Jizzax – 2018 Til haqida umumiy ma’lumot

Ismlarning munosabat shakllariga egalik, kelishik va bog’lamalar (-man, -san, -miz, -siz, -dir, sanalmoq, hisoblanmoq, bo’lmoq) kiradi.
Kelishik va egalik qo’shimchalarini takrorlayman. Bog’lamalar kesim mavzusida batafsil berilgan Ismlarni kesimga xoslovchi shakllar (bog’lamalar). Gapda kesim ismlar bilan ifodalanishi mumkin. Bunday hollarda egani kesim bilan shaxs-sonda moslashtirish uchun bog’lamalardan foydalanamiz. M: Sen guruhdagi eng faol talabasan.
1-topshiriq: Matn tarkibidagi so’zlarni ismlar va ism bo’lmaganlarga ajrating.
Bobur ham bolaligi o’tgan Andijon osmonini esladi. Mana shu Yetti Og’ayni yulduzlari o’sha yerda ham Oltin Qoziqni aylanib o’tib, g’arbga botib ketardi. Bobur o’smirligida Hulkar yulduzlarini olmos yasalgan varrakka o’xshatardi. Dumuni quvnoq silkitibuchadigan olmos varrak uning xayolini yana musaffo bolalik yillariga olib ketishini o’yladi. U osmonga qarab yotar ekan, endi yosh, sog’lom yigitga aylandi.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2-topshiriq: Ismlarning munosabat shakllarini hosil qiluvchi qo’shimchalarning tagiga chizing.
1.Jon do’sting jonidan kechsa ham ,Mol do’sting molidan kechmas .2.Qurbon cholning gapini eshitib hayron qoldi. 3.Ra’noning yerga qaragan ko’zi sekingina Anvarga ko’tarilib,yana yerga og’di.4.Hammaning ko’zi domlada ekan ,Zebi chimmatini yuzidan oldi. 5.Humoyun hamma dardini aytib ko’nglini bo’shatsin uchun Xonzoda begim uning so’zini bo’lmay toqat bilan jim tingladi. 6.Chol podshoning oldiga borib savoliga javob beribdi. 7.Tilingga juda ehtiyot bo’lgin, boshing omon saqlanadi. So’zingni qisqa qilsang, umring uzayadi.
3-topshiriq: Gapdagi munosabat shakllarini aniqlang.
1.Yuzimdagi yomg’ir tomchilarini yengim bilan sidirib, tepamga qaradim. 2.Ena buvingning xayoli allaqayoqlarga borib keldi. 3.Qazisan, qartasan, asl naslingga tortasan. 4.Bo’zchi bilganin to’qir, Baxshi bilganin o’qir. 4.Mehnat qilib topganing, qand-u asal totganing. 5.Yoshlikdan bir hunarning boshini ushlanglar, shu bilan jamiyatga ham yordam qilgan bo’lasizlar. 6.Ilon zahridan tilning zahri o’tkirroqdir.
Ismlarning munosabat shakllari:________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Fe’llarning munosabat shakllari:________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4-topshiriq: Munosabat shakllari orasidagi omonimlikni aniqlang.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________