Jámiyettiń barlıq ekonomikalıq hám sociallıq xızmetlerin úyreniw hám alıp barıwda fundamental mashqalalarǵa dus kelemiz

Конец формы

Начало формы

4.3. Inflyaciyanıń aqıbetleri

Inflyaciyanıń jaksı hám keri tárepleri bar. yeger inflyaciyanıń keri táreplerin kórip shıǵatuǵın bolsaq, ol

-  xalıq, ekonomikanıń tarawları, aymaqlar, xojalıq subektler, kredit beriwshiler hám kredit alıwshılar ortasında pul dáramatların qayta bólistiredi. Inflyaciya – bul birewdiń  yekinshiniń arqasında payda alıuı. Pensionerler, studentler, byudjetten is hakı alatuǵınlar, demek, turaqlı dáramat alatuǵın adamlar inflyaciyadan yeń kóp zıyan kóredi;

- xojalıq subektleriniń hám xalıqtıń real dáramatlarınıń pásewi hám pul jamǵarmalarınıń qunsızlanıuı. Ásirese kárxanalardıń amortizaciya fondlarınıń qunsızlanıwı qayta óndiris processin ádewir qıyınlanstıradı;

- jeke uzaq múddetli investiciyalardıń kısqarıwı keleshekte ekonomikalıq ósiwdi páseytedi;

- ilim-texnika rawajlanıwınıń jetiskenliklerin yendiriw stmulınıń  tómenlep ketiwi;

- janapay salıqlarınıń kóteriliwine baylanıslı salıqqa tartıwdıń kóbeyiwi;

-    kapital hám kadrlardıń ekonomikanıń real sektorınan sawda-satıq hám dáldálshilik operaciyalar tarawlarına ketiwi;

- jámiyette sociallıq differenciaciyanıń kúsheyip ketiwi;

- mámleket ishinde inflyaciyanıń joqarı dárejede bolıwı shet yel kapitalı ushın investiciyalıq qızıqtırıwdı páseytedi. 

Keri tárepi menen birge inflyaciyanıń jaqsı tárepleri da bar. Mámleket belgili dárejede inflyaciyadan paydalanıp jámiyettiń ekonomikalıq rawajlanıwın jaqsılaydı.

Inflyaciyanıń jaksı tárepleri:

- mámlekettiń salıqtan alǵan dáramatları artadı;

- mámlekettiń ishki qarızınıń kólemi kemeyedi;

- bahalardıń hám dáramatlardıń kóteriliwine járdem berip joqarı bolmaǵan inflyaciya ekonomikada strtukturalıq rawajlanıwdı tezletedi;

- milliy valyutanıń kursı tómenlep ketse eksport arzan bolıp, shet yel bazarlarında kóbirek ónim satıwǵa boladı. Usınıń menen birge import tovarlarına bahalar ósedi hám shet yet tovarlarınıń básekege shıdamlılıǵı kemeyedi.

Biraq kórsetilgen jaksı táreplerine qaramastan, sheklengen inflyaciyada (jılına 9-12%) mámleket ekonomikası ushın qáwipte tuwdıradı, sebebi tutınıwshılardıń hám islep shıǵarıwshılardıń inflyaciyalıq kútiliwleri bir waqıtta qadaǵalanbay qalınadı (qadaǵalanıwdan shıǵıp ketedi) hám inflyaciyalıq spiral jazdırıladı.