Jihozlar va loyihalash asoslari

16.3. ZAVODNING BOSH REJASI
Bosh rejani loyihalashdan maqsad zavodning barcha qurilish obyektlarini, ya’ni binolar va inshootlar, temir va boshqa yo'llar, yer usti va yer osti kommunikatsiyalari, omborlar va ishlab chiqarish
2 9 8

www.ziyouz.com kutubxonasi

maydonlari, obodonchilik elementlarini yagona ishlab chiqarish kompleksiga birlashiirishdir. Bosh rejada asosiy ishlab chiqarish va yordamchi sexlar qurilish maydonlari sharoitlari (reiyefi, sizot suvlarining mavjudligi, ko‘p esib turadigan ustivor shamollar, tomonijni hisobga olgan holda joylashtiriladi. Ular orasida zarur bogMiqlik ta’minlanadi.

Korxonaning bosh rejasini ishlab chiqayotganda quyidagi asosiy holatlarga rioya qilinadi:

1. 
   B inolar va inshootlar shunday kom ponovka qilinishi (joylashtirilishi) kerakki, sanoat maydoni territoriyasi iloji boricha kichik (kirib kelish oson va yong‘inga qarshi qoidalarga rioya qilgan holda) bo'lsin.
   

2. 
   Asosiy ishlab chiqarish sexlari xomashyo, yarim fabrikat va tayyor mahsulotlarni tashish yoMIari bir-birini kesib o‘tmaydigan qilib joylashtirilishi kerak.
   

3. 
   Xomashyo, yarim fabrikatlar va tayyor mahsulot iloji boricha yaqinroq yoMdan tashiladigan boMsin.
   

3. 
   Narida quriladigan bino va inshootlar iloji boricha kam boMishi kerak. Buning uchun ayrim sex va inshootlar bitta binoga joylanadi.
   

3. 
   Bug‘, havo, elektr energiyasi, suv bilan ta'minlash manbalari ko‘p iste'mol qilinadigan joyiar yaqinida boMishi kerak. Shuning uchun, masalan, transformator podstansiya yoki kompressorxona asosiy ishlab chiqarish sexlari blokida qurilishi lozim. Shunda zavod ichki kommunikatsiyalari qisqaroq boMadi.
   

3. 
   Binolar va inshootlar shunday joylanishi talab qilinadiki, yerni tekislashga oid ishlar iloji boricha kam boMsin. Buning uchun binoning eng katta o'qi yer gorizontallariga parallel boMishiga intilish kerak.
   

7. 
   Binolar devorlari to‘g‘ri burchakli tekis konfiguratsiyada boMishi
   

zarur.

7. 
   Bino o‘qlari parallel va tik, binolaming oldi esa bitta chizmada yotadigan qilib joylansin.
   
8. 
   Binolar yong‘inga qanshi texnika sharoitlari va sanitariya talablarini hisobga olgan holda bir-biriga yaqinroq boMsin.
   
   10. 
       Xomashyo, yoqilg‘i va boshqa changlanadigan, atrofni ifloslaydigan materiallar omborlari odam yashamaydigan tomondagi devorga taqalgan territoriyada qurilishi kerak.
       

11. 
    YoMlar to‘gri, yuk oqimlari bir-biri bilan kesishmaydigan boMishi lozim. YoMlar bosh rejada iloji boricha qisqaroq, yuklash, bo‘shatish maydonchalari yo‘lning ikki tomonida boMsin.
    

2 9 9

www.ziyouz.com kutubxonasi

12. 
    Kukunsimon va changlanadigan m ateriallar omborlari, shuningdek, havoni ifloslantiradigan manbalar chang va gazlar, shamolda ishlab chiqarish maydoni va turar-joy tumanlariga uchib bormaydigan qilib joylashtirilishi kerak.
    

12. 
    Omborlar bevosita transport yo‘llariga yondosh bo‘lishi lozim.
    
13. 
    Zavod territoriyasi to'silgan va kamida ikkita chiqish yo‘li bo‘lishi lozim (yong‘inga qarshi mulohazalarga ko‘ra). Markaziy kirish yo‘li, darvoza shunday joylashishi kerakki, ishchilari ko‘p sexlar yoki maishiy binolarga yaqinroq bo‘lsin.
    

15. 
    Zavod maydonining hech narsa qurilmagan uchastkalari, shuningdek, zavod oldi territoriyasini ko‘kalamzorlashtirish ishlari ko‘zda tutilishi lozim.
    
16. 
    Asosiy ishlab chiqarish binolarini joylashtirayotganda qurilish navbati va zavodni kengaytirish imkoni hisobga olinishi kerak.