Jismoniy tarbiya darslari orqali oquvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning pedagogik imkoniyatl

RUHIDA 
TARBIYALASH 
PELAGOGIK 
MUAMMO SIFATIDA. 
1.1. O‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning mohiyati.....……9 
1.2. Maktab uquvchilarini vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda milliy 
kurashning ahamiyati............................................................................................28 
1.3.
Jismoniy tarbiya darslarida o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida 
tarbiyalashning hozirgi darajasi.............................................................................40
I BOB yuzasidan xulosalar..........................................................................48 
II BOB. JISMONIY TARBIYA DARSLARIDA O‘QUVCHILARINI 
VATANGA MUHABBAT RUHIDA TARBIYALASHNING YO‘L VA 
VOSITALARI 
2.1. Jismoniy tarbiya darsi jarayonida o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida 
tarbiyalash yo‘llari va vositalari.............................................................................49 
2.2. Sinfdan tashqari tadbirlarda maqol va hikmatli so‘zlardan foydalanib, 
o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash yo‘llari........................................54 
II BOB yuzasidan xulosalar.........................................................................58 
Umumiy xulosalar........................................................................................59 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati..............................................................61 
 
 
 
 

---

5 
KIRISH. 
Mavzuning 
dolzarbligi. 
Respublikamizdagi 
ijtimoiy 
– 
iqtisodiy 
o‘zgarishlar ta’lim sohasida tub islohotlarni talab qilmoqda. Chunki, jamiyat 
taraqqiyotida yuqori rivojlanish bosqichini boshdan kechirayotgan mamlakatlar 
tajribasida ta’lim – tarbiyaga alohida e’tibor qaratilganligi va uning jamiyat 
rivojiga ta’siri insoniyat tomonidan e’tirof etilmoqda. 
Prezidentimiz I.Karimov ta’kidlaganidek: “O‘z kindik qoni to‘kilgan, ota-
bobolari xoki yotgan ona yurtning dunyoda tengsiz, muqaddas Vatan deb 
biladigan odamning maqsad-muddaolari aniq, g‘urur va iftixori yuksak bo‘ladi. 
Vatan ravnaqi avvalo uning farzandlariga, ularning ma’naviy va jismoniy 
kamolotga bevosita bog‘liq”.
1
Shaxsning barkamolligida ta‘lim – tarbiyaning roli nihoyatda 
muhimligi 
pedagogik 
manba‘larda 
keng 
miqyosda 
asoslangan. 
Buni 
Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov ham o‘z asarlarida, sermazmun nutqlarida 
tez – tez takrorlaganlar. “…hammamiz yana bir haqiqatni anglab yetmoqdamiz. 
Faqatgina chinakam ma‘rifatli odam inson qadrini, millat qadriyatlarini, bir so‘z 
bilan aytganda, o‘zligini anglash, erkin va ozod jamiyatda yashash, mustaqil 
davlatimizning jahon hamjamiyatida o‘ziga munosib, obro‘li o‘rin egallashi uchun 
fidoiylik bilan kurashish mumkin”.
2
Demak, ijtimoiy – iqtisodiy taraqqiyotda jahon xamjamiyatiga kirish, 
tenglar ichida teng qadam tashlamoq uchun, ta’lim – tarbiyada halqimiz 
tajribasida sayqal topib, uzoq asrlardan buyon ta’lim – tarbiya vositasi bo‘lgan 
milliy qadriyatlarimizni e’zozlash, ularning yosh avlodni axloqiy-estetik 
shakllantirishdagi mohiyatini teran his etmoq, hayotiy zaruratga aylandi.
Darhaqiqat, kelajagi buyuk davlat yaratish, halqning turmush madaniyatini 
oshirish inson aql – tafakko‘rini kuchga kiritishga imkon ochilayotgan davrda 
barcha imkoniyatlarni ishga solmaslik, «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonun va «Kadrlar 
1
I.Karimov. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. Toshkent, Ma’naviyat, 2008 y. 73- bet. 
2
I.Karimov “Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevoridir: Toshkent, 1997 y.5 – bet. 

---

6 
tayyorlash Milliy dasturi» tamoyillarini bajarishga hissa qo‘shmaslik, fuqarolik 
burchini anglamaslik bilan tengdir. 
«Chindan ham, vatan tuyg‘usi, vatan tushunchasi biz uchun sajdagohday 
muqaddas, sajdagohday pok va ulug‘ bo‘lmog‘i kerak»
3
. 
Mustaqillikning hayotbaxsh sharofati o‘laroq o‘tmishga nazar solsak, biz 
qanday yutuqlarga erishdik (Maktablar soni va terining ko‘payishi, ma’lumotlilar 
sonining ortishi) va qaysi o‘rinda kamchiliklarga yo‘l qo‘ydik (kishilar o‘rtasida 
o‘zaro hurmat, imon, e’tiqod, sharm – hayo, ota – ona qadri, oilaviy burch) ayon 
bo‘ladi. 
Tadqiqotimizning mavzusi tarixiy o‘tmishni tahlil etishni taqozo etmaydi, 
balki kelajak avlodni baxtiyor ko‘rmoq uchun bugun nimalarga e’tibor qaratish, 
qanday ishlarni amalga oshirishni jadallashtirish zarurligini ilmiy – nazariy 
jihatdan talqin etadi. Zero “O‘z tarixini bilmaqdigan, kechagi kunini unutgan 
millatning kelajagi yo‘q. Bu haqiqat kishilik tarixida ko‘p bora o‘z isbotini 
topgan”.
4
Ayniqsa, yoshlarda Vatan tuyg‘usini shakllantirish Vatanimiz o‘tmishi, 
madaniyati, ma’naviyatini o‘rganish asosida hozirgi kundagi asosiy vazifalarni 
anglab yetmoqlik muqaddas ona Vatanni buguni va kelajagi ana shu yosh avlodga 
bog‘liqligini har bir yuragida o‘ti bor Vatan farzandi Vatan istiqlolini himoya 
qilishga har doim tayyor turishi, Vatani madaniyati, ma’naviyati va ma’rifatini 
rivojlantirish, uni dunyo sivilizatsiyasi darajasiga yetkazish uchun mas’ul ekanini 
anglab yetmoqlikka tayyorlash zarur. 
«Jamiyat taraqqiyotining asosi, uni muqarrar halokatdan qutqarib qoladigan 
yagona kuch – ma‘rifatdir». 
3
I.Karimov. “Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir”..Toshkent, 1995 y.247 – bet. 
4
I.Karimov. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. Toshkent, Ma’naviyat, 2008 y. 4- bet. 

---

7 
«Aql – zakovatli, yuksak ma‘naviyatli kishilarni tarbiyalay olsakkina, 
oldimizga qo‘ygan maqsadlarga erisha olamiz, yurtimizga farovonlik va 
taraqqiyot qaror topadi».
5
«Biron – bir jamiyat ma‘naviy imkoniyatlarini, odamlar ongida ma‘naviy 
va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirmay hamda mustahkamlamay turib o‘z 
istiqbolini tasavvur eta olmaydi».
6
Darhaqiqat, O‘zbekiston azaldan ma‘naviy qadriyatlarga boy bo‘lib, 
ajdodlarimiz tomonidan ko‘p asrlar mobaynida yaratib kelingan g‘oyat ulkan, 
bebaho ma‘naviy va madaniy merosni o‘rganish milliy o‘zlikni anglashning 
asosidir. 
Shning uchun ham biz bitiruv malakaviy ishimizning mavzusini « Jismoniy 
tarbiya darslari orqali o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning 
pedagogik imkoniyatlari », deb atadik.