, b - karbonat angidrid, d - azot, e - argon;

1 - 0,3%, 2 - 0,93%, 3 - 20,45%, 4 - 78,09%.

a-3, b-1, d-4, e-2 82.
“Parnik effekti” nima?

Atmosfera haroratining ortishi

83. Kislotali yomg‘irlarning yog‘ishi nimaning natijasi?

Atmosfera namligining oltingugurt dioksid iva azot oksidi bilan bog‘lanishi natijasi 84. Atmosferaning ifloslanishi yo‘llari:

Tabiiy, antropogen 85. Аtmоsfеrа hаvоsi tаrkibidа 21% ni tаshkil etаdigаn gаzning nоmi.

kislоrоd

86. Ozon qatlamining teshilishi 1-marta qachon va qaerda kuzatilgan?

1985 yil, Antarktida

87. Sotsial ekologiya ham, global ekologiya ham jamiyat va biosfera orasidagi ekologiya o‘zaro ta’sirini o‘rganadi. Ushbu fikr to'g'rimi? 

--To`g`ri

88. Sinekologiya nimani o‘rganadi?

Biogeotsenozning tuzilishi va xossalarini, ayrim o‘simlik va hayvon turlarining o‘zaro aloqasini, hamda ularning tashqi muhit bilan munosabatini o‘rganadi

89. O‘zbekistonda ekologiya fanining asoschilari?

Korovin, Kashkarov, Zohidov

90. Ekologiyaning qanday ilmiy yo’nalishlari bor?

Xammasi

91. Ekologiya faniga hissa qo‘shgan O‘rta Osiyo allomalari?

Beruniy, Bobur, Ibn Sino

92. Ekologiya fanida eng ko‘p foydalaniladigan uslub kuzatishdir.

93. O’zbekiston Respublikasida eng ekologik nochor daryo qaysi? 

Zarafshon

94. Fanni ekologiyalshtirish deganda nimani tushunasiz?

Ekologiyalashtirish insonning bilish va o’zgartirish faoliyati o’rtasidagi ziddiyatlarni bartaraf etadi

95. Ekologiya faniga hissa qo‘shgan O‘rta Osiyo allomalari?

Beruniy, Bobur, Ibn Sino

96. Autoekologiya bu –

tur vakillarini, ularning atrof muhit bilan o‘zaro aloqalarida tadqiq qiladi.

97. “Tabiatni muxofaza qilish to’g’risida” gi qonun qachon qabul qilingan?

1992-yil 9 dekabrda

98. Antik davrda yashagan faylasuflarning asarlarida…

hayvonlarning turli instinktlari,baliqlar va qushlarning migratsiyalari,o‘simliklarning tashqi qiyofasi, tuproq va iqlim sharoitlari bilan bog‘liqligi haqida ma’lumot keltiriladi

99. Xozirgi zamonning “qo’rinmac qotillari” nima? 

Hammasi

100. O’zbekiston Respublikasida “Suv va suvdan foydalanish to’g’risida”gi qonun nechanchi yili qabul qilindi? 

1993-yil 6-may

101. «Biosfera» yangi atama bo'lib, fanda XIX asrdan fanda shakllana boshlandi. Avstraliyalik geolog E. Zyuss (1875) ta'rificha, biosfera insoniyat yashaydigan muhit bo'lib, uning hayotiy jarayonlari shu muhitda kechadi va rivojlanadi.

False

102. Havoning zichligi suvga nisbatan ancha yoqori, shuning uchun ham quruqlikdagi tirik organizmlarda ichki va tashqi skelet, ya’ni tayanch to‘qimalari kuchli rivojlanmagan. 

False

103. Moslanish (adaptatsiya) deganda - organizmning tuzilishi, funksiyalari  va hulq-atvori hususiyatlarining uning hayot tarziga muvofiqligi tushuniladi. 

True.

104. Terminlar va ularga mos keladigan tushunchalarni juftlab yozing

 

a) populyatsiya, v) ekosistema,  s) ekologik jamoa, d) biosfera, e) ekologik fikrlash.

1-birgalikda yashaydigan populyatsiyalar majmui,

2-tirik organizmlar va tashqi muhit majmui,

3-atrof-muhit tozaligi, uning xilma-xilligini saqlab qolish tadbirlarini tahlil qilish,

4-bir turga mansub organizmlar guruhi,

5-yer yuzida mavjud bo‘lgan ekosistemalar majmui.

a-4, v-2, s-1, d -5, e-3

105. “Adabtatatsiya” tushunchasi –

Organizmning tuzilishi, funksiyalari va hulq-atvori hususiyatlarining uning hayottarziga muvofiqligi tushuniladi

106. Abiotik omillar majmui:

Iqlim, tuproq, relef

107. Noosfera tushunchasi-

Inson mehnati va ilmiy faoliyati ta’sirida o‘zgargan va unig yashashi uchun optimal bo‘lgan biosfera

108. Ekologik piramida Kim tomonidan tuzilgan?

Ch.Elton

109. Tabiat bu -

Bizni o‘rab turgan bizning ongimizdan tashqaridagi borliqdir

110. Tirik organizmlarni ultrabinfsha nurlanishdan himoya qiluvchi:

Ozon qatlami

111. Biogen elementlar – fosfor, azot, kremniy, temir va x.k. bu -

Tugaydigan lekin tiklanadigan tabiiy resurs

112. Tabiatdan oqilona foydalanish deganda -

Ilmiy asoslangan yo‘nalishlar, ishlab chiqarish va tabiiy resurslarni himoyalash ishlari

113. Abiotik omillarni ko‘rsating? 

1. yorug‘lik, 2. o‘simliklar ta’siri, 3. namlik, 4. harorat, 5. hayvonlar faoliyati, 6. o‘simlik va hayvonlarning o‘zaro ta’siri, 7. odam faoliyati, 8. tuproqning mexanik tarkibi

1,  3,  4,  8

114. Biologik aylanma harakatda qatanashadigan organizmlarning ekologik guruhlanishi -

Produsentlar, konsumentlar, redusentlar

115. Konsumentlar deganda...

Fotosintez yo‘li bilan to‘plangan tayyor organik moddalarni iste’mol qiluvchi orgaizmlar yig‘indisi

117. Biotik omillarga nimalar kiradi?

Barchasi

118. Biotik omillar majmui:

Fitogen, zoogen, mikrobiogen, mikogen

119. Ekologik omillarning qanday ta’siri optimim hjisoblanadi?

Qulay (ijobiy)

120. Hayotni belgilab beruvchi omillar majmui?

harorat, suv, yorug‘lik

121. Atropogen omil deganda nimani tushunasiz?

insonning tabiatga ta’siri

122. Gazsimon qobiq tarkibiga kiradigan moddalar va ular miqdorini (protsent) juftlab ko‘rsating?

a - kislorod,    b - karbonat angidrid,    d - azot,    e - argon;

1 - 0,3%,     2 - 0,93%,    3 - 20,45%,    4 - 78,09%.

a-3,   b-1,   d-4,   e-2

123. Ozon qatlamini muhofaza qilish kuni qachondan boshlab nishonlanib kelmokda? 

1995-yil 16-sentabr

124. Kislotali yomg‘irlarning yog‘ishi nimaning natijasi?

Atmosfera namligining oltingugurt dioksid iva azot oksidi bilan bog‘lanishi natijasi

125. Atmosfera havosi o‘rtacha ifloslangan shaharlar guruhi-2-3 marta

126. Ozon qatlamining yemirilishi qaysi kasallik ko‘payishiga olib keladi?

Teri

127. Quyida keltirilgan jumlalarning qaysi biri biosfera ma’nosini to‘g‘ri ifodalaydi?

JAVOB: Biosfera–bu yer tarkibiy qobig‘larining (lito, gidro, atmosfera) birgalikdagi majmuasidirki unda tirik organizmlar va ularning hayotiy faoliyat maxsulotlari ta’siri ostidadir

128. Qaysi tushunchalar biosfera tavsifiga mos keladi?

1-barcha ekosistemalar majmui,

2-yer sferalari majmui,

3-yerning geologik qobig‘i,

4-yerning tirik organizmlar tarqalgan biologik qobig‘i,

5-tirik organizmlar va ular yashaydigan muhit majmui,

6-yer yuzida mavjud organzmlar mujmui,

7-yer yuzasining tirik organizmlar va ular faoliyati mahsulotlari uchraydigan qismi,

8-yer yuzasining tirik organizmlar eng ko‘p uchraydigan qismi.

JAVOB: 1, 2, 4, 6

129. Biosfera toʻgʻrisidagi toʻla- toʻkis taʼlimotni rus olimi... ishlab chiqqan.

JAVOB: V. I. Vernadskiy (1926)

130. O’zbekistonda “Atmosfera havosini muxofaza qilish to’g’risida”gi qonun nechanchi yili qabul qilindi?

JAVOB: 1996 yil 27 dekabr

131. Antik davrda yashagan faylasuflarning asarlarida…

JAVOB: hayvonlarning turli instinktlari,baliqlar va qushlarning migratsiyalari,o‘simliklarning tashqi qiyofasi, tuproq va iqlim sharoitlari bilan bog‘liqligi haqida ma’lumot keltiriladi

132. Havoning zichligi suvga nisbatan ancha past, shuning uchun ham quruqlikdagi tirik organizmlarda ichki va tashqi skelet, ya’ni tayanch to‘qimalari kuchli rivojlangan.

JAVOB: Верно

133. Yer po‘stida mikroorganizmlar qanday chuqurlikda uchraydi?

JAVOB: 10 KM

134. O’zbekiston Respublikasida “Suv va suvdan foydalanish to’g’risida”gi qonun nechanchi yili qabul qilindi?

JAVOB: 1993 yil 6 may

135. Havoning zichligi suvga nisbatan ancha yoqori, shuning uchun ham quruqlikdagi tirik organizmlarda ichki va tashqi skelet, ya’ni tayanch to‘qimalari kuchli rivojlanmagan.

JAVOB: Неверно

136. Moshlanish (adabtatsiya) ko'rinishlari-

JAVOB: hulqiy, morfologik, fiziologik.

137. Tabiiy resurslar necha turga bulinadi?

JAVOB: tugaydigan, tugamaydigan.

138. Dengiz suvlarida kislorodning miqdori qancha bo'lishi kerak?

JAVOB: 8.0 va 4.5 l/sm3.

139. Mustaqil respublikamizda havoni ifloslantirayotgan nechta umumiy manba bor?

JAVOB: 35000 ta.

140. 1992 yil 9 dekabrda qaysi qonun qabul qilingan?

JAVOB: Tabiatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonun

141. Kommensalizm degani...

JAVOB: organizmlarni vaqtincha yoki doimo birgalikda yashash shakli. Bunda bir tur organizm ikkinchisiga zarar keltirmagan holda undan foydalanishi

142. O’zbekistonda nechta ko’l bor?

JAVOB: 250 ta

143. Noosferani qanday tushunasiz?

JAVOB: Aql-zakovatli inson faoliyat ko'rsatadigan qobiq

144. Okeanlardagi hayotni belgilovchi omillardan eng muhim-bosimdir. Chuqurlikka tushilgansari bosim ortib boradi. Shu bilanbir qatorda suvdagi kislorod miqdori katta ahamiyatga ega.

JAVOB: верно , "chin"

145. Quyida keltirilgan jumlalarning qaysi biri biosfera ma'nosini to'g'ri ifodalaydi?

JAVOB: biosfera-bu yer tarkibiy qobig'larining (lito, gidro, atmosfera) birgalikdagi majmuasidirki unda tirik organizmlar va ularning hayotiy faoliyat maxsulotlari ta'siri ostidadir

146. Biosferaga xos xususiyatlar:

JAVOB: Tirik moddalarni qatnashishi

147. Yer sferalari va ulardagi biosfera chegarasini juftlab ko'rsating?

a-atmosfera, b-litosfera, d-gidrpsfera;

1. 10-11 km chuqurlikgacha.

2. 20 km balandlikgacha.

3. 3,5-7,5 km chuqurlikgacha.

JAVOB: a-2, b-3, d-1

148. 1992 yil 9 dеkаbrdа qаysi qоnun qаbul qilingаn?

JAVOB: Tаbiаtni muhоfаzа qilish to’g’risidаgi qоnun

149. Biosferani eng ko‘p ifloslantiruvchi moddalarga: