Жумаев Достон Давлат ўғлининг "Муборак-Ғузор-Бойсун-Боботоғ профили бўйича геолого геофизик модел тузилиши" мавзусидаги Фан магистри академик даражасини олиш учун ёзилган диссертация

3.3. Нефтгаздорлиги 
Тадқиқот ҳудудимиз учта нефт газ регионини ўз ичига қамраб олади 
ва нефт газга истиқболлилиги ушбу регионларга бўлиб ўрганилган. 

---

34 
01.01.2020 йил ҳолатига Жанубий Ғарбий Ҳисор Регионида (ЖҒҲР) 
20 та нефт ва газ конлари топилган. Уларнинг умумий сонидан 18 таси 
Ўзбекистон Республикаси Давлат балансида қайд этилган. Гумбулоқ, 
Жарқудуқ ва Янги Қизилча газ конденсати конлари Давлат захиралари 
қўмитаси томонидан муҳофаза қилинадиган углеводород захираларини 
ҳисоблаш ҳисоботига кўра геологик ва геофизик хусусиятлари, тахминий 
параметрлари ўхшаш бўлган 1 та кон (Гумбулоқ-Жарқудуқ-Янги Қизилча) 
сифатида бирлаштирилган.
Суюқликлар тури бўйича конлар қуйидагиларга бўлинади: газ конденсати - 
12 бирлик; газ - 1 (Оузикент), нефт ва газ конденсатли - 2 (Шамолтегмас ва 
Оқкўл) ва нефт - 3 (Қўшқудуқ, Деҳқонобод ва Шимолий Тандирча). Нефт 
конлари 5 та участкада мавжуд бўлиб, бу умумий захираларнинг 27,8% ни 
ташкил қилади. 
18 та кондан: 6 таси ўзлаштирилган, 10 таси разведка қилинган ва 2 таси 
саноат ўзлаштириш учун тайёрланган
Қайта олинадиган углеводород захиралари бўйича конлар 3 та йирик 
(Южная тандирча, Гумбулоқ-Жарқудуқ-Янги Қизилча ва Адамтош) ва 15 
та кичик конларга бўлинади [Абдуллаев, Богданов, Ивонина, 2015]. 
Бу ерда биринчи Одамтош кони (газ конденсатли) 1962 йилда очилган. 
ЖҒҲРда 
аниқланган 
маҳаллий 
углеводород 
конларининг 
стратиграфик чегараланиши ўрта-юра карбонат қатлами кесимида 
[Абдуллаев, Богданов, Эиделнант, 2019]. 

---

35 
5-расм. Жануби-ғарбий Ҳисор минтақасининг стратиграфик кесимида 
углеводородлар тўпланишининг тарқалиши. 
Конлари: 1 - газ ва газ конденсатли, 2 - нефт, 3 - нефт ва газконденсатли. 
Ҳозирги вақтда ЖҒҲРда кичик конларда тўпланган газ заҳираларининг 
улуши ўртача 10% ни ташкил қилади. Шундай қилиб, келгусида кўриб 
чиқилаётган ҳудудда геологик қидирув ишларини олиб бориш мақсадга 
мувофиқ бўлади, дейишга барча асослар мавжуд [Абдуллаев, Богданов, 
2013]. 
ЖҒҲР ҳудудида 3 та инвестиция блоклари ажратилган - Ҳисор, 
Деҳқонобод ва Тошқўрғон. Ҳисор инвестицион блокида конларни 
қидириш ва эксплуатация қилиш Лукойл нефт компанияси (РФ), 
Деҳқонобод ва Тошқўрғон қидирув блокларида (МОГТ 3Д сейсмик 
қидирув) КNОC (Корея) компанияси томонидан амалга оширилади. 
01.01.2019 йил маълумоти бўйича БҲРда 195 дан ортиқ нефт ва газ 
конлари топилган. Уларнинг умумий сонидан 183 тадан кўпи Ўзбекистон 
Республикаси Давлат балансида қайд этилган. 183 та кондан 43 таси 
Бухоро поғонасида, 140 таси Чоржў тектоник поғонасида аниқланган. 

---

36 
Кон тури бўйича ҳудудлар қуйидагиларга бўлинади: газ - 6 дона; газ 
конденсатли- 95; нефтъ- 20; нефт ва газ - 16 ва нефт ва газ конденсати - 46. 
Нефт конлари 89 та конда мавжуд бўлиб, бу умумий захираларнинг 48,6% 
ни ташкил қилади. 
183 та кондан 68 таси ўзлаштирилмоқда, 36 таси ўрганилмоқда, 7 таси 
қазилма ва 72 таси ўзлаштиришга тайёр. 1974 йилда газ захиралари бўйича 
ягона бўлган Шўртан конининг топилиши 1980 йилда Шўртан газни қайта 
ишлаш заводи қурилишининг бошланиши бўлди [Абдуллаев, Богданов, 
Ивонина, 2015].
Бухоро поғонасида маҳсулдорликнинг стратиграфик диапазонига юқори 
бўр, қуйи бўр, ўрта-юқори юра ва қуйи-ўрта юра даврлари ётқизиқлари 
киради. Қуйи бўр (25) ва ўрта-юқори юра (31) даврлари кесимларида 
углеводород конлари шунга ўхшаш миқдордаги конларга эга. Қуйи-ўрта 
юрада (10) камроқ, юқори бўр ётқизиқларида эса ундан ҳам камроқ (4) 
топилган. 
Чоржў поғонасида юқори бўр конлари унумсиз бўлиб, қуйи бўр даврида 
углеводород конларидан фақат учта конда (Қувачи-Олот, Учқир ва Гарби) 
аниқланган. Энг кўп конлар ўрта-юра карбонат қатламлари кесимида (135 
та кон), қуйи-ўрта юрада анча кам (11 та кон), бўр ётқизиқларида (3 та кон) 
ундан ҳам камроқ конлар топилган [Абдуллаев, Богданов. , Эиделнант, 
2019]. 
Қайта тикланадиган прогнозли углеводород ресурслари стратиграфик 
комплекслар бўйича қуйидагича тақсимланади: Қуйи бўр конлари – 166,0 
млн.т.; Ўрта-юқори юра даври чўкиндилари - 639,0 миллион тонна; қуйи-
ўрта юра даври конлари - 154,8 млн.т; палеозой даври чўкиндилари - 
1838,6 млн.т. 

---

37 
01.01.2020 йил ҳолатига Сурхондарё вилоятида 15 та нефт ва газ кони 
топилган. Уларнинг умумий сонидан 14 таси Ўзбекистон Республикаси 
давлат балансида қайд этилган. Дасманага ва Корсағли нефт конлари, 
Давлат заҳиралари қўмитаси томонидан қўриқланадиган углеводород 
заҳираларини ҳисоблаш бўйича ҳисоботга кўра, ўхшаш геологик ва 
геофизик хусусиятлари, тахминий параметрлари ва нефт контурига эга 
бўлган 1 та кон (Дасманага-Корсағли) сифатида бирлаштирилган, унинг 
асосида ривожланиш гилиҳаси тузилган. 
Суюқликлар турига кўра конлар қуйидагиларга бўлинади: газ - 1 
(Мустақилликнинг 25 йиллиги); нефт ва газ - 1 (Лялмикар) ва нефт - 12. 
14 та кондан: 8 таси ўзлаштирилмоқда, 2 таси ўрганилмоқда ва 4 таси 
ўзлаштиришга тайёрланмоқда. 
Қайта олинадиган углеводород захиралари бўйича конлар 1 та йирик 
(Мустақилликнинг 25 йиллиги) ва 13 та кичик конларга бўлинади 
[Абдуллаев, Богданов, Ивонина, 2015]. 
Бу ерда биринчи Ҳаудаг (нефт) кони 1934 йилда очилган. 
Сурхондарё вилоятида аниқланган тижорат углеводород конларининг 
стратиграфик чегараси юқори юрадан палеоген ётқизиқларигача бўлган 
оралиқда. 
Сурхондарё вилоятининг яқин йиллардаги нефт ва газ салоҳиятининг 
асосий истиқболлари палеоген ва бўр ётқизиқлари, шунингдек юра даври 
туз ости қатламлари билан боғлиқ [Абидов, 1981]. 
01.01.2020 йил ҳолатига углеводород хомашёсининг қайта тикланадиган 
тахминий ресурслари 1272,8 миллион тонна ёқилғи эквивалентини ташкил 
этади. Стратиграфик комплексларга кўра, қайта тикланадиган прогноз 
қилинадиган углеводород ресурслари қуйидагича тақсимланади: 

---

38 
- палеоген даври чўкиндилари - 38,9 млн. Т.; 
- юқори бўр даври чўкиндилари - 36,6 миллион тонна ёқилғи эквиваленти. 
Т.; 
- қуйи бўр даври чўкиндилари - 63,0 млн т ёқилғи эквиваленти. Т.; 
- юқори юра даври конлари - 1134,3 миллион тонна ёқилғи эквиваленти. Т. 
6-расм: Сурхондарё НГРнинг стратиграфик кесимида углеводородлар 
тўпланишининг тарқалиши.