Joba: kirisiw

2.Kulon qonuni
KULON QONUNI — bir-biridan maʼlum masofada joylashgan ikkita nuqtaviy elektr zaryadning oʻzaro taʼsir kuchini ifodalaydigan elektrostatikaning asosiy qonuni. Sh. Kulon 1785-y. da kashf qilgan. Nuqtaviy elektr zaryad deb, oʻlchamlari oʻzaro taʼsiri oʻrganilayotgan jismlar orasidagi ma-sofaga nisbatan juda kichik boʻlgan jismdagi zaryadga aytiladi. Qonun qu-yidagicha taʼriflanadi: vakuumda joylashgan qoʻzgʻalmas masofa g ning kvadratiga teskari pro-porsioval: bunda k — proporsiovallik koeffitsiyenti. Xalqaro birliklar tizimi SI da k = – щg , bunda ye0—elektr doimiyKulon tarozi. si; SGS tizimda k=\; Gʻ kuch — zaryadlarni tutashtiruvchi toʻgʻri chiziq boʻyicha yoʻvalgan vektor kattalik. Agar oʻzaro taʼsirlashayotgan ikkita nuqtaviy elektr zaryadlar dielektrik kirituv-chanligi ye ga teng bir jinsli dielek-trikda joylashgan boʻlsa, ularning oʻzaro taʼsir kuchi ye marta kamayadi: Bir jinsli zaryadlar uchun Gʻ<0 (zaryadlar bir-biridan itarishishadi), turli jinsli zaryadlar uchun K>0 (zaryadlar bir-biriga tortishishadi).
Kulon Qonuni, shuningdek, ikkita magnit qutblarining oʻzaro taʼsirini ifodalaydigan qonun, deb ham hisoblanadi: bunda t( va t2 — magnit zaryadlar, s — muhitning magnit kirituvchanligi, / — propo rsiovallik koeffitsiyenti SGS tizimda 1 ga teng.

4.Elektrostatik maydonning bajargan ishi
Har qanday maydon va shu maydondagi kuchning tabiati bajarilgan ishning ko‘rinishi bilan aniqlanadi. Jumladan, bajarilgan ish yo‘lning trayektoriyasiga bog‘liq bo‘lishi yoki bo‘lmasligi, kuch va maydon tabiatining mezoni bo‘lib xizmat qiladi.
Ikkita qarama-qarshi zaryadlangan plastinkalar orasida zaryadni koʼchirishda bajarilgan ishni hisoblaylik (10.1-rasm). Tabiiyki bu plastinkalar orasida bir jinsli maydon hosil boʼladi. Zaryadga taʼsi etuvchi kuch

10.1-rasm.

(10.1) Demak, bajarilgan ish traektoriya shakliga bogʼliq bo‘lmay, u zaryadning boshlangich va oxirgi vaziyatlari holatiga bilan belgilanadi. Yopik traektoriyada bajarilgan ish nolga teng.

Qo‘zg‘almas nuqtaviy zaryad q₀ vakuumda
(10.2)
elektr maydonini hosil qilgan, deb hisoblaymiz. Shu maydonda boshqa nuqtaviy q zaryad harakat qilayotgan va 1 - A nuqtadan 2 – B nuqtaga ko‘chgan bo‘lsin (10.2- rasm).
Elektr maydoni kuchi ta’sirida bajarilgan ish quyidagi integral bilan ifodalanadi

,

, (10.3)