K berdimuratova

Shinliqtag’i obektivlilik ha’m subektivlilik ma’selesi. Shmliqtin’ klassikahq aniqlamasi obektivlilik ha’m subektivliliktin’, absolyutlik ha’m sahstirmaliliqtin’, abstraktlik ha’m konkretliliktin’ birligin an’latiwshi omn’ mazmunin ashpaydi.
Shinliq gnoseologiyaliq kategoriya bolip, ol predmettin’ o’zin emes, al predmet haqqindag’i bilimdi xarakterleydi. Real predmet shin yamasa shm emes retinde tek obektivlik idealizmde alip qaraladi. Qanday da bir na’rse shin boladi, eger ol o’zinin’ ideyasina sa’ykes kelse. Eger biz shinliq retinde obekt haqqindag’i bilimnin’ sol obekttin’ o’zine sa’ykes keliwin tu’sinsek, onda ol predmettin’ slim yamasa shin emesligi haqqmda pikir ju’rgiziwdin’ o’zi ma'niske iye bolmay qaladi. Obekt o’z betinshe o’mir su’redi ha’m ol shmhqqa qatnassiz tu’rinde jasaydi. Shinliq biliw subekti ha’m obektinin’ o’z ara ta'sir etisiwi na’tiyjesinde qa’liplesedi ha’m sol sebepli ol subektivliktin’ ha’m obektivliktin’ birligin beredi. Shmliqtin’ obektivligi real o’mir su'riwshi obekt penen belgilengen bolip, onin’ adekvatliq sa’wleleniwi ol haqqmdag’i obektivlik bilimdi amqlaydi. Bilimnin’ obektivligi (obektivlik shinliq)—obekt penen belgilcnetug’in ha’m biliw subektinen g’a’rezsiz o’mir su’retug’in bilimlerdin’ mazmumn an’latadi. Misali, «Jer—quyash sistemasimn’ planetasi» degen pikir o’zinin’ mazmum boymsha obektivlik shmhqqa iye, sebebi ol subektten g’a’rezsiz jasawshi qubilisti an’latadi. Obektivlik realhqti ta’n aliw degenimiz obektiv shinhqti ta’n aliw degen so’z. Biraq ta formasina, o’mir su’riw usilina qaray shinliq subektivlikke de iye boladi. Bilimnin’ xarakteristikasi sipatinda ol adamnin’ sanasinan tisqarida o’mir su’rmeydi. Berilgen pikir obektivlik bilimge iye, biraq pikirdin’ o’zi - oylawdin’ formasi subekt sanasinda o’mir su’redi. Bilimnin’ mazmumna biliw subektinin’ o’zgeshelikleri, erisilgen bilimnin’ da’rejesi, biliwlik protseduralardi qollamw menen bclgilenetug’in subektivlik momentte kirgiziledi. Solay etip,shinliq o’zinde eki momentti— obektivlik ha’m subektivlikti—payda etedi ha’m olardin’ birligin beredi.