Jismoniy tarbiya metodikasining metodologik,ilmiy-nazariy,psixologo-pedagogik asoslari

Amaliy metodlar bolalarning amaliy harakat faoliyati bilan bog‘liqbo‘lib, harakatlarni o‘z muskul-mator sezgilarida to‘g‘ri idroketilishini amalda tekshirishni ta’minlaydi. Amaliy metodlarto‘la yoki juz’iy reglamentatsiya, mashqlarni o‘yin (obrazli)shaklida o‘tkazish, musobaqa elementlaridan foydalanish bilan xarakterlanadi.Amaliy metodning xilma-xil turlaridan biri o‘yin metodidir.Bu mctod maktabgacha yoshdagi bolalarning yetakchi faolyatiga yaqin, ular bilan ishlashda juda o‘ziga xos va samarali bo‘lib,ko‘rgazmali obraz va ko‘rgazmali amaliy tafakkur elementlarinihisobga oladi. U turli harakat ko‘nikmalarini, harakatlarning mustaqilligini, o‘zgaruvchan sharoitga nisbatan tczkor javobrcaksiyalarini bir vaqtda takomillashuviga, ijodiy faollikko‘rsatishga imkon yaratadi. O‘yin harakatlari jarayonidabolalarda axloqiy-irodaviy sifatlar shakllanadi, bilishga intilisho‘sadi, xatti-harakat va jamoada o‘zini tutish tajribasi hosilbo‘ladi.Kichik guruhlarda bolalarni harakatlarga o‘rgatishdaharakatlar xarakteri haqida emotsional obrazli tasavvur(masalan, “Sichqonlardek ycngil va sokin yugurasiz”,“quyonchalarga o‘xshab sakrash kerak”)ni oydinlashtirishgayordam boruvchi o‘yin usullari qo‘llaniladi.Musobaqa metodi ham amaliy mctodga kiradi.
Ko‘rgazmali yokiog‘zaki metodlardan so‘ng darhol bolalar amaliy harakatlarga –harakatlarni mustaqil bajarishga o‘tishlari lozim.


Bolalarni harakatlarga o‘rgatishning metodik usullari.
Har bir alohida metod vazifasi va uni hal etishga bir hilyondashish jihatdan birlashadigan xilma-xil usullarning butunbir kompleksidan iboratdir.

Usul – metodning bir qismi, uni to‘ldiruvchi va aniqlashtiruvchi detal.


Tarbiyachi xilma-xil usullarni qo‘yilgan vazifalargamuvofq umumiy, ijodiy qo‘llanishining ta’lim jarayoniniboyitadi, uni individullashtiradi, bir xillikka barham beradi.Bolalarni harakat faoliyatiga o‘rgatish jarayonida metodikusullar har biri alohida holatda harakat materialining vazifalariva mazmuni, uni bolalar tomonidan o‘zlashtirish darajasi, ularning umumiy rivojlanishi, jismoniy holati, har bir bolaningyosh va tipologik xususiyatlariga ko‘ra tanlanadi.Shu ma’noda ta’lim usullari bir tomondan bolalar vazifalarniidrok qilayotganda barcha analizatorlarga har tomonlama ta’siretishni, ikkinchi tomondan bolalarning harakat vazifalarni ongli va mustaqil bajarishini ta’minlovchi turli birikmalarda kombinatsiyalanadi.Bolalarni harakatlarga o‘rgatishda usullarning birikuvi ularning o‘zaro harakati bilan belgilanadi.
Tarbiyachi tomonidanko‘proq ko‘rgazmali metodga oid usullar qo‘llanilsa, masalan,harakat namunasini ta’limning barcha bosqichlarida hamdaturli yosh guruht arida ko‘rsatish mashqlarni bola tomonidanmexanik tarzda, tushunmasdan taqlidan bajarishga olib kelishimumkin.Bunday holda ko‘proq bolaning idrok orgonlariga ta’sir etishuning idrokini boyitadi, ayni paytda zarur aqliy jarayonini susaytiradi, muayyan mashqning barcha elementlarini mantiqiyizchillikda ongli tarzda eslab qolishga yordam bermaydi, ba’zanbolani keyinchalik mashqni ixtiyoriy bajarish imkoniyatidanmahrum qiladi.