Jámiyettiń barlıq ekonomikalıq hám sociallıq xızmetlerin úyreniw hám alıp barıwda fundamental mashqalalarǵa dus kelemiz

Talap inflyaciyası-bul ekonomikada talaptıń keskin artıp ketiwi hám onı islep shıǵarıwdıń real kólemi menen qanaatlandırıw múmkin bolmay qalǵan jaǵdaylarda kelip shıǵadı. Ekonomikanıń islep shıǵarıw imkaniyatları jámi artıp baratırǵan talaptı qanaatlandıra almaydı. Artıqsha talap bolsa real tovarlar bahasınıń kóbeyiwine ekonomikalıq basım beredi hám talap inflyaciyası kelip shıǵadı. Ápiwayı sóz benen aytganda “háddet tıs ziyat pullar, háddet tıs kem (az) bolǵan tovarlardı awlaydı”. Talap inflyaciyasın keltirip shıǵarıwshı negizgi sebepler bolıp xalıqtıń jumıs penen tolıq bántligi hám miynet haqınıń artıp barıwı sanaladı. Demek, inflyaciya talap, usınıs, jumıs penen bántlik, baha, islep shıǵarıwdıń templeri sıyaqlı faktorlarǵa baylanıslı yeken.

Eger mámlekette jámi talap artsa islep shıǵarıwdıń kólemi kóbeyedi, jumıssızlıq kemeyedi, baha dárejesi bolsa derlik ózgermeydi yamasa kem muǵdarda ózgeredi. Baha ózgermesliginiń sebebi sonnan úlken kólemdegi miynet hám shiyki zat resurların usı ózgermegen bahada iske túsiriw múmkin boladı. Sebebi jumıssız júrgen adam miynet haqısın kóbeytiwdi talap yetpeydi, onıń ushın jumısqa jallanıp islewiniń ózi jeterli.

Bundan basqa, baha jumıs kúshiniń tolıq jumıs penen bántligine yerisiwden aldın kóbeyiwi múmkin, yaǵnıy geypara sanaat kárxanaları aldınlaw resurs hám rezervların tamamlaydı (tugallaydi) hám nátiyjede olar talaptıń artıwına sáykes ráwishte islep shıǵarıwǵa, usınısqa yerise almaydı. Talap usınıstan kóbeyip ketedi, nátiyjede baha jáne artıp baslaydı

Óndiriste ulıwma óndiris qárejetleriniń artıwı firmalarda islep shıǵarılǵan ónimler bahasın arttırıwǵa alıp keledi. Nátiyjede, kásiplik awqamlardıń miynet haqısın jánede kóbeytiliwlerin talap yetedi. Bul bolsa, óz náwbetinde bahalardıń jánede kóteriliwin bildiredi.