Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti

Jismoniy tarbiya bo‘yicha o‘quv-tarbiya jarayonini rejalashtirish 
texnologiyasining chizmasi
Ishlarning sharti
N oq u lay om illar
N a z o r a t
H isobning im koniy varianti, rcja
qilin ayotgan
bilan aniq natijalarni taqqoslash
ko'rsatkichlar
-
_____
N azorat bosqichlari
--------
— Rcjalashtirilgan natija
- - Pedagogik jarayonning borishi
142

---

pedagoglar ishini kuzatish, o ‘rganish, o ‘z kasbi ustida mustaqil 
ishlashi jarayonida shakllanib boradi. Bunda talaba o ‘z mu- 
taxassisligi b o ‘yicha faqat hamkasbining cmas, boshqa tajribali 
o ‘qituvchilarning ishini ham o ‘rganishi kerak.
S o ‘ng, g ‘oya a n iq ish sh aro iti bilan, o 'q u v c h ila r n in g
tayyorgarlik darajasi bilan qiyoslanadi, tabiiyki, albatta, b a’zi 
bir o ‘zgartirishlar kiritiladi. F aqat sluindan keyingina ish 
maqsadi o ‘quvchilarni nazariy, jismoniy va texnik tayyorgar- 
liklari asosida shakllantiriladi.
Maktab dasturida ko‘rsatilgan nazariy axborotlarni o ‘zlash- 
tirib olish, jism oniy sifatlarni tarbiyalash va jismoniy mashq­
larni o ‘rganish, b ir q a to r an iq vazifalarni q o 'y is h orqali 
erishiladi. S h unday ekan, navbatdagi rejalashtirish texnolo- 
giyasini t a ’lim va tarbiya vazifalarining to'g'ri qo'yilishi deb 
hisoblash m um kin.
Q o ‘yilgan vazifalarni hal etish uchun o'qituvchi o ‘quv- 
chilarga pedagogik t a ’sir sistemasini aniqlaydi. U — manba, 
metodlar va ish sharoitini o ‘z ichiga oladi. I3n operatsiya ham 
oldingilari singari o ‘quvchilarning faol ishtirokida bajarilishi 
m u m k in . B unda jism o n iy tarbiya jarayonini t o ‘g ‘ri tashkil 
etishga xalaqit berishi m um kin bo'lgan salbiy omillarni hisobga 
olish zarur.
Pedagogik ja rayonning t o ‘g ‘ri borayotganligini tekshirish 
uchu n maxsus tanlab olingan test-zuvala yordamida bosqich- 
m a-bosqich nazorat rejasi tuziladi. Agar liar bir bosqichda 
olingan nazorat natijasi rejalashtirilganga javob bersa, bu holda 
butun operatsiya rejalarining t o ‘g ‘ri ekanligi haqida xulosa qilish 
mumkin. Agarda rejalar vijdonan amalga oshirilgan b o ‘lsa-yu, 
nazorat natijalari rejalashtirilgandan biroz larq qilsa, demak, 
rejalashtirish texnologiyasida xatolar mavjud.
Bu x a to larn i u c h a la zv e n o d a n i/.lash kerak. B irin chi 
nav b atd a, rejalashtirishda h a m m a noqulay om illar hisobga 
olinganmi, y o ‘qmi, shuni tekshirish zarur. Ikkinchi navbatda, 
pedagogik tizim ta ’siri taftish etiladi, agarda bu yerda xato 
se z ilm a s a , bu h o ld a p ed a g o g ik v a z ifa la rn in g h aq iq iy lig i 
baholanadi.
A g ard a x a to la r b ir in c h i z v e n o d a y o q sezilib q o lsa va 
natijalarning bajarilishiga shular sababchi bo'lganligiga o ‘qituvchi 
ishonch hosil qilsa, tegishli chora ko'riladi va boshqa zvenolar 
tekshirilm aydi. B unday variant o 'q itu v c h in in g b irinch i yil 
ishlashida juda zarur. Shuning uchun yosh o ‘qituvchilar doimo 
o lz faoliyatlarini tahlil qilib borishi, o ‘zi uchun qat’iy hakam 
boMishi kerak. Bu kelgusi muvaffaqiyatlar garovidir.
143

---

R ejalashtirish y ak u n iy hisob bilan tu g a llan a d i. H isob 
natijasida olingan m a ’lumotlar keyingi sikl rejalari u chun dars 
seriyalari: o'quv choragi, o ‘quv yili boshlang‘ich hisoblanadi. 
Rejalashtirish texnologiyasi sxemali bo'lishi mumkin.