Йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлашда Давлат башқаруви

• Мавзу: Магистрал транспорт турларининг техник-иқтисодий тавсифи
• Режа:
• Қувур тармоқли транспорт, унинг ўзига хос хусусиятлари ва ривожланиш муаммолари.
• Транспортнинг ихтисослаштирилган ва ноанъанавий турлари, уларнинг тавсифлари ва ривожланиш муаммолари.

• 1. Қувур тармоқли транспорт, унинг ўзига хос хусусиятлари ва ривожланиш муаммолари
• Қувур тармоқли транспортга одатда газ қувурлари тармоқлари ва нефть маҳсулотлари қувурлари тармоқлари киради.
• Қувур тармоқли транспортнинг асосий техник-иқтисодий хусусиятлари ва афзалликларига қуйидагилар киритилади: қувурлар тармоқларини ҳамма жойда ўтказиш мумкинлиги; ҳайдаш ўлчамларининг оммавийлиги; транспортировка қилишнинг энг паст таннархи (агар транспортда ташишларнинг ўртача таннархи 100% деб қабул қилинса, у ҳолда таннарх қувур тармоқли транспортда 30% ни, темир йўл транспортида 80% ни, автомобиль транспортида 1600% ни ташкил қилади); тўлиқ герметиклик, бу юкларнинг сифати ва миқдорининг тўлиқ сақланишини таъминлайди; қуйиш, тўкиб олиш ва ҳайдаш операцияларини тўлиқ автоматлаштириш имконияти; дастлабки капитал қўйилмаларнинг камлиги; об-ҳаво шароитларига боғлиқ эмаслик, шунингдек тегишли изоляциялаш бўлганда атроф-муҳитга салбий таъсирнинг йўқлиги ва хизмат кўрсатувчи ходимлар сонининг камлиги.
• Асосий камчилиги — юкларнинг турлари бўйича тор доирада ихтисослашганлигидир.

• Қувур транспорти техника жиҳозларининг асосий элементларига қуйидагилар киради:
• - қувур орқали юборғичларнинг ўзи, насос ва компрессор бекатлари, йўллардаги линия боғлам (узел)лари;
• - магистрал қувурлар пайванд қилиб уланган ва электр қувватидан муҳофаза (изоляция) қилинган ҳамда алоқа воситалари бўлган пўлатдан ясалган қувурлардан иборатдир. Магистрал қувурларга йўллардаги турли хил тўсиқлардан (масалан, дарё, ботқоқ, темир ва автомобиль йўллари), ер ости ёки ер устидан ўтказиш қурилмалари ҳам киради. Бундай қурилмалар ўз конструкциясига кўра анча мураккаб ишланадилар;

• Нефт ва нефт маҳсулотлари ва газ юборғичлар техник жиҳозлари мажмуи (комплекси) га айрим қурилма ва иншоотлар (масалан, нефтни газлардан тозалаш, қуюқроқ нефт ва нефт маҳсулотларини юборишдан олдин иситиб суюқлаштириш, газларни тозалаш ва зарурат бўлганда унинг намлигини камайтириш иншоотлари, газларни тақсимлаш бекат (ГТБ)лари ва бошқалар киради.

• - насос ва компрессор бекатлари қувурлар орқали суюқ ва газсимон маҳсулотларни катта босим билан юборишга мўлжалланган бўлиб, бошланиш бекатлари ва оралиқ бекатларига бўлинадилар;
• - йўллардаги линия боғлам (узел)ларига паралел ёки қўшилувчи магистрални туташтирувчи ва уларнинг бирор ерини таъмирлаш вақтида бўғиб (тўсиб) қўювчи қурилмалар киради.

• Қувур юборгич транспортининг қувур диаметрларига нисбатан иқтисодий кўрсаткичлари

Қувурларнинг диаметри, мм	520	720	820	1020	1420
Бир йиллик ўтказиш қобилияти, млн. тонна	8	15	24	45	65
1 км қурилиш қиймати, (фоизда)	100	138	162	229	305
Юк оборотининг 1 ткм га солиштирма кўрсаткичи: а) инвестиция харажати (фоизда) б) металл ҳаражати, (г ҳисобида) в) эксплуатация қилиш харажатлари (фоизда)	100 13 100	61,5 9,7 70	47,4 8,1 65	35,9 6,1 60	28,7 5,2 42

•