K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit

Lizing oluvchi –bu egalik qilish va foydalanish uchun lizing shartnomasi bo‘yicha lizing ob’ektini olayotgan shaxs (sub’ekt).
Sotuvchi – bu lizing beruvchiga lizing ob’ektini sotgan shaxs (sub’ekt).
Lizing ob’ekti –bu iste’mol qilinmaydigan har qanday ashyolar, shu jumladan, korxonalar, mulkiy komplekslar, binolar, inshootlar, uskunalar, transport vositalari hamda boshqa ko‘char va ko‘chmas mulk. Yer uchastkalari va boshka tabiat ob’ektlari, shuningdek erkin muomalada bo‘lishi qonun hujjatlari bilan taqiqlangan yoki muomalada bo‘lishining maxsus tartibi belgilangan mol-mulk ( masalan, harbiy texnika, qurol-aslahalar, xom-ashyo va materiallar, tovarlar, pul mablag‘lari, qimmatli kog‘ozlar va shu kabilar) lizing ob’ekti bo‘lishi mumkin emas.
Lizing moliyaviy va operativ ( joriy ) lizingga bo‘linadi.
Moliyaviy lizing – bu lizingni shunday turi bo‘lib, unda lizing ob’ektiga mulkiy huquq va undan kelib chiqadigan risk va manfaatdorlikning asosiy qismi lizing shartnomasiga muvofiq lizing oluvchiga o‘tadi. Lizingni ushbu turida lizing shartnomasi muddatini tugashi bilan lizing ob’ekti lizing oluvchining mulkiga o‘tadi, agarda shartnomada boshqa holat ko‘zda tutilmagan bo‘lsa. Moliviy lizing deb tan olinish uchun lizing shartnomasi quyidagi talablardan biriga javob berishi kerak:

• 
  lizing muddati tugagach, lizing ob’ekti lizing oluvchining mulkiga o‘tsa;
  
• 
  lizing shartnomasi muddati lizing ob’ektining xizmat muddatidan 80 % dan ortig‘ini tashkil qilsa yoki lizing shartnomasi muddati tugagach, lizing ob’ektining qoldiq qiymati uning boshlang‘ich qiymatining 20 % dan kamini tashkil etsa ;
  
• 
  lizing oluvchi lizing ob’ektini qat’iy belgilangan narxda sotib olish huquqiga ega bo‘lsa;
  
• 
  lizing shartnomasi davridagi to‘lovlarning umumiy summasi lizing ob’ekti qiymatining 90 % idan ortig‘ini tashkil qilsa.
  

Operativ ( joriy ) lizing – bu lizingni shunday turi bo‘lib, unda tuzilgan lizing shartnomasi moliyaviy lizing shartnomasiga qo‘yilgan talablarning birontasiga ham to‘g‘ri kelmasligi kerak. Operativ lizingning muddati , odatda, bir yildan oshmaydi, ushbu muddat tugagach lizing ob’ekti lizing oluvchidan lizing beruvchiga qaytariladi. Lizing beruvchi lizing ob’ektini o‘z balansidan chiqarmaydi, lizing oluvchi esa uni o‘z balansiga qabul etmaydi. Demak, operativ lizingda lizing beruvchi lizing oluvchiga lizing ob’ektidan vaqtinchalik foydalanish huquqini hak tulash sharti bilan beradi. Lizing shartnomasi muddati tugashi bilan lizing ob’ekti lizing oluvchidan lizing beruvchiga qaytariladi.
Sublizing-bu lizing oluvchi tomonidan lizing beruvchining roziligi bilan lizing oyu’ektini boshqa uchunchi shaxs (sub’ekt)ga ijaraga berilishi. Bunda lizing beruvchi sotuvchiga, lizing oluvchi lizing beruvchiga va sublizing oluvchi lizing oluvchiga aylanadi. Sublizing muddati dastlabki lizing shartnomasida ko‘rsatilgan muddatdan oshib ketmasligi lozim.