Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti

Jismoniy tarbiya darslarida ishlarni rejalashtirish
Rcjalashtirishning h am m a hujjatlarini ikki guruhga aj rat ish 
m um kin: 1. Davlat hujjatlari. 2. Daviat hujjatlari asosida 
o'qituvchi tuzgan hujjatlar.
Rejalashtirishda davlat hujjatlari
Bu guruhga quyidagi hujjatlar kiradi: 0 ‘zbekiston Respub- 
likasi Xalq ta ’limi standartlari (DTS) va o ‘q,uv dasturi.
0 ‘quv dasturi „Jismoniy tarbiya“ faniga yillik soatlarning 
hajmi belgilab berilgan.
J is m o n iy ta rb iy a m a jm u asi m a k ta b d a ,,A lp o m is h “ va 
,,B a rc h in o y “ jism o n iy tarbiya b o ‘yicha o ‘quv dasturlarig a 
asoslanadi.
DTS va o ‘quv dasturi „Jismoniy tarbiya“ fanining maz- 
m unini belgilovchi hujjat hisoblanadi. U n d a o ‘rganishga daxldor 
b o ‘lg an z a r u r n a z a r iy m a ’lu m o t l a r , j i s m o n i y m a s h q l a r , 
jism o n iy jihatlarni rivojlantirish u c h u n m ashqlar, fanlararo 
aloqa, uzviylik talablari belgilab berilgan.
D a s t u r ta y y o rla s h d a , b ir in c h i n a v b a t d a , j a m i y a t n i n g
sotsial (ijtimoiy) buyurtmasi, y a’ni jam iyat talab, ehtiyojlari 
hisobga olinadi. Maktabni bitiruvchilarning jism oniy tayyor- 
garligi talablari ,,Alpomish“ va ,,Barchinoy“ majmuyida o ‘z 
aksini topgan. Shuni yodda tutish kerakki, dastur alohida sport 
turlaridan iborat emas, shuning uchun dastur bo'limlaridagi 
vazifalarni bir m arom da, sharoit, imkoniyat ham da mavsum- 
larni hisobga olgan holda hal etib borish zarur.
0 ‘quv dasturining asosiy xususiyatlaridan biri, o ‘rgatila- 
digan mashq unsurlari uzluksiz va uzviylik bilan olib boriladi. 
Biroq bu degani kelgusi sinflarda takrorlanmaydi degani emas, 
kelgusida bular mukammallashtirilib, mustahkamlanib boradi.
0 ‘quv dasturlari doim o takomillashib, vaqti bilan o ‘zgarib 
boradi. Maktab dasturining o ‘zgarish sabablariga quyidagilar 
kiradi:
— o 'q u v dasturida o'zgarishlar b o ‘lsa;
— o ‘quv sport bazasining b irm u n c h a yaxshilanishi, fan 
yutuqlari va ilg‘or tajribalarni o ‘quv jarayonida qoMlash;
146

---

— 
0
‘quvchilar m a ’lumotining oshishi, metodikaning tako- 
millashganligi, o ‘quvchilarning tayyorgarlik darajasi;
— jism oniy tarbiyada yangi vazifalarning q o ‘yilishi izla- 
nishga chaqiradi va yangi maqsadlarni hamda ish usullarini 
qo'llashni talab etadi.
DTS va o ‘quv dasturining uqtirish xatini sinchiklab o ‘qish 
zarur, chunki u n d a o ‘qituvchi uchun eng zarur va m uhim
m a ’lum otlar mavjud.
B iroq, d a s tu r q a n d a y ta k o m illa s h g a n b o 'Im a s in , bu 
hujjat „Jismoniy tarbiya" fanini maqsadini, o ‘quv materialini 
va mazm unini belgilovchi hujjatdir. Eng muhimi, uni amalga 
oshirishda yuqori natijalarga erishish zarur. Jismoniy tarbiya- 
ning h am m a shakl va turlari shunga qaratilgan. Shuning uchun 
o ‘qituvchi o ‘quvchilarning jism oniy tarbiya darslarini bilim- 
donlik bilan rejalashtirishi kerak.