Jismoniy madaniyat jismoniy tizim sifatida tutgan o'rni va uning ahamiyati mundarija: Kirish

2.2 Maktab muassasalarida jismoniy tarbiya tizimi

Maktab muassasalarida jismoniy tarbiya tizimi bolalarning yosh va psixologik xususiyatlarini hisobga olgan holda quriladi (17). Jismoniy tarbiya estetik tarbiyani amalga oshirishga yordam beradi. Jismoniy mashqlarni bajarish jarayonida idrok etish, estetik zavqni his qilish, harakatlarning go'zalligi, nafisligi, ifodaliligini tushunish va to'g'ri baholash qobiliyatini rivojlantirish kerak. Bolalar binolarni jihozlash bilan bog'liq mehnat ko'nikmalarini ham o'zlashtiradilar (uzunlikka sakrash uchun qumli chuqurning qurilmasi, konkida uchish va boshqalar). Jismoniy tarbiyaning maqsadi bolalarda sog'lom turmush tarzini shakllantirishdir. Boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarning jismoniy tarbiyasi muammolarini hal qilish uchun quyidagilar qo'llaniladi: gigiena omillari, tabiatning tabiiy kuchlari, jismoniy mashqlar va boshqalar. To'liq jismoniy tarbiya barcha vositalardan kompleks foydalanish bilan erishiladi, chunki har bir ulardan inson tanasiga turli yo'llar bilan ta'sir qiladi. Gigienik omillar (jismoniy mashqlar rejimi, dam olish, ovqatlanish va boshqalar) jismoniy tarbiya muammolarini hal qilishning asosiy shartidir. Ular jismoniy mashqlarning jalb qilingan tanaga ta'siri samaradorligini oshiradi. Masalan, jismoniy mashqlar skelet va mushak tizimining rivojlanishiga yaxshi hissa qo'shadi. Binolarning tozaligi, sport anjomlari, kiyim-kechak, poyabzallar kasalliklarning oldini oladi. Gigienik omillar ham mustaqil ahamiyatga ega: ular barcha organlar va tizimlarning normal ishlashiga yordam beradi. Misol uchun, muntazam va sifatli ovqatlanish ovqat hazm qilish organlarining faoliyatiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi va zarur oziq moddalarni boshqa organlarga o'z vaqtida etkazib berishni ta'minlaydi va shuning uchun bolaning normal o'sishi va rivojlanishiga yordam beradi. ijara bloki Tizim tushunchasi ostida ular aniq funktsiyalarni bajarish va muayyan muammolarni hal qilish uchun mo'ljallangan muntazam ravishda joylashtirilgan va o'zaro bog'langan qismlarning birligi bo'lgan bir butun narsani anglatadi. Jismoniy tarbiya tizimi - jismoniy tarbiya ijtimoiy amaliyotining tarixiy shartli turi bo'lib, odamlarning jismoniy kamolotini va sog'lom turmush tarzini shakllantirishni ta'minlaydigan falsafiy, nazariy va uslubiy, dasturiy-me'yoriy va tashkiliy asoslarni o'z ichiga oladi. 1. Dunyoqarash asoslari. Dunyoqarash inson faoliyatining yo`nalishini belgilovchi qarashlar va g`oyalar yig`indisidir. Mahalliy jismoniy tarbiya tizimida dunyoqarashning maqsadi - ishtirokchilar shaxsining har tomonlama va barkamol rivojlanishiga ko'maklashish, har bir insonning jismoniy kamolotga erishish imkoniyatlarini ro'yobga chiqarish, sog'lig'ini mustahkamlash va uzoq muddatli saqlash. jamiyat a'zolarini shu asosda kasbiy faoliyatga tayyorlash. Nazariy va uslubiy asoslar. Jismoniy tarbiya tizimi ko'plab fanlarning yutuqlariga asoslanadi. Uning nazariy va uslubiy asosini tabiiy (anatomiya, fiziologiya, biokimyo va boshqalar), ijtimoiy (falsafa, sotsiologiya va boshqalar), pedagogika (psixologiya, pedagogika va boshqalar) fanlarining ilmiy qoidalari tashkil etadi, ular asosida "Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi" fani jismoniy tarbiyaning eng umumiy qonuniyatlarini ishlab chiqadi va asoslaydi. Dastur va normativ-huquqiy baza. Jismoniy tarbiya jismoniy tarbiya va sport boʻyicha majburiy davlat dasturlari (maktabgacha taʼlim muassasalari, umumtaʼlim maktablari, oʻrta va oliy oʻquv yurtlari, armiya va boshqalar uchun dasturlar) asosida amalga oshiriladi. Ushbu dasturlarda jismoniy tarbiyaning ilmiy asoslangan vazifalari va vositalari, o'zlashtirilishi kerak bo'lgan harakat qobiliyatlari majmualari, aniq norma va talablar ro'yxati mavjud. Jismoniy tarbiya tizimining dasturiy-me'yoriy asoslari kontingentning xususiyatlariga (yoshi, jinsi, tayyorgarlik darajasi, sog'lig'ining holati) va jismoniy tarbiya harakati ishtirokchilarining asosiy faoliyati shartlariga (o'quv, ishlab chiqarishda ishlash, harbiy xizmat) ikkita asosiy yo'nalishda: umumiy tayyorgarlik va ixtisoslashtirilgan. Umumiy tayyorgarlik yo'nalishi, birinchi navbatda, umumiy majburiy ta'lim tizimida jismoniy tarbiya bilan ifodalanadi. U quyidagilarni ta'minlaydi: har tomonlama jismoniy tayyorgarlikning asosiy minimumi; hayotda zarur bo'lgan harakat qobiliyatlari va qobiliyatlarining asosiy fondi; har bir kishi uchun ochiq bo'lgan jismoniy qobiliyatlarning ko'p qirrali rivojlanish darajasi. Ixtisoslashtirilgan yo'nalish (sport mashg'ulotlari, ishlab chiqarish-amaliy va harbiy-amaliy jismoniy tayyorgarlik) yuqori (individual qobiliyatlarga qarab) muvaffaqiyat darajasiga ega bo'lgan keng umumiy tayyorgarlik asosida tanlangan motorli faoliyat turini chuqur takomillashtirishni nazarda tutadi. . Bu ikki asosiy yo`nalish hayotiy harakatlarni izchil egallash, jismoniy, axloqiy va irodaviy fazilatlarni tarbiyalash, shaxsni sport bilan shug`ullanish imkonini beradi. Jismoniy tarbiyaning asosiy tamoyillari (shaxsning har tomonlama barkamol rivojlanishiga har tomonlama yordam berish, amaliy va sog'lomlashtirishga yo'naltirilganlik tamoyillari) dastur-me'yoriy asoslarda aniq ifodalangan. 4. Tashkiliy asoslar. Jismoniy tarbiya tizimining tashkiliy tuzilmasi davlat va jamoat-havaskor tashkil etish, rahbarlik va boshqaruv shakllaridan iborat. Davlat liniyasi maktabgacha ta'lim muassasalarida (bolalar bog'chasida), umumta'lim maktablarida, o'rta maxsus va oliy o'quv yurtlarida, armiya, davolash-profilaktika tashkilotlarida tizimli majburiy jismoniy mashqlarni nazarda tutadi. Mashg'ulotlar davlat dasturlari bo'yicha, buning uchun ajratilgan soatlarda jadval va rasmiy jadvalga muvofiq to'liq shtatli mutaxassislar (sport xodimlari) rahbarligida o'tkaziladi. Davlat liniyasida jismoniy tarbiyani tashkil etish, amalga oshirish va natijalarini nazorat qilish Rossiya Federatsiyasi Jismoniy tarbiya, sport va turizm vazirligi, Davlat Dumasining Turizm va sport qo'mitasi, shahar jismoniy tarbiya va sport qo'mitalari tomonidan amalga oshiriladi. shuningdek, Rossiya Federatsiyasi Ta'lim vazirligining tegishli bo'limlari. Ommaviy havaskorlik yo'nalishi bo'yicha jismoniy mashqlar individual moyilliklari, jalb qilinganlarning qobiliyati va jismoniy tarbiyaga bo'lgan ehtiyojiga qarab tashkil etiladi. Jamoat-havaskor tashkil etish shaklining asosiy xususiyati jismoniy tarbiya mashg'ulotlarining to'liq ixtiyoriyligidir. Darslarning davomiyligi ko'p jihatdan individual munosabat, shaxsiy moyillik va bo'sh vaqtning haqiqiy mavjudligiga bog'liq. Jismoniy tarbiyani ommaviy- havaskorlik asosida tashkil etish ixtiyoriy/sport jamiyatlari tizimi orqali jismoniy tarbiya darslariga ommaviy jalb etishni nazarda tutadi: ―Spartak‖,
―Lokomotiv‖, ―Dinamo‖, ―Mehnat zahiralari‖ va boshqalar.

