Jek Sent-Kler Kilbi va Robert Norton Noys

1.IMS larning yaratilish tarixi Deyarli bir vaqtning o‘zida bir-biridan bexabar ikki muhandis ixtirochi - Jek Sent-Kler Kilbi va Robert Norton Noys integral mikrosxemani ixtiro qilishgan.Mutaxassislar integral mikrosxemalarni qisqartirib IMS deb yuritishadi. IMS bu - juda kichik o‘lchamga keltirilgan elektr zanjiri bo‘lib, u turli xil yarimo‘tkazgichlarni qo‘llash asosida tayyorlanadi. Ba'zan IMSni oddiygina qilib mikrochip ham deyiladi. Shunday IMS-mikrochiplar hozirgi kunda deyarli barcha turdagi elektron uskunalarda - oddiy choy qaynatuvchi elektr choynakdan tortib, murakkab kosmik apparatlarda ham keng qo‘llanilmoqda. Integral mikrosxemaning dastlabki tushunchalari 1949 yilda nemis muhandisi Verner Yakobi (Siemens AG) uch bosqichli kuchaytirgichda umumiy asosda beshta tranzistor bo'lgan integral sxemaga o'xshash yarim o'tkazgichli kuchaytirgich qurilmasi uchun patent topshirgan paytdan boshlanadi. Yakobi kichik va arzon eshitish vositalarini o'zining patenti uchun odatiy sanoat foydalanishlari sifatida ta'riflagan. Uning patentidan darhol tijorat maqsadlarida foydalanish haqida xabar berilmagan.
2. Nanoelektronika haqida tushuncha
Nanoelektronika – o’lchamlari 100 nanometrdan kam o'lchamlariga ega bo'lgan integral elektron sxemalarni yaratish uchun fizik va texnologik asoslarni ishlab chiqadigan elektronika sohasi hisoblanadi. Nanoelektronikaning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
- nanometr oʻlchamli, birinchi navbatda kvantli faol qurilmalarning ishlashi uchun fizik asoslarni ishlab chiqish;
- texnologik jarayonlarning jismoniy asoslarini ishlab chiqish;
- qurilmalarning o'zlari va ularni ishlab chiqarish texnologiyalarini ishlab chiqish;
- nanometrli texnologik o‘lchamli integral mikrosxemalar va nanoelektron elementlar bazasi asosida elektron mahsulotlar ishlab chiqish.
Nanotexnologiya deganda yangi materiallar, qurilmalar va qurilmalarni olish maqsadida alohida atomlar va molekulalarni manipulyatsiya qilishga asoslangan texnologiyalar, jarayonlar va texnikalar majmuasi tushuniladi. Nanotexnologiyadan elektronika, materialshunoslik, kimyo, mexanika, biotibbiyot va boshqa fan va texnologiya sohalarida foydalanish mumkin.
3. Akustoelektronika
Akustoelektron asboblarning ishlashi elektr signalni ultratovush to’lqinlarga, uni tovush o’tkazuvchi orqali tarqalishiga va keyinchalik chiqish elektr signalga o’zgartirilishiga asoslanadi.Akustoelektronikada sirtiy akustik to’lqinlar (SAT) ko’rinishidagi dinamik nobirjinslilikdan, zaryad bog’lanishli yarimo’tkazgich asboblar (ZAA) da elektron va kovaklarning zaryad paketlaridan foydalaniladi. Ultratovush to’lqinlar pezoaktiv materiallarda (pezoelektriklarda) hosil qilinishi mumkin. Shuning uchun ushbu sinf asboblar uchun ishchi muhit sifatida pezoeffekt juda yaqqol naomyon bo’ladigan dielektrik va yarimo’tkazgich kristallar xizmat qiladi. To’g’ri pezoeffekt - deb mexanik kuchlanish natijasida pezoelektrikning o’lchamlari o’zgarishiga aytiladi. Qutblanish natijasida pezoelektrikning qarama – qarshi tomonlarida pezo – EYuK deb ataluvchi potentsiallar farqi hosil bo’ladi.