K arim a q osim ova

miyatga ega. B oshlang'ich sinflarda sh e’r tarzida yozilgan hikoyalar, 
ertaklar, ya’ni sh e’riy asarlar va lirik sh e’rlar o'qitiladi.
S h e ’riy hikoya, sh e’riy ertaklarda sujet, y a ’ni voqealar tizim i 
va uning rivoji xarakteriidir. Lirik sh e’r „biror hayotiy voq ea-h od isa 
ta ’sirida insonda tug'ilgan ruhiy kechinm a, fikr va tuyg'ular orqali 
turm ushni aks ettiradi". Lirik sh e ’m ing xususiyati „kishining his- 
tuyg'uga to'la hayajonli nutqini ta’sirliroq ifodalashda q o ‘1 keladi"17.
S h e ’rni o'qish darslarida asosiy ish turi ifodali o'qish hisoblanadi. 
O 'quvchi sh e ’rning asosiy m azm unini tushunsagina, uni ifodali o'qiy 
oladi.
S h e ’riy hikoyani tahlil qilishda, asosan, hikoya, ertak, masalni 
tahlil qilishda qo'llangan ish turlaridan foydalanish mumkin.
^ H o m id iy H. va boshq. A d a b iy o tsh u n o slik te rm in la ri lu g 'a ti. — Т.: 
„ O 'q itu v c h i" , 1967. 9 2 -b e t.
17 O 's h a asar, 9 3 -b e t.

---

Lirik sh e’rni o'qish va tahlil qilish o'qituvchidan katta mahorat 
talab qiladi. H olbuki, ko‘p hollarda sh e’rga od diy matn nuqtai naza­
ridan yondashiladi. Bunday holda sh e’riy san’at hissiyot bilan bog'liq 
ekanligi unutiladi, sh e’r m a’nosining satrlar, so'zlar zam inida yashirin 
berilishi anglab yetilmaydi. Buning oqibatida o'quvchilar sh e ’rdagi 
obrazlilikning m ag'zini chaqa olmaydilar. Vaholanki, har qanday asar 
zam inidagi yashirin m a’noni uqish mehnattalab ishdir. Busiz hatto 
adabiy ta’lim ning maqsadi ham amalga oshm aydi.
S h e’riy ohangni his qilmaslik, matndagi so'zlam in g m a ’n osini to'la 
tushunib yetm aslik sh e’r yodlashni zerikarli m ashg'ulotga aylantiradi.