Xulosa

Jismoniy tarbiya darslariga talabalarning 98,9% jalb etilgan, qolgan talabalar jismonan zaif va kasalligi munosabati maxsus tibbiy guruhga kiritilgan. Maxsus tibbiy guruh talabalari davolovchi jismoniy mashqlar va еngil harakatli o`yinlar hamda sayrlar bilan shug`ullanadilar.
Talabalar bilan jismoniy tarbiya darslari, sport to`garaklaridagi mashg`ulotlar oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tamonidan tasdiqlangan jismoniy tarbiya dasturi asosida tashkil etiladi. Sport musobaqalari va bayramlari kollеj ma'muriyati hamkorligida ishlab chiqilgan rеja asosida tashkil etiladi.
Ilmiy tadqiqot uslublaridan tibbiy biologik tahlilda talabalar jismoniy rivojlanishini tibbiy nazorat qilish tashkil etildi. Tibbiy nazoratda talabalar sog`ligi darajasi, kasalliklar tashxisi xamda kasalliklarning turlari, xususiyatlari o`rganildi. Talaba va talabalar tibbiy guruhlarga ajratilishi va ular bilan davolash jismoniy mashqlar bilan shug`ullanish jarayonlari tashkil etilishi o`rganib chiqildi.
Ilmiy tadqiqotimiz natijalarining son ko`rsatkichlarini tahlil etishda matеmatik statistik usul qo`llanildi. Tajriba va nazorat guruhi talabalari jismoniy rivojlanishini amaliy nazorat mе'yorlari bilan baholash tashkil qilindi. Bunda natijalarning son ko`rsatkichlari o`rtasidagi farqlar, o`rtacha arifmеtik ko`rsatkichlar, variatsiya va korrеlyatsiya koefitsiеntlari va ko`rsatkichlarni og`ish darajalari o`rganildi.
Ilmiy tadqiqotlarimiz natijalarida shuni ko`rish mumkinki ta'lim muassasida tashkil etiladigan jismoniy tarbiya va sport, sog`lomlashtirish ishlarida faol ishtirok etuvchi tajriba guruhi a'zolari bo`lgan talabalar, kasb- hunar egallashda va fanlar bo`yicha nazariy bilimlarni egallashda ham ijobiy natijalarga erishadilar.