Jizzax filiali oila psixologiya kafedrasi oila psixoterapiya nazariyasi

Ikkinchi farzand (yoki oʻrtancha) odatda kattalarga tobe, oʻzgalar koʻmagiga 
muhtoj, adolatsizlik, xaqsizliklar va qattiqlikka chidamsiz, boshqalarning 
munosabatlarini injiqlik bilan qabul qiladigan boʻlib oʻsadi. U akasi yoki opasiga 
qarab, uning soyasida ayyorroq, epsizroq boʻlib koʻrinadi, chunki tugʻilganidan 
yonida undan kattalar borligiga u koʻnikib boradi. Oʻrtancha farzandlardan yaxshi 
sanʻatkorlar, sportchilar, diplomatlar, odamlar bilan ishlashga ustasi farang rahbarlar 
yetishib chiqishi ham mumkin.

Kichik farzand umrining oxirigacha oʻzini kichikman, deb his qilishga moyil 
boʻladi, uni hech kim hafa qilishi mumkin emas. Hamisha gʻamxoʻrlik ogʻushida 
boʻlgan kichkintoy, kelajakda ham hamma yerda oʻzini muhofazada, xavfsizlikda 
his etishga moyil boʻladi va buni oʻzgalardan talab ham qiladi. Ularning kayfiyati 
koʻpincha yaxshi boʻlib, yon-atrofidagilar bilan yaxshi muomalaga kirisha oladi. 
Odatda kichik farzandda muvaffaqiyatga erishish motivatsiyasi kuchli, 
raqobatbardoshlik talab etilgan sharoitda u chidamliroq boʻladi. Afsuski, ularning 
nikoh borasida omadlari kamroq boʻlishi kuzatilgan, oilada kichik farzand 
boʻlganlar salga ajralishni oʻylaydi, chunki ulardan yaxshi vafodor, chidamli er yoki 
xotin chiqmaydi. Shu bois, turmush qurishga ham unchalik shoshmaydi, chunki 

---

51 
oʻziga mas’uliyatni olishni yoqtirmaydi.

 Yagona farzandning sibling maqomi toʻngʻichnikiga yaqin. Ota-onaning 
umidlari va orzu-havaslarini bilib katta boʻlgan bola koʻp sohada, ayniqsa, 
intellektual sohada katta muvaffaqiyatlarga erishishi mumkin, lekin odatda juda 
oʻzini yaxshi koʻradigan, egoist boʻlib qolishadi. Ular jamiyatda ham xato qilib 
qoʻyishdan qoʻrqmaydi, muvaffiqiyat sari dalil yuradi, lekin har doim ham unga 
erisholmaydi, chunki odamlar bilan kirishimli emas. Shuning uchun oʻzbeklarda 
“yagona farzand – farzand emas”, degan gaplar bor, ular ota-onaning kuyib-pishib, 
unga barcha imkoniyatlarni yaratib, yaxshi koʻrayotganligining qadriga yetmaydi. 
Bu kelgusida ham boshqa insonlarga nisbatan munosabatda oʻz aksini topadi, 
keksayib qolgan ota-onaga toʻngʻich farzand qanchalik mehribon boʻlsa, yagona 
farzand buning aksi boʻlib, otasi va onasi vafotidan keyin ham ulardan xafa boʻlib 
yuradi, “nega meni tashlab ketishdi?”, deb. Shuning uchun yaxshi oila uchun kamida 
ikkita farzandning boʻlishi va ular oʻrtasida yaxshi oʻzaro munosabatlarning qaror 
topishi shaxs uchun ham, oila va jamiyat uchun ham foydalidir.
