Javob: O‘zbekiston Respubliasi Konstitutsiyasining 44-moddasiga binoan

Javob:O‘zbekiston Respublikasining 2020 yil 20 apreldagi “Normativ-huquqiy hujjatlar” to‘g‘risidagi O‘RQ-682-sonli qonunining 3-moddasiga asosan, normativ-huquqiy hujjat qonunchilikka muvofiq qabul qilingan, umummajburiy davlat ko‘rsatmalari sifatida huquqiy normalarni belgilashga, o‘zgartirishga yoki bekor qilishga qaratilgan rasmiy hujjatdir.
YUridik ishni hal etish huquq ijodkorligi hujjatlariga nis­batan bo‘ysunuvchi maqomga ega bo‘lgan huquqni qo‘llash aktlarida qayd etiladi. Ular huquqiy normalarga asoslanadi hamda normativ hujjatlarni amalga oshirish jarayoniga individual normativ ta’sirini o‘tkazish maqsadini ko‘zlaydi.
Ba’zida huquqni qo‘llash jarayonida huquq normalariga kazual sharh beriladi. Kazual sharhlash rasmiy deb hisoblansada, u umummajburiy xarakterga ega bulmaydi va muayyan hodisaga nisbatan huquq normasini qo‘llash jarayonida amalga oshiriladi. U aniq bir ishni vakolatli organ tomonidan ko‘rib chiqilayotgan paytda beriladi va aynan ushbu ish uchun majburiy xarakterga ega bo‘ladi.
YUqoridagilardan kelib chiqib, agar huquq normasi mazmuni o‘rtasida va kazual sharh o‘rtasida tafovut vujudga kelsa, huquq normasi ustuvor afamiyatga ega bo‘ladi.

51. Huquqiy ekspertiza – bu qabul qilingan huquqiy hujjat yoki uning loyihasi bo‘yicha uning Konstitutsiya va qonun hujjatlariga, shuningdek belgilab qo‘yilgan yuridik-texnika qoidalariga muvofiqligi nuqtai nazaridan xulosa berish borasidagi faoliyatdir.

Mahalliy davlat hokimiyati organlarining normativ tusdagi qarorlari huquqiy ekspertizasining o‘ziga xos jihatlarini ko‘rsatib bering va fikringizni amaliy misollar bilan asoslang.
Javob:Mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan qabul qilinadigannormativ-huquqiyhujjatlarloyihalarinitayѐrlash,yuridik-texnikrasmiylashtirishvahuquqiyekspertizadano‘tkazishtartibiO‘zbekistonRespublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2013 yil
1 fevralda2420-sonbilanro‘yxatdano‘tkazilgan“Mahalliydavlathokimiyatiorganlari tomonidan qabul qilinadigan normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarinitayѐrlash,yuridik-texnikrasmiylashtirishvahuquqiyekspertizadano‘tkazishtartibito‘g‘risida”giYo‘riqnomagaasosanamalgaoshiriladi.
Ushbu yo‘riqnoma Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi vaVazirlarKengashitomonidanqabulqilinadigannormativ-huquqiyhujjatlar loyihalariganisbatan tavsiyaviytusgaegadir.
Mahalliydavlathokimiyatiorganlarinormativ-huquqiytusdagiqarorlarniqabulqilishdanoldinloyihanitegishliligibo‘yichaQoraqalpog‘istonRespublikasiAdliyavazirligi,viloyatlarvaToshkentshaharadliyaboshqarmalarihamdatuman(shahar)adliyabo‘limlariga(keyingio‘rinlardahududiyadliyaorganlari)huquqiyekspertizadano‘tkazishuchun taqdim qilishi shart.
Mahalliydavlathokimiyatiorganiningyuridikxizmatixodimiloyihalarnitegishlihududiyadliyaorganigahuquqiyekspertizadano‘tkazishuchun kiritilishini ta’minlaydi.
Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari mahalliy davlat hokimiyatiorganlaritomonidanO‘zbekistonRespublikasiYAgonainteraktivdavlatxizmatlariportaligajamoatchilikmuhokamasio‘tkazilishiuchunjoylashtirilishilozim.
Huquqiy ekspertiza yakuni bo‘yicha hududiy adliya organining ijobiyxulosasimavjudligimahalliydavlathokimiyatiorganlaritomonidannormativ-huquqiyhujjatlarniqabulqilishningmajburiyshartihisoblanadi.
YUridikxizmatxodimiloyihaniimzolashbilanbirvaqtdaushbuloyihabo‘yicha ma’lumotnoma tayyorlaydi.
Ma’lumotnomadaquyidagilaraksettiriladi:
loyiha asoslangan yoki uning ijrosini ta’minlashga qaratilgan qonunhujjatlarihaqidagima’lumotlar(qonunhujjatiningnomi,qabulqilingansanasi,raqami,rasmiy e’lonqilingan manbasi);
tartibgasolishninghuquqiyasoslari(mahalliydavlathokimiyatiorganiningqabulqilinayotgannormativ-huquqiyhujjatbilantartibgasolinadigan masalani echish vakolati);
loyihaning O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, qonunchilikkavaqonunchilik texnikasiqoidalariga muvofiqligi;
loyihaningjamoatchilikmuhokamasidano‘tkazilganligivauningnatijalarihaqidagi ma’lumotlar;
loyihaqabulqilingantaqdirdaushbumahalliydavlathokimiyatiorganining tegishli qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish yoki o‘zkuchiniyo‘qotgandebtopishzaruratihaqidagi ma’lumotlar.

52. Huquqni qo‘llash hujjati muayyan yuridik ish bo‘yicha muayyan shaxslarning huquqlarini, majburiyatlarini va ularning yuridik javobgarlik darajasini belgilovchi, yuridik faktlar va huquq normalariga asoslanib vakolatli yoki mansabdor shaxs tomonidan chiqariladigan huquqiy aktdir. Huquqni qo‘llash hujjatlari asoslantirilganlik, qonuniylik va maqsadga muvofiqlik tamoyillari talablariga javob berishi lozim.

YUridik texnikaning umumiy qoidalari va metodlaridan kelib chiqib, mustaqil ravishda huquqni qo‘llash hujjatini tuzing. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining normativ-huquqiy hujjat ko‘rinishidagi va huquqni qo‘llash hujjati ko‘rinishidagi qarorini amaldagi qonunchilikka asoslanib muhokama qiling.