K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

Birinchi holatda. (1) tashiladigan 1 tonna yukkato‘g‘ri keladigan amortizatsiya (eskirish) me’yori 180 so‘m (18000000/100000); (2) hisobot davrida hisoblanadigan amortizatsiya summasi 180000 so‘m (180*1000).
Ikkinchi holatda. (1) tashiladigan 1 tonna yukkato‘g‘ri keladigan amortizatsiya (eskirish) me’yori 200 so‘m (20000000/100000); (2) hisobot davrida hisoblanadigan amortizatsiya summasi 200000 so‘m (200*1000).
ATVlarga amortizatsiya (eskirish)ni bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmat)lar hajmiga mutanosib hisoblash usuli yuqorida keltirilgan tartibga o‘xshash tarzda boshqa oMchov birliklarida ifodalangan ish (xizmat)larga hamqoMlaniladi. Chunonchi:
- ish faoliyati bosib o‘tilgan masofa uzunligi bilan oMchanadigan ATVlar bo‘yicha hisobot davrida tannarxga olib boriladigan amortizatsiya xarajatlari summasi yoM varaqalari asosida topilganjami bosib o‘tilgan yo‘l uzunligini 1 km bosib o'tiladigan yoTgato'g'ri keluvchi amortizatsiya me’yoriga ko‘paytirishyoTi bilantopiladi;

• 
  ish faoliyati naryadda bo‘lgan vaqt bilan hisobga olinadigan ATVlar bo‘yicha hisobot davrida tannarxga olib boriladigan amortizatsiya xarajatlari smnmasi yo‘l varaqalari asosida topilgan jami naryadda bo'lgan vaqt miqdorini 1 soatlik ishga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya me’yoriga ko‘paytirishyo‘li bilantopiladi;
  
• 
  ish faoliyati yuk aylanmasi (t/km) hajmi bilan hisobga olinadigan ATVlar bo‘yicha hisobot davrida tannarxga olib boriladigan amortizatsiya xarajatlari summasi yoT varaqalari hamda TTNlar asosida topilgan jami yuk aylanmasi miqdorini 1 t/km yuk aylanmasiga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya me’yoriga ko'paytirish yo' li bilan topiladi;
  
• 
  ish faoliyati yoTovchi aylanmasi (kishi/km) bilan hisobga olinadigan ATVlar bo‘yicha hisobot davrida tannarxga olib boriladigan amortizatsiya xarajatlari summasi yoT varaqalari hamda «ATV ish faoliyati hisobi kartochkasi» asosida topilganjami yoTovchi aylanmasi miqdorini 1 kishi/ km yoTovchi aylanmasiga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya me’yoriga ko‘paytirish yoTi bilan topiladi.
  

Yuqorida keltirilgan tartibdan ko‘rinib turibdiki, amortizatsiya (eskirish)ni bajarilgan ish hajmiga mutanosib hisoblash usulida amortizatsiya xarajatlari faqat ATVlar yordamida ma’lum ish bajarilganda vujudga keladi hamda ular mos ravishda bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmatjlar tannarxiga kiritiladi. Ish bajarmagan ATVlar bo‘yicha ushbu usulga muvofiq amortizatsiya (eskirish) hisoblanmaydi. Bunday tartib bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmatjlar tannarxini, shuningdek mos ravishda moliyaviy natijalar ko‘rsatkichlarini aniq hisob-kitob qilishga imkon beradi. Bundan tashqari amortizatsiya (eskirish)ni bajarilgan ish hajmiga mutanosib hisoblash usuli ATVlami foydali xizmat muddati mobaynida doimiy holda ishchi holatda ushlab turishga, ularning texnik-ekspluatasion imkoniyatlaridan samarali foydalanishga undaydi.
ATVlarga amortizatsiya (eskirish)ni bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmatjlar hajmiga mutanosib hisoblash usuli ham ayrim kamchiliklardan holi emas. Chunonchi, ushbu usul bo‘yicha amortizatsiya (eskirish) hisoblashda ATVlarning zarurat yuzasidan joriy va kapital ta’mirlashda boTishi, shuningdek ulaming vaqt o‘tishi bilan ma’naviyeskirishi e’tibordan chetda qoladi. Bundan tashqari, daromad (foyda) solig‘i toTovchi avtotransport korxonalarida amortizatsiya (eskirish)ni bajarilgan ish (ko‘rsatilganxizmat)larhajmigamutanosibhisoblashtartibi rcspublikamizning Soliq kodeksida nazarda tutilgan me’yorlardan ortiq yoki kam hisoblangan eskirish summalariniushbu soliq bazasigaqo‘shishyoki undan chegirishga doir qo‘shimchahisob-kitoblami amalgaoshirishtalabini qo‘yadi